جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در طول یک قرن اخیر تلاش های بسیاری برای کاهش مرگ و میر مادران و کودکان انجام گرفته است که از جمله آن ها می توان به بهره مندسازی زنان از مراقبت های سلامت دوران بارداری و حین زایمان اشاره کرد. این مراقبت ها تاثیری عمده در کاهش مرگ و میر مادر و کودک و بهبود زندگی سالم نوزاد داشته اند. بر اهمیت این مراقبت ها در کنفرانس های متعدد از جمله کنفرانس جمعیت و توسعه 1994 قاهره تاکید شده است. با وجود تلاش های به کار گرفته شده برای توسعه استفاده از مراقبت های سلامت باروری، هنوز عده زیادی از زنان از این مراقبت ها استفاده نکرده یا استفاده کافی نداشته اند. در این مطالعه نیز با طرح این سوال که چرا تعداد زیادی از زنان از مراقبت های دوران بارداری استفاده نمی کنند سعی می کنیم میزان و عوامل موثر بر استفاده از این مراقبت ها در کشور را مورد مطالعه قرار دهیم. نتایج مطالعه نشان می دهد که به طور کلی 8.6 درصد زنان در دوران بارداری خود برای استفاده از این خدمات به هیچ مرکز بهداشتی مراجعه نکرده و 7 درصد زنان نیز استفاده مناسب نداشته اند که با توجه به میزان های اخیر باروری در کشور به طور معمول بیش از صدهزار نفر از زنان حامله را در بر می گیرد. تحصیلات و وضعیت اقتصادی از بین متغیرهای اقتصادی - اجتماعی و رتبه تولد از بین متغیرهای جمعیتی، مهم ترین عوامل در تبیین استفاده از مراقبت های سلامت باروری در دوره حاملگی است.

این مقاله در پی آن است که وضعیت آموزشی زنان را با ابعاد گوناگون توسعه در حوزه توسعه انسانی و توسعه جنسیتی و در ارتباط با شاخص های بهداشتی، اقتصادی و سیاسی تحلیل و از طریق مطالعه تطبیقی میان کشورهایی با درجات متفاوت از حیث توسعه یافتگی، روندهای آموزشی در این کشورها را مطالعه نماید. در این مطالعه با استفاده از روی کرد روش شناسی تلفیقی از روش کتابخانه ای و تحلیل ثانویه و از داده های بانک جهانی و گزارش های توسعه انسانی (سال 2006) برای پاسخ به سوالات پژوهشی و آزمون فرضیه های اصلی مقاله استفاده خواهیم کرد. یافته های این مطالعه نشان می دهد که آموزش زنان نه تنها نقشی مهم در توسعه انسانی دارد، بلکه توسعه جنسیتی را نیز بهبود می بخشد به طوری که توان مندسازی زنان عمدتا به لحاظ آموزشی و بهداشتی بوده و موقعیت زنان بر حسب مشارکت اقتصادی و سیاسی در میان کشورها یا در سطح بین المللی، در خلال سال های 1996 تا 2006 تغییرات مهمی نداشته است. هم چنین در تمامی کشورهای مورد مطالعه، شاخص های آموزشی مربوط به زنان همبستگی بالایی با شاخص های بهداشتی نشان می دهند در حالی که همبستگی آموزش زنان با شاخص های اقتصادی و سیاسی - به ویژه در میان کشورهای کمتر توسعه یافته - ضعیف تر بوده است.

تحولات گسترده در نقش های زنان در جامعه موجب گردیده تا حضور زنان در عرصه های اجتماعی افزایش یابد و با افزایش استقلال در جنبه های مختلف زندگی آنان از موقعیت و پایگاهی بالاتر نسبت به دهه های قبل برخوردار شدند. این امر زمینه دگرگونی در کنش های باروری (رفتار، تمایلات و ایده آل های باروری) زنان را فراهم ساخت. هدف اصلی این مقاله بررسی تاثیر شاخص های مختلف استقلال زنان بر تمایلات، رفتار و ایده آل های باروری زنان کرد شهر مهاباد است. داده ها با استفاده از پیمایشی که در فروردین 1391 بر روی 700 خانوار انجام گرفت جمع آوری شده و سپس با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان می دهد که زنان مورد بررسی از استقلال نسبی در همه شاخص های مرتبط با استقلال زنان برخوردارند. بر اساس این بررسی، کمی بیش از 61 درصد زنان اظهار داشته اند که تمایل ندارند فرزند دیگری داشته باشند. در میان آن هایی که تمایل به ادامه فرزندآوری دارند، نزدیک به 70 درصد شمار فرزندان ایده آل برای یک خانواده را دو فرزند می دانند. نتایج تحلیل طبقه بندی چندگانه نشان داد که ایده آل ها و تمایلات فرزندآوری زنان به ترتیب از شاخص های مستقیم و غیر مستقیم استقلال زنان تاثیر می پذیرند. علاوه بر این، اگرچه رفتار باروری زنان از شاخص های سه گانه استقلال تاثیر می پذیرد، ولی استفاده از وسایل پیشگیری از بارداری در کنار سایر متغیرها، نقش تعیین کننده ای در تبیین رفتار باروری زنان دارد. با توجه به نتایج این تحقیق، انتظار نمی رود سیاست های جمعیتی در راستای تشویق موالید منجر به افزایش باروری در همه لایه های اجتماعی شود.

چکیده: امروزه شواهد و تحقیقات نشان می دهد که با وجود افزایش نسبت زنان تحصیل کرده در بازار کار، پیشرفت آنان در مشاغل مدیریتی محسوس نبوده است. از آن جا که بر اساس منابع نظری و پژوهشی، سرمایه اجتماعی یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر ارتقا شغلی است و زنان به سبب عوامل اجتماعی و فرهنگی در مقایسه با مردان از سرمایه اجتماعی کمتری برخوردارند، در این پژوهش تاثیر سرمایه اجتماعی بر ارتقا شغلی زنان مورد مطالعه قرار گرفته است. داده های میدانی از طریق پرسشنامه و مصاحبه گردآوری شده است. بر اساس یافته ها، شانس ارتقا شغلی زنان دارای پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی بالا، بیشتر از سایر زنان بوده و زنان مدیر عمدتا از پایگاه اجتماعی ـ اقتصادی بالا و از خانواده هایی با ساختار دموکراتیک و مشارکتی برخاسته اند؛ درحالی که زنان غیرمدیر در بیشتر موارد در خانواده هایی با ساختار تساهل گرا یا اقتدارگرا تربیت شده اند. همچنین میزان سرمایه اجتماعی (مشارکت، روابط و اعتماد اجتماعی) زنان دارای پست های مدیریتی، بیشتر از سایر زنان بوده و ترکیب و ساختار آن نیز با سایر زنان تفاوت دارد. روابط اجتماعی زنان در مشاغل غیر مدیریتی غالبا به خویشان و همسایگان و افراد خودی ختم می شود، درحالی که روابط اجتماعی زنان دارای مناصب مدیریتی از افراد فامیل فراتر رفته و همکاران و دوستان را نیز دربرمی گیرد. در نتیجه آن ها را از اطلاعات و حمایت های متنوع و متعدد و امتیازات اجتماعی بیشتری برخوردار می سازد.

هدف مقاله حاضر تحلیل تفاوت های جنسیتی در زمینه گرایش به گروه های مرجع در میان جوانان ساکن شهر سنندج از طریق روش توصیفی - پیمایشی و مقطع زمانی سال 1387 است. تعداد 627 نفر از جوانان دختر و پسر با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای متناسب با سهم انتخاب شدند. روش های آماری مورد استفاده بیشتر شامل تحلیل همبستگی، تحلیل عاملی و رگرسیون است. نتایج تحقیق نشان می دهد که والدین، اساتید دانشگاه و دانشجویان به ترتیب سه گروه مرجع اصلی و با گرایش بالا هستند که از سوی دختران جوان پذیرفته شده اند و در گرایش به والدین اختلافی معنادار با پسران دارند. جوانان پسر نیز به ترتیب سه گروه شامل اساتید دانشگاه، هم سالان و دانشجویان را سه گروه مرجعِ اصلی خود انتخاب می کنند. همچنین دختران به طور معنادار گرایش بیشتری نسبت به گروه های مرجع عضویت (بومی) دارند. در مقابل، گرایش پسران به گروه های مرجعِ غیرعضویت (غیرِبومی) با اختلاف معنادار بیشتر است. چهار مولفه اصلی، به ترتیب اهمیت نسبی، شامل ارزیابی کارکرد عاملان جامعه پذیری، سطح تحصیلات و تجربه، جاذبه گروه های مرجع و منزلت یابی ذهنی در یک ترکیب خطی 73 درصد از واریانس گرایش به گروه های مرجع عضویت را تبیین می کنند.

هدف این مقاله، تبیین رابطه میزان سرمایه فرهنگی زنان با نوع روابط همسران در خانواده است. در این پژوهش پس از تحلیل نظریات و مطالعات انجام شده در این زمینه، به منظور تبیین مساله نوع روابط همسران در خانواده به لحاظ دموکراتیک بودن، از تئوری منابع (نظریه های بلود و ولف، گیدنز، کرامول، ویلموت و یانگ) و تئوری مبادله (نظریه های پیتر بلا) استفاده می کنیم. سرمایه فرهنگی با استفاده از نظریه بوردیو، از سه بخش سرمایه تجسم یافته، عینیت یافته و نهادی شده تشکیل می شود و شامل دانش ها، مهارت ها و هنرهایی است که افراد آن را از طریق آموزش و زمینه فرهنگی به دست می آورند. هم چنین مالکیت میراث های فرهنگی و سهولت دست رسی به آن ها و داشتن مدرک تحصیلی نیز است. روش این پژوهش پیمایشی است و گردآوری اطلاعات با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی از میان 324 زن متاهل و تکنیک پرسش نامه انجام می شود. پردازش داده ها به دو روش دومتغیره و چندمتغیره انجام می شود و یافته ها نشان می دهد که با بالا رفتن سرمایه فرهنگی زنان، روابط آن ها با همسر دموکراتیک تر می شود. از میان متغیرهای زمینه ای میان پایگاه اجتماعی - اقتصادی زنان، میزان درآمد شوهر و منزلت شغلی شوهر با نوع روابط همسران رابطه ای معنادار وجود دارد.

پژوهش ها نشان می دهند که در کشورهای توسعه یافته از دهه 1980 زنان به تدریج از محافظه کاری سنتی فاصله گرفته و به احزاب لیبرال پیوسته اند؛ حال آنکه در اکثر کشورهای در حال توسعه، زنان هنوز هم از لحاظ سیاسی محافظه کار هستند. مطالعه حاضر، پژوهشی است در زمینه مقایسه نگرش های سیاسی آزادی خواهانه زنان و مردان که بر روی 382 نفر از شهروندان شهر اصفهان در سال 1384 صورت گرفته است. در این پژوهش از یک سو از چارچوب نظری مبتنی بر دیدگاه های توصیفی استفاده شده که اکثر این دیدگاه ها حاکی از آزادی خواه تر شدن زنان نسبت به مردان در سال های اخیر می باشد و از سوی دیگر از نظریات تبیین کننده تفاوت های نگرشی زنان و مردان که می توان آن ها را در دو گروه دسته بندی نمود: گروه اول بر عوامل ساختاری و موقعیتی و گروه دوم بر تفاوت های اجتماعی روان شناختی زنان و مردان تاکید می کنند که منعکس کننده تفاوت در جامعه پذیری این دو گروه در کودکی است. استنباط آماری ما از داده ها نشان داد که در سال های اخیر زنان هم چون مردان نسبت به جهت گیری های سیاسی غیر محافظه کارانه مشتمل بر مولفه های آزادی خواهی و نگرش دموکراتیک نگرش مثبت یافته اند. به عبارتی نوعی هم گرایی در نگرش های سیاسی زنان و مردان به وجود آمده است.

بهره گیری از نیروی کار زنان روستایی بایستی در راستای ارتقای شان و منزلت و پایگاه اجتماعی آنان به خصوص در زمینه های مدیریتی و تصمیم گیری باشد. تحقیق حاضر سعی بر تبیین عوامل موثر بر مشارکت و تصمیم گیری زنان روستایی دارد. به منظور ارزیابی فرضیات پژوهش و تشخیص معنی دار بودن روابط بین متغیرها از روشهای آماری و آزمون های همبستگی استفاده می شود. نوع تحقیق کاربردی و به صورت توصیفی و همبستگی است. ابزار تحقیق، پرسش نامه، مصاحبه و مشاهده می باشد. اعتبار پرسش نامه بر اساس آلفای کرانباخ 78/. است. نمونه گیری به روش احتمالی و نوع سیستماتیک انجام گرفته است. حجم آن 256 نفر از زنان روستایی ساکن در 5 روستای شهرستان زنجان می باشد. نتایج تحقیق بیان گر این است که با ارتقای سطح تحصیلات زنان روستایی، انتظارات آنان از مشارکت در تصمیم گیری ها نیز افزایش می یابد و هر قدر میزان مشارکت اقتصادی زنان روستایی بالاتر باشد میزان تصمیم گیری آن ها نیز افزایش خواهد یافت و بالعکس. هم چنین براساس یافته های پژوهش بین میزان مشارکت اقتصادی زنان و افزایش انتظارات آنان از مشارکت در تصمیم گیری ارتباط معنی داری وجود ندارد.

امروز، آزار جنسی زنان در محیط کار و فقدان امنیت روانی آنان، بحث سلامت محیط کار را به چالش کشانده است و این مساله در بسیاری از کشورها وجود دارد. دیدگاه غالب جامعه مجرم انگاری قربانی و مقصر دانستن او در بروز چنین جرائمی می باشد. مقاله حاضر، که مبتنی بر یک تحقیق کیفی و با استفاده از مصاحبه های عمیق با سی زن شاغل 22 تا 32 ساله در شهر تهران بدست آمده است، به مطالعه، تجربه آزارجنسی زنان در محیط کار و نگرش آنان در این خصوص می پردازد. مصاحبه های عمیق، امکان دست یابی به یک الگوی فرضی از مجرمان و قربانیان را میسر می سازد، اما نویسندگان به علت محدودیت های روشی قصد ندارند یافته های خود را به جامعه آماری تعمیم دهند. نتایج پژوهش نشان می دهد که آزار جنسی زنان در محیط کار امری فراگیر و یک مساله مهم اجتماعی است و قربانیان کمترین نقش را در بروز این مساله داشته اند. فقدان تعادل قدرت میان مجرم و قربانی، نگرش مردسالار جامعه، فقدان نظارت بر بعضی از بخش های کاری مثل بخش خصوصی، مقصر دانستن زنان شاغل، از علل عمده ای است که منجر به آزار جنسی زنان در محیط کار می شود.

فکر فمینیستی، همواره دیدگاه اسلام در مورد خانواده را به چالش کشیده و می کشد. باور بخش عمده ای از فمینیست ها این است که خانواده منشا ستمگری علیه زنان و راه اصلی اعمال و بازتولید سلطه مردان است. بخشی از استدلال فمینیست ها خود را در نقد سنت سیاسی در غرب، خصوصا مبحث لیبرالی «امر عمومی» نشان می دهد که بر مبنای آن، نظریه پردازان لیبرال، با قلمداد کردن خانواده به عنوان بخشی از «حیطه خصوصی» یا «حریم شخصی»، آن را از شمول مباحثه عمومی و قانون گذاری خارج کرده و به جایگاه مناسبی برای اعمال سلطه مردان بر زنان و نیز تقویت مناسبات ناعادلانه تبدیل کرده اند. مقاله ضمن تشریح این دیدگاه، نشان می دهد که از دیدگاه اسلام، اساسا خانواده نمی تواند چنین خصیصه ای داشته باشد، زیرا از همان ابتدای ظهور اسلام، خانواده به موضوعی برای قاعده گذاری شارع بدل شده و انبوهی از قواعد برای تنظیم مناسبات عادلانه در خانواده و دفاع از حقوق زنان تنظیم و تعریف شده است. در واقع، چارچوب خانواده از دیدگاه اسلام، ترکیبی از عواطف و قواعد است.