جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مساله تورم و علل پدیده آورنده آن یکی از بحث های بسیار مهم در اقتصاد است. یکی از تئوری هایی که سعی در تفسیر پدیده تورم دارد نظریه مقداری پول می باشد. این نظریه بیان می دارد که میان میزان نقدینگی و سطح عمومی قیمتها رابطه خطی وجود دارد. این مقاله به آزمون نظریه مقداری پول در ایران می پردازد. همچنین با توجه به اینکه دولت ایران چند سالی است که سیاست تثبیت قیمتها را پیش گرفته، این نوشتار سعی در تبیین نقش این سیاست در کاهش میزان تورم دارد. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که هر چند رابطه بین نقدینگی و تورم در ایران یک به یک نیست؛ اما بین این دو متغیر در این کشور رابطه معنی داری وجود دارد. نکته دیگر اینکه طبق نتایج تحقیق، بین میزان نااطمینانی تورمی و میزان تورم، رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد؛ لذا می توان انتظار داشت که دولت بتواند از طریق اجرای سیاست تثبیت قیمتها نااطمینانی تورمی را تا حدودی کنترل کند و از این طریق به کاهش نرخ تورم کمک نماید.

این مقاله؛ به بررسی عوامل موثر بر صادرات فرش می پردازد. بدین منظور عوامل مرتبط با صادرات فرش؛ یعنی تولید فرش، قیمت فرش و شوک های طرف عرضه (پیمان ارزی) در نظر گرفته شده و اثر آنها بر صادرات فرش بررسی شده است.

دانش اقتصاد از خیلی جهات در دنیایی جدا از واقعیت‌ها و نیازها زندگی می‌کند. واقعیت‌هایی که بیانگر درد‌ها، محرومیت‌های مادی و تبیض‌ها از یک سود و ریخت و پاش حیرت‌آور و ضایعات تأسف بار منابع از سوی دیگر هستند. دانش اقتصاد با نگرش انتزاعی و با رویکرد هندسی دکارتی به جهان؟؟ دادن به پیش انگاره‌ها و مدل‌سازیهای بیهوده و کلاسیکی، به رغم فراوانی‌ها و ریخت و پاش‌ها و در یافتن ریشه‌های محرومیت و همچنین ارائه راه‌حل‌های ریشه‌ای ناتوان افتاده است. اگر قرار است دانش اقتصاد از واقعیت الهام بگیرد و به جای خود واقعیت‌های جدید در راستای نیازهای برآورد نشده بیافریند، باید راه و روش خود را دگرگرنی سازد. راه و روش موجود، راه و روش توان‌گرای اقتصادی در سطح ملی و جهانی است، نه راه و روش توانا شدن. در این مقاله به چالش‌های اساسی در روش‌شناسی اقتصاد می‌پردازیم. این چالش‌ها ریشه در بینش‌های فلسفی و سمت و سوی طبقاتی و ایدئولوژیک دارد. اقتصاددانان لیبرال کلاسیک، نولیبرال، کینزی، ساختارگرا- کارکردگرا، کردارگرا و رادیکال، بر سر اینکه واقعیت را چگونه توضیح می‌دهند و چگونه چاره‌اندیشی می‌کنند، متفاوت‌اند. هرچه هست اقتصاد نوکلاسیکی و اقتصاد نوبیرال، که به ویژه در دو دهه اخیر زیرفشار نظریه‌سازان بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول و همسو با سرمایه‌های بزرگ جهان روگسترش یافته و خود را به روش‌های تردیدناپذیر و رسمی تبدیل کرده است، نه تنها توانست فقر و بی‌عدالتی و عقب‌ماندگی- این بزرگترین هدف‌های اقتصاد- را بزداید، بلکه در انتقال منابع از مکانهای محروم و تحت سلطه بر سرزمین‌های مرکزی، با استفاده از اقتصاد، سیاست و ارتشهای مسلط نیز ایفای نقش نمود. این وظیفه از طریق قبولاندن نظم ناعادلانه مسلط بر این جهان به مثابه علم و نفی اقتصاد مبتنی بر مداخله و اراده و نیز نادیده گرفتن تضادهای اجتماعی و پویش‌های تاریخی انجام شد. این مقاله به این نتیجه می‌رسد که بحث و چالش در روش‌شناسی، نه تنها یک ضرورت مهم در دانش اقتصاد امروز است، بلکه اساساً در اندیشه‌پردازی قرن بیست و یکم و دست کم دهه‌های نخستین آن خواهد بود. اشتباهها و محافظه‌کاریها در روش‌های اثبات‌گرایی، رویکرد دکارتی، نگرش نوکلاسیکی و همانند آنها مسئولیت مصیبت‌های زیادی را به ویژه در حیطه اندیشه و نظریه‌سازی و تجویز در اقتصاد بر عهده داشته است. همچنین اشتباههای نظام‌های برنامه‌ریزی و مداخله‌های ناروا در اقتصاد، باید شناسایی شود و آثار روش‌شناسی باید به سمت روش‌های برنامه‌ریزی، ریشه‌یاب و تحول‌جو، مبتنی بر اراده و آرمان و نیاز گسترده‌ترین بخش‌های مردمی متحول شود.

بازخورد نوسانات با استفاده از اطلاعات سری زمانی روزانه شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در دوره 1385-1371 مورد آزمون قرار گرفته است. طبق فرضیه بازخورد نوسانات، نوسانات بازدهی قابل پیش بینی، تاثیر مثبت و معناداری بر بازده سهام دارد، در حالیکه نوسانات بازدهی پیش بینی نشده، موجب کاهش بازده سهام می شود. برای آزمون این فرضیه از مدل گارچ نمایی در میانگین استفاده شده است. نتایج آزمون حاکی از آن است که رابطه معناداری بین نوسانات بازدهی پیش بینی شده و بازده بازار سهام تهران وجود ندارد؛ در حالیکه بین نوسانات بازدهی پیش بینی نشده و بازده بازار رابطه منفی معنادار وجود داشته است.

جان استوارت میل، فیلسوف معروف مکتب کلاسیک در کتابی با عنوان اصول اقتصاد سیاسی در سال 1848 میلادی، الگوی ریکاردو و قوانین اقتصادی طبیعی توزیع آن را به چالش کشید. در همان سال، یک بیانیه بسیار متفاوت ولی قاطع توسط کارل مارکس و فریدریش انگلس تحت عنوان مانیفست کمونیست انتشار یافت که در آن از عملکرد نظام سرمایه داری بشدت انتقاد شد و از کارگران صنعتی در کشورهای سرمایه داری اروپایی خواسته شد تا متحد شوند و دست به انقلاب سوسیالیستی زنند و با سرنگونی حکومتهای این کشورها، کارخانجات سرمایه داران را مصادره کنند.مارکس و انگلس در نیمه دوم دهه 1800 میلادی به بررسی کشورهای سرمایه داری در اروپا پرداختند. در این دوران، این کشورها از فقر و محرومیت، گرسنگی و بیکاری و بسیاری مسایل دیگر رنج می بردند و شرایط اقتصادی و اجتماعی آنها مطلوب نبود. در آن شرایط حساس از تاریخ، وقوع انقلاب سوسیالیستی بر ضد حکومتهای سرمایه داری در کشورهای اروپایی بسیار محتمل بود. اما این انقلاب رخ نداد و به جای آن و به مرور زمان وضعیت اقتصادی این کشورها، بویژه انگلس با معرفی شیوه های جدید تولید - که موجب افزایش چشمگیر تولید گردید - بهتر شد.در این دوران علم اقتصاد سیر تکوینی خود را طی می کرد. مارکس و انگلس به عنوان منتقدان اصلی نظام سرمایه داری و همچنین معاوضان فرانسوی و دیگران مانند «هنری جورج» و «تورسین ویلن» با طرح اندیشه های جدید، مکاتب نوینی را در علم اقتصاد بنیان نهادند. از سوی دیگر، بسیاری از بزرگان علم اقتصاد مانند «لئون والراس» و «آلفرد مارشال» دو تن از دانشمندان مکتب نئوکلاسیک، دانش اقتصاد را مجددا احیا کردند و بدین ترتیب سیر تکوینی علم اقتصاد ادامه یافت.

نایرو، به عنوان هدایت کننده سیاست های پولی در کنترل تورم و بیکاری نقش مهمی دارد. هدف مقاله حاضر برآورد نرخ بیکاری در شرایط تورم ناشتابان در اقتصاد ایران است. برای این منظور از فیلترهای مختلف مانند کالمن، هدریک-پرسکات و باند-پس برای دوره زمانی 1388-1348 استفاده شده است. نتایج برآورد با نرخ واقعی بیکاری مقایسه شده است که نشان می دهد فیلتر کالمن، با واقعیات اقتصاد ایران همخوانی بیشتری دارد. متوسط نایرو برآورد شده با فیلتر کالمن در دوره مورد بررسی، حدود 10.8 درصد است. کنترل حجم پول و اعلام درست سیاست ها می تواند شکاف بیکاری (انحراف بیکاری از نایرو) را کاهش دهد و اقتصاد را به شرایطی دور از فشارهای تورمی برساند.

این مطالعه حاصل یک پژوهش کاربردی با هدف توصیف یک روش برای اولویت بندی عوامل موثر بر استفاده مشتریان از خدمات الکترونیکی بانک ها تحت محیط فازی است. از این رو، مدل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی AHP – Fuzzy پیشنهاد شده است.در این پژوهش با استفاده از روش تحقیق توصیفی - پیمایشی نمونه ای متشکل از 50 نفر از مشتریان بانک سامان مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از AHP–Fuzzy عوامل به ترتیب اهمیت اولویت بندی شده اند. عوامل تحقیق شامل 10 معیار اصلی پاسخگویی، کارایی، تحقق پذیری، قابلیت اعتماد، محرمانه بودن، سودمندی دریافت شده، آسانی استفاده، نگرش رفتاری، نرم ذهنی و کنترل رفتاری درک شده، است. یافته های تحقیق نشان می دهد که به ترتیب عوامل سودمندی دریافت شده، تحقق پذیری، آسانی استفاده، قابلیت اعتماد، پاسخگویی، محرمانه بودن، کارایی، نگرش رفتاری، نرم ذهنی و نظارت رفتاری در استفاده مشتریان از خدمات الکترونیک بانک ها تاثیرگذارند.

بنگاه ها از سیاست های غیرقیمتی برای افزایش فروش، گسترش سهم بازار و حفظ و جذب مشتریان استفاده می کنند. این سیاست ها به مجموعه روش هایی گفته می شود که شامل تغییر قیمت ها نباشند. نظر به اینکه بانک ها اغلب در استفاده از سیاست های قیمتی به شدت محدود هستند، سیاست های غیرقیمتی برای آنها از اهمیت خاصی برخوردار است. بخش بانکی ایران به تازگی تحولات ساختاری از طریق ایجاد بانک های خصوصی و خصوصی سازی بانک های تجاری دولتی را تجربه کرده است. این اصلاحات باعث افزایش رقابت بین بانک ها شده است. از این رو، بانک های تجاری به منظور افزایش سهم خود در بازار از سیاست های متفاوتی استفاده می کنند. به دلیل تنظیم و تثبیت نرخ های سود وام ها و سپرده ها توسط بانک مرکزی، سیاست های غیرقیمتی اهمیت و اولویت بیشتری یافته اند. این مقاله به عنوان یک مطالعه پیشگام تلاش کرده است اثر چنین سیاست هایی را بر عملکرد بانک های ایران با استفاده از یک نمونه شامل 12 بانک تجاری طی دوره 1386-1381 بررسی کند. بدین منظور رویکرد مرزی تک مرحله ای داده های ترکیبی استفاده شده است. این رویکرد امکان محاسبه کارایی در سطح بنگاه و عوامل ناکارایی را به طور هم زمان فراهم می کند. همچنین به منظور بررسی سازگاری روش ها و کنترل نتایج، روش کارایی برتر نیز مورد استفاده قرار گرفته است. در تخمین این مدل ها، به منظور کنترل اثر سایر عوامل موثر بر عملکرد بانک ها مانند ساختار مالکیت، تجربه بانک، ریسک عملکرد و تمرکز بازار، این متغیرها نیز در مدل لحاظ شده اند.نتایج این مطالعه نشان می دهند که صرف نظر از روش مورد استفاده سیاست های غیرقیمتی مانند تمایز تولید، تبلیغات و بانکداری الکترونیک باعث بهبود عملکرد بانک ها در نمونه مورد بررسی شده است.

به عقیده اقتصاددانان، یکی از دلایل توسعه نیافتگی کشورهای در حال توسعه، پایین بودن سطح سرمایه گذاری است. در این راستا نقش بازار سرمایه به عنوان مهمترین مرکز جذب پس انداز ها، انکارناپذیر است. بر این اساس بایستی عوامل تاثیرگذار در این بازار شناسایی شده، سپس با اتخاذ سیاستهای مناسب اقتصادی موجبات رشد و شکوفایی این بازار را فراهم نمود. این مقاله سعی دارد روابط کوتاه مدت و بلند مدت بین متغیرهای کلان اقتصادی (به خصوص متغیرهای کنترل دولت) مانند نرخ ارز، مخارج دولت، حجم پول و مالیات را با متغیر ارزش بازاری سهام، با استفاده از مدل خودرگرسیون برداری، آزمون همجمعی یوهانسون و تصحیح خطای برداری مورد مطالعه قرار دهد.نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که بر اساس رابطه بلند مدت استخراج شده از آزمون همجمعی یوهانسون، در بلند مدت ارزش بازاری سهام با متغیرهای مخارج دولت و حجم پول رابطه مستقیم و با متغیرهای مالیات و نرخ ارز رابطه معکوس دارد. بررسی روابط کوتاه مدت با استفاده از مدل تصحیح خطای برداری (VECM) نشان می دهد که نوسانات کوتاه مدت بین متغیرها با مقادیر تعادلی آنها در بلندمدت مرتبط است. بالا بودن ضرایب متغیرهای توضیحی در روابط تعادلی بلند مدت نسبت به کوتاه مدت انتظارات نظری را تایید می کند.

در این مقاله نظریات مختلفی در مورد نظام قیمت ها ارائه شده و سعی شده است تا بر منوط بودن کارایی هر نظام به شرایط و فروض خاص خودش تاکید شود. لذا اگر شرایط یک نظام قیمتی خاص فراهم نباشد، باید متناسب با ساختار موجود نظام قیمتی موجود را تصحیح کرد و سپس با فراهم کردن شرایط و تحقق فروض مربوطه نظام کارآمدتری ایجاد نمود؛ اما نمی توان بدون در نظر گرفتن شرایط موجود، هر نظریه ای را در هر زمان و در هر مکان، به عنوان یک قضیه مطلق پذیرفت و بکار گرفت.