جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در دهه های اخیر پایداری توسعه به عنوان یکی از مهم ترین دغدغه های پیش روی انسان مطرح گردیده است. در راستای دستیابی به این هدف از جمله مهم ترین مسائلی که می بایست مورد توجه جدی قرار گیرد پایداری توسعه کشاورزی است. به نظر می رسد یکی از ضروریات تحقق این امر نگاه جدی به دانش بومی کشاورزی و از آن جمله دانش زنان در این زمینه است. زنان و به ویژه زنان عشایر، دارای دانشی مثال زدنی در زمینه های مختلف کشاورزی از جمله پرورش دام، فرآوری شیر و ... می باشند. دانشی که در راستای تامین امنیت غذایی و توسعه پایدار به عنوان توسعه انسان محور، شایسته ثبت و حفاظت است. مطالعه کیفی حاضر نیز در همین راستا و با هدف شناسایی و مستندسازی دانش بومی زنان کوچنده ایل کلهر در مورد مسائل مختلف مرتبط با پرورش دام انجام پذیرفت. حوزه جغرافیایی پژوهش، شهرستان گیلان غرب از استان کرمانشاه بود. به منظور گردآوری داده ها از تکنیک گروه های متمرکز استفاده شد. روش نمونه گیری با توجه به طبیعت تحقیق کیفی، نمونه گیری هدفمند انتخاب شد و داده های جمع آوری شده با استفاده از تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های حاصل از زمینه واقعی زندگی نشان می دهد زنان عشایر دارای دانشی تحسین برانگیز در ارتباط با تغذیه دام، دامپزشکی، فرآوری شیر و محصولات غیرلبنی قابل بازگشت به طبیعت هستند که با الهام گرفتن از آن می توان در راستای پایداری کشاورزی و از آن جمله دامپروری گام برداشت.

این مقاله در پی آن است که وضعیت آموزشی زنان را با ابعاد گوناگون توسعه در حوزه توسعه انسانی و توسعه جنسیتی و در ارتباط با شاخص های بهداشتی، اقتصادی و سیاسی تحلیل و از طریق مطالعه تطبیقی میان کشورهایی با درجات متفاوت از حیث توسعه یافتگی، روندهای آموزشی در این کشورها را مطالعه نماید. در این مطالعه با استفاده از روی کرد روش شناسی تلفیقی از روش کتابخانه ای و تحلیل ثانویه و از داده های بانک جهانی و گزارش های توسعه انسانی (سال 2006) برای پاسخ به سوالات پژوهشی و آزمون فرضیه های اصلی مقاله استفاده خواهیم کرد. یافته های این مطالعه نشان می دهد که آموزش زنان نه تنها نقشی مهم در توسعه انسانی دارد، بلکه توسعه جنسیتی را نیز بهبود می بخشد به طوری که توان مندسازی زنان عمدتا به لحاظ آموزشی و بهداشتی بوده و موقعیت زنان بر حسب مشارکت اقتصادی و سیاسی در میان کشورها یا در سطح بین المللی، در خلال سال های 1996 تا 2006 تغییرات مهمی نداشته است. هم چنین در تمامی کشورهای مورد مطالعه، شاخص های آموزشی مربوط به زنان همبستگی بالایی با شاخص های بهداشتی نشان می دهند در حالی که همبستگی آموزش زنان با شاخص های اقتصادی و سیاسی - به ویژه در میان کشورهای کمتر توسعه یافته - ضعیف تر بوده است.

یکی از تحولات اخیر در جوامع امروزی، دگرگونی در ساخت توزیع قدرت در خانواده و تغییر در کنش متقابل بین زن و شوهر است. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل جامعه شناختی موثر بر توزیع قدرت در خانواده با استفاده از نظریه های سرمایه اجتماعی، منابع ارزشمند و جامعه پذیری جنسیت است. اطلاعات این تحقیق با روش پیمایشی و توزیع پرسشنامه در بین 400 نفر از زنان متاهل شهر جیرفت و با شیوه نمونه گیری خوشه ای مرحله ای گردآوری شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که به ترتیب متغیرهای سرمایه اجتماعی، میزان درآمد، میزان آگاهی پاسخ گو از حقوق زن و وابستگی عاطفی پاسخ گو به همسرش به طور کلی 43.1 درصد از تغییرات متغیر وابسته توزیع قدرت در خانواده را تبیین می کند.

یکی از مهم ترین روندها در مهاجرت، ورود زنان به جریان های مهاجرت است. این مقاله با تاکید بر زنانه شدن مهاجرت به عنوان پدیده ای خاص که در طول دو قرن اخیر در حال رشد بوده است به مطالعه وضعیت زنان مهاجر با تحصیلات دانشگاهی در تهران می پردازد. هدف اصلی این پژوهش جست وجو، توصیف، تفسیر و کسب بینش عمیق تر و وسیع تر در مورد تجربه زندگی زنان مهاجر در تهران است. به همین دلیل، با به کارگیری تکنیک مصاحبه عمیق با 25 زن مهاجر با تحصیلات دانشگاهی در تهران، تجارب زنان مهاجر را مطالعه می کند. در این مطالعه انگیزه های مهاجرت زنان، جست وجوی کار، دست یابی به شغل بهتر، یافتن همسر مناسب و رهایی از مشکلات ناشی از تجرد است و در مجموع، تجربه زندگی زنان مهاجر در تهران مشتمل بر احساس توانمندی و استقلال اقتصادی و اجتماعی بیشتر، افزایش سطح آگاهی ها، افزایش حق انتخاب، هم چنین تبعیض جنسیتی، تغییر از وضعیت عامل به قربانی و درگیری در پارادوکسی از محرومیت و مطلوبیت است. یافته های این مطالعه بیان گر این مطلب است که مهاجرت نتایجی متباین دارد، در عین حال که سبب به دست آوردن امتیازاتی می شود، می تواند باعث از دست دادن برخی مزایا نیز بشود. به دیگر سخن، فرصت ها و تهدیدهای مهاجرت زنان باید به صورت هم زمان مد نظر قرار گیرد. هم چنین اکثر زنان مهاجر تمایلی به از دست دادن استقلالی که در محل مهاجرت به دست آورده بودند، نداشتند.

این مقاله درصدد است در چارچوب نظریه طبقه مرفه وبلن و الگوهای اجتماعی مورد نظر او نظیر مالکیت مالی، گرایش دختران جوان به جراحی های زیبایی را مورد مطالعه قرار دهد. جامعه آماری مورد مطالعه دانشجویان دختر دانشگاه تهران می باشد که از طریق نمونه گیری گلوله برفی انتخاب گردیده اند و از روش تحلیل گفتمان برای تحلیل گفت و گوهای بدست آمده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته استفاده گردیده است.نتایج تحلیل گفتمان دانشجویان درخصوص جراحی های زیبایی نشان می دهد که رویکرد نظری وبلن در مورد الگوهای اجتماعی قابل استناد و بسط می باشد. دانشجویان به جای "مالکیت مادی" از "مالکیت های نشانه ای " و به عنوان نیروی فرهنگی – اجتماعی تازه به جای چشم و هم چشمی مالی و نیز مصرف متظاهرانه مادی به " چشم و هم چشمی نشانه ای" و" مصرف متظاهرانه نشانه ای (زیبایی)" روی آورده اند. تحلیل هایی پیرامون جنسیت، رسانه ها و ابژه های نسلی، نقش موثری در شکل گیری گفتمان جراحی های زیبایی صورت دارند.

مقاله حاضر با استفاده از روش اسنادی و تحلیلی به بررسی ابعاد معرفت شناختی و جامعه شناختی نظریه های فمینیستی می پردازد تا رابطه فمینیسم به عنوان یک جنبش اجتماعی رهایی بخش را با مساله کلیت انسانی آشکار سازد. مهم ترین نقد بر دیدگاه های مدرن و پسامدرن جنبش فمینیستی، ناتوانی آن ها در ارایه یک مفهوم کلی برای رهایی سوژه انسانی و گاه، برساختن شکاف بنیادی و عمیق بین دو نیمه بشری است. این دو جریان فکری که تحت تاثیر شرایط اجتماعی معرفتی متفاوت ایجاد شده اند، به وبژه با تغییر شرایط در سال های آخر قرن و با شکل گیری نظریه های پسافمینیستی مورد انتقاد و بازاندیشی قرار گرفته اند. پسافمینیسم از گرایش هایی متفاوت تشکیل شده است و یکی از این گرایش ها به انکار بنیادی دستاوردهای فمینیستی می پردازد و آن را منسوخ اعلام می کند، اما دومین گرایش در بدنه کلی جریان های موج سوم فمینیسم تلاش دارد تا چشم اندازهای مناسب جامعه شناختی و معرفت شناختی را برای توجه هم زمان به رهایی بخشی زنان و کلیت انسانی فراهم سازد. در مقاله حاضر، این گرایش انتقادی و در عین حال تداوم بخش فمینیستی موج سوم، با توجه به ابعاد معرفت شناختی و جامعه شناختی آن با دو عنوان «پسافمینیسم چون فمینیسمِ پسامدرن مثبت اندیش» و «پسافمینیسم چون جنبش اجتماعی جدید» و در ارتباط با چگونگی برساختن سوژه دوگانه انسانی (زنانه و مردانه) توصیف و تبیین می شود.

در سالیان اخیر موضوع مصرف، به بحثی داغ در گفتمان های رایج در سطح حوزه عمومی جامعه و در سطح سیاست گذاری های کلان کشور تبدیل شده است. با این وجود، عوامل فردی و اجتماعی تاثیرگذار بر ارزش ها، اهداف و رفتارهای مصرفی، تاکنون کمتر مد نظر محققین اجتماعی واقع شده است. مقاله حاضر، بر اساس یک پژوهش موردی در شهر یزد، به مطالعه تمایلات مصرفی زنان حداقل یکبار ازدواج کرده و عوامل تعیین کننده آن پرداخته است. داده ها، از طریق یک پیمایش مقطعی در پاییز 1388 در میان یک نمونه 684 نفری از زنان شهر یزد، جمع آوری شده و مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته ها، بیانگر تاثیرگذاری سه گروه از عوامل مشتمل بر مشخصه های فردی، وضعیت اقتصادی خانوار و تاثیر بین نسلی مشخصه های والدین بر سطح تمایلات مصرفی پاسخ گویان است. بر اساس نتایج، متغیرهای درآمد خانواده، میزان استفاده از رسانه های جمعی، تحصیلات والدین و بعد خانواده والدین مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر تمایلات مصرفی زنان هستند که با کنترل سایر متغیرها، همچنان تاثیر معنادار خود را حفظ می کنند. تحقیقات دیگری ضروری است تا آثار و پیامدهای تمایلات مصرفی را بر طیف وسیعی از رفتارها و نگرش های جمعیتی و خانوادگی زوجین، به ویژه در حوزه ازدواج و فرزندآوری مورد مطالعه قرار دهد.

چکیده: امروزه شواهد و تحقیقات نشان می دهد که با وجود افزایش نسبت زنان تحصیل کرده در بازار کار، پیشرفت آنان در مشاغل مدیریتی محسوس نبوده است. از آن جا که بر اساس منابع نظری و پژوهشی، سرمایه اجتماعی یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر ارتقا شغلی است و زنان به سبب عوامل اجتماعی و فرهنگی در مقایسه با مردان از سرمایه اجتماعی کمتری برخوردارند، در این پژوهش تاثیر سرمایه اجتماعی بر ارتقا شغلی زنان مورد مطالعه قرار گرفته است. داده های میدانی از طریق پرسشنامه و مصاحبه گردآوری شده است. بر اساس یافته ها، شانس ارتقا شغلی زنان دارای پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی بالا، بیشتر از سایر زنان بوده و زنان مدیر عمدتا از پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی بالا و از خانواده هایی با ساختار دموکراتیک و مشارکتی برخاسته اند؛ درحالی که زنان غیرمدیر در بیشتر موارد در خانواده هایی با ساختار تساهل گرا یا اقتدارگرا تربیت شده اند. همچنین میزان سرمایه اجتماعی (مشارکت، روابط و اعتماد اجتماعی) زنان دارای پست های مدیریتی، بیشتر از سایر زنان بوده و ترکیب و ساختار آن نیز با سایر زنان تفاوت دارد. روابط اجتماعی زنان در مشاغل غیر مدیریتی غالبا به خویشان و همسایگان و افراد خودی ختم می شود، درحالی که روابط اجتماعی زنان دارای مناصب مدیریتی از افراد فامیل فراتر رفته و همکاران و دوستان را نیز دربرمی گیرد. در نتیجه آن ها را از اطلاعات و حمایت های متنوع و متعدد و امتیازات اجتماعی بیشتری برخوردار می سازد.

هدف اصلی مقاله حاضر، مطالعه عواملی است که می تواند در ساخت قدرت در خانواده موثر باشد. در این مطالعه که به روش پیمایش انجام می شود، 307 نفر از زنان متاهل شهر لار مطالعه می شوند. چارچوب نظری مورد استفاده در این مطالعه، نظریه مبادله است. یافته های پژوهش نشان می دهد که 2 درصد خانواده ها ساخت دموکراتیک دارند، 88.6 درصد تا حدی دارای ساخت دموکراتیک اند و در 9.4 درصد خانواده ها ساخت غیر دموکراتیک حاکم است. از میان متغیرهای مورد مطالعه ، متغیرهای سن ازدواج، تحصیلات زن، تحصیلات همسر، درآمد زن، طول مدت ازدواج، بعد خانوار و وضعیت اشتغال زن با متغیر وابسته رابطه معنادار آماری دارند. در تحلیل چندمتغیره نیز متغیرهای مستقل موجود در مدل تحقیق، در کل 6.9 درصد از واریانس متغیر وابسته را در جامعه آماری تبیین می کنند.