جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مساله زنان، از مسائل اساسی جامعه معاصر است که راه حل های متفاوتی را تجربه نموده است. درحالی که فمینیست های موج اول بر حقوق برابر با مردان تاکید می کردند و فمینیست های موج دوم بر تمایز و تفاوت زنان از مردان اصرار داشتند؛ فمینیست های نسل سوم تلاش نمودند هر دو سوی معمای دو وجهی برابری- تفاوت را حفظ نمایند. یکی از نظریه پردازان موج سوم فمینیستی آیریس مایون یانگ است که نظریه شهروندی متمایز را ارائه نمود. یانگ با بهره گیری از نظریه دمکراسی مشورتی هابرماس و نظریه فوکو درباره گروه های حاشیه ای و سرکوب شده، تلاش نمود گونه ای دمکراسی ارتباطی- مشارکتی را طرح کند که در آن زنان و سایر گروه های ستمدیده و محروم ضمن حفظ تفاوت های خود در عرصه عمومی، امکان مشارکت کامل و برابر با سایرین را بیابند. بر همین اساس، مقاله حاضر نظریه شهروندی متمایز یانگ را مورد بررسی و نقد قرار می دهد تا نشان دهد که این نظریه تا چه اندازه در ارائه یک راه حل بدیل برای مساله زنان و گروه های اجتماعی محروم و حاشیه ای موفق بوده است.

پژوهش حاضر بر آن است تا با سنجش رضایت مندی مورد نظر (انگیزه ها) و نیز رضایت مندی کسب شده از تماشای سریال های تلویزیونی در بین مخاطبان زن، رابطه احتمالی بین انگیزه ها و رضایت مندی را شناسایی نماید. این پژوهش به شیوه پیمایش انجام و داده ها از طریق پرسش نامه هم راه با مصاحبه جمع آوری شده است. پاسخ گویان پژوهش 383 نفر از زنان متاهل 54-20 ساله ساکن شهر اصفهان هستند. نتایج تحقیق نشان می دهد که قوی ترین انگیزه زنان برای تماشای سریال های تلویزیونی، کسب هویت شخصی است، در حالی که رضایت مندی حاصل از برقراری کنش متقابل اجتماعی، به عنوان قوی ترین میزان رضایت مندی کسب شده از تماشا را به خود اختصاص داده است. به نظر می رسد که زنان تمایل دارند تا از طریق تماشای سریال ها به تقویت ارزش های فرهنگی و مذهبی، کسب ارزش های مورد پسند جامعه، شناسایی و ارتقای جای گاه خود در عرصه های اجتماعی و خانوادگی و کشف واقعیت ها (معیارهای کسب هویت شخصی) بپردازند. گرچه قوی ترین انگیزه زنان برای تماشای سریال ها کسب هویت شخصی است، اما آن ها رضایت مندی اندکی از این بابت دارند. از این رو شاید بتوان چنین نتیجه گیری نمود که سریال های تلویزیونی برای زنان بیش از آنکه آگاهی دهنده و هویت بخش باشند، سرگرم کننده و ابزاری برای برقراری کنش متقابل اجتماعی با دیگران هستند.

جوامع، امروزه، تغییرات اجتماعی و رشد فرهنگ مصرفی فزاینده ای را تجربه می کنند. از این رو، بدن از اهمیت زیادی برخوردار شده و توجه بسیاری از جامعه شناسان را به خود معطوف داشته است. یکی از مسایل مطرح شده در این حوزه آرایش صورت است که امروزه در بین دختران جوان عمومیت و رواج زیادی یافته است. پایین آمدن سن آرایش و ارتباط آرایش با مسایل و مشکلات اجتماعی و تضاد آن با ارزش های دینی، این پدیده را تبدیل به مساله ای درخور توجه کرده است. مقاله حاضر در پی مطالعه و کشف دلایل آرایش دختران و نقش آن در زندگی اجتماعی آن ها است. این مطالعه به روش کیفی و به وسیله مصاحبه با 30 دختر جوان (30-18) که دارای آرایش هستند، صورت می پذیرد. نتایج پژوهش بیان گر آن است که آرایش با برنامه زندگی افراد در هم تنیده است و توسط آن تنظیم و هماهنگ می شود. آن ها در طول مصاحبه به دامنه ای از دلایل اجتماعی، فردی و روان شناختی برای گرایش خود به آرایش اشاره می کنند. این اظهارات حاکی از آن است که با وجود فشارهای ساختاری موجود، دختران در انتخاب آرایش تا حدودی عاملیت خود را حفظ کرده اند. بنابراین به نظر می رسد که آرایش کردن، شیوه ای عقلانی برای کسب سرمایه نمادین و حتی تبدیل آن به انواع دیگر سرمایه است.

فکر فمینیستی، همواره دیدگاه اسلام در مورد خانواده را به چالش کشیده و می کشد. باور بخش عمده ای از فمینیست ها این است که خانواده منشا ستمگری علیه زنان و راه اصلی اعمال و بازتولید سلطه مردان است. بخشی از استدلال فمینیست ها خود را در نقد سنت سیاسی در غرب، خصوصا مبحث لیبرالی «امر عمومی» نشان می دهد که بر مبنای آن، نظریه پردازان لیبرال، با قلمداد کردن خانواده به عنوان بخشی از «حیطه خصوصی» یا «حریم شخصی»، آن را از شمول مباحثه عمومی و قانون گذاری خارج کرده و به جایگاه مناسبی برای اعمال سلطه مردان بر زنان و نیز تقویت مناسبات ناعادلانه تبدیل کرده اند. مقاله ضمن تشریح این دیدگاه، نشان می دهد که از دیدگاه اسلام، اساسا خانواده نمی تواند چنین خصیصه ای داشته باشد، زیرا از همان ابتدای ظهور اسلام، خانواده به موضوعی برای قاعده گذاری شارع بدل شده و انبوهی از قواعد برای تنظیم مناسبات عادلانه در خانواده و دفاع از حقوق زنان تنظیم و تعریف شده است. در واقع، چارچوب خانواده از دیدگاه اسلام، ترکیبی از عواطف و قواعد است.

هدف از انجام این مطالعه شناسایی عوامل اجتماعی- اقتصادی و جمعیت شناختی موثر بر باروری در مناطق روستایی شهرستان نجف آباد است. نمونه مورد مطالعه شامل 415 زن شوهردار روستایی (10 تا 49 ساله) است که در زمان انجام تحقیق (1386) در وضعیت اولین ازدواج قرار دارند و دارای حداقل یک فرزند زنده هستند. برای تحلیل، از یک مدل رگرسیون چندمتغیره استفاده می کنیم. یافته های تحقیق نشان می دهد که در برخی از سنین، طول دوره ازدواج، تعداد مرگ ومیر فرزندان، تعداد سقط جنین و وسعت اراضی قابل استفاده روستا (تخمینی از اندازه) تاثیر مثبت بر باروری دارد، در صورتی که سن زن در اولین زایمان، فواصل زایمان، سطح تحصیلات زن و شوهر و دارا بودن بیمه تاثیر منفی بر باروری دارند. پیشنهاد می شود در سیاست گزاری های جمعیتی، به توسعه آموزش و بهداشت در جهت کاهش تعداد مرگ و میر فرزندان و سقط جنین توجه شود. هم چنین آموزش های مناسب برای تبیین زمان مناسب اولین زایمان و رعایت کردن فاصله صحیح بین زایمان ها به مادران ارایه و سعی شود که خانوارهای بیشتری از امتیازات بیمه بهره مند شوند. از آن جا که سطح تحصیلات بالاتر زوجین و شاغل بودن شوهران سبب کاهش تعداد فرزندان می شود، در تعیین اهداف برای افزایش سطح تحصیلات و افزایش اشتغال، کاهش تعداد فرزندان را نیز مد نظر قرار دهند.

این پژوهش با هدف سنجش نقش تعدیل‌ کنندگی طرح‌ واره‌ های جنسیتی زنان در رابطه بین الگوهای زنانه، مدارج ارتقا شغلی و فرصت شبکه‌ سازی با عدالت رویه ‌ای در ارتقا شغلی معلمان زن در شهرهای یزد، کرمان و اصفهان اجرا شد. برای دستیابی به هدف پژوهش، 280 معلم زن از سه شهر مذکور انتخاب شدند (از اصفهان 100 معلم زن و از دو شهر یزد و کرمان هر یک 90 معلم زن). پرسشنامه ‌های مورد استفاده در پژوهش شامل پرسشنامه عدالت رویه‌ ای در ارتقا، پرسشنامه الگوهای زنانه، فرصت شبکه ‌سازی برای زنان، مدارج ارتقا شغلی رسمی برای زنان (لمونز، 2003)، مطلوبیت اجتماعی (استران و گرباسی، 1972) و پرسشنامه طرح ‌واره‌ های جنسیتی (اسپنس و هلمرپچ، 1978) بودند. داده ‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که وقتی معلمان زن بر مبنای طرح واره ‌های جنسیتی غیرسنتی، قایل به نقش ‌های غیرسنتی، نظیر فعالیت ‌های گسترده برای مشارکت زنان در خارج از منزل هستند، ‌به همان اندازه وجود زنان در پست‌ های مدیریتی و وجود مسیر روشن برای دستیابی به پست های مدیریتی را به عنوان نشانه رعایت عدالت در تصمیم‌ گیری ‌های مربوط به معلمان زن تلقی می ‌کنند.

این پژوهش به منظور مطالعه رابطه رضایت‌ مندی جنسی زنان و تعارضات میان همسران در بین 400 نفر از زنان متاهل شهر شیراز با روش پیمایشی و با استفاده از تکنیک نمونه گیری طبقه بندی تصادفی انجام شده و داده‌ های آن از طریق پرسشنامه در سال 1388 جمع آوری شده است. رضایت مندی جنسی در این پژوهش به ابعاد خشنودی جنسی، تبادل کلامی جنسی، تفتهم جنسی، نگرانی ارتباطی جنسی و نگرانی شخصی جنسی تقسیم شده است. همچنین تعارضات در سه طبقه تعارضات کلامی، روانی و فیزیکی مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش برای نشان دادن رابطه رضایت ‌مندی جنسی زنان و تعارضات میان همسران، از نظریه تعارض اسکانزونی استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می ‌دهد رابطه معکوس و معنی داری بین رضایت ‌مندی جنسی زنان و تعارضات میان همسران وجود دارد، بدان مفهوم که هر چه رضایت ‌مندی جنسی زنان افزایش می ‌یابد، تعارضات زوجین کاهش پیدا می ‌کند و بالعکس. ضمن اینکه سه بعد اول از ابعاد پنج گانه رضایت ‌مندی جنسی نیز با هر کدام از ابعاد تعارضات زوجین، دارای رابطه معکوس نشان داده است.

چگونگی گذران اوقات فراغت بازتابی از سرمایه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هر جامعه است. پژوهش حاضر تاثیر سرمایه فرهنگی را بر اوقات فراغت با بهره گیری از روش پیمایشی مورد بررسی قرار داده است. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری داده ها، پرسشنامه بوده است. جامعه آماری این تحقیق را کلیه زنان ساکن شهرستان جویبار در دامنه سنی 64- 15 سال تشکیل می دهند. بر اساس نتایج آخرین سرشماری مرکز آمار ایران در سال 1385، مجموع کل زنان 15 تا 64 سال در شهرستان جویبار 25325 نفر بوده است که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، نمونه ای به حجم 378 نفر بر اساس فرمول کوکران انتخاب گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که میانگین مشارکت زنان در اوقات فراغت فعال (1.91 از 4) بیشتر از مشارکت زنان در فراغت غیرفعال (1.3 از 4) است. میزان مشارکت زنان در فعالیت های فراغتی در جامعه مورد مطالعه پایین تر از حد متوسط است. نتیجه رگرسیون خطی چندمتغیره نشان می دهد که از میان سه بعد سرمایه فرهنگی، دو بعد (سرمایه فرهنگی عینیت یافته و نهادینه شده) دارای تاثیر معنادار بر اوقات فراغت می باشند.

این پژوهش با هدف بررسی موانع اجتماعی دستیابی زنان به موقعیت های مدیریتی انجام شده است. بدین منظور بر اساس نظریه سقف شیشه ای و تعارض نقش فرضیات تحقیق مطرح گردیده است. جامعه آماری تحقیق کلیه زنان شاغل در بانک های ملی شهر تهران بوده که با استفاده از شیوه نمونه گیری سیستماتیک و بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران، 323 نفر به عنوان پاسخ گو انتخاب شدند. یافته های تحقیق نشان می دهد که مهم ترین موانع اجتماعی موجود در دستیابی زنان به موقعیت های مدیریتی مسوولیت های خانوادگی زنان، تفکرات قالبی در زنان و وجود ملاحظات ارتباطی است. همچنین نتایج به دست آمده نشان داد که بین تحصیلات زنان و دستیابی آنان به موقعیت های مدیریتی رابطه معناداری وجود دارد.

امروزه تحولات نوین در حوزه مطالعات جرم شناسی سبب شده است که توجه محققین علوم اجتماعی و جرم شناسی به آن سوی عمل مجرمانه، یعنی قربانیان جرایم معطوف شود. بر اساس رویکردهای قربانی محور، شرایط حاکم بر تکوین جرم و وقوع بزه دیدگی مورد بررسی و کنکاش قرار می گیرد تا بتوان جهت پیشگیری از جرم و کاهش تبعات آن گام برداشت. مقاله حاضر که مبتنی بر پژوهشی کیفی است، با استفاده از روش تحقیق کیفی و انجام مصاحبه های عمیق با 65 زن 19 تا 60 ساله تهرانی، علل بزه دیدگی زنان را بر اساس روایت خود آنان مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار دهد. یافته های این تحقیق حاکی از آن است که زنان مصاحبه شونده عواملی نظیر: بی احتیاطی زنان، نوع فعالیت های روزمره، نوع رفتار و پوشش، خشونت درحوزه خصوصی و عمومی، نابسامانی خانوادگی و ضعف در جامعه پذیری، ناکارآمدی یا نبود قوانین حمایتی و اجتماعی، عدم آموزش روش های دفاع از خود، درهم ریختگی فضای شهری، وجود مکان های جرم خیز و مخفی نظیر زیرگذرها و معابر تاریک، وجود نابسامانی های اجتماعی و اقتصادی نظیر بیکاری و فقر را در کنار ویژگی های فیزیولوژیک و زیستی، از جمله مهم ترین دلایل بزه دیدگی می دانند.