جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نویسنده در این کتاب فراز و نشیب تاریخ چهار صد ساله فرقه مولویه و عقاید و آداب آنان را باز می‌گوید .در کتاب این مباحث مطرح شده است :ماخذ عمده تاریخ مولویه ;نخستین جانشینان مولانا و مروجان طریقت وی ;عصر سلطان ولد ; ماهیت فکری سلطان ولد ;شرح زندگی و احوال اولو عارف چلبی، شمس‌الدین امیر عابد چلبی و چلبیان دیگر ;شرح زندگی کسانی که در ترویچ طریقت مولویه کوشیدند، همچنین کسانی که با آثار خود به اشاعه مولویه پرداختند ;مقام چلبی و چلبیان ; طریقت مولوی، مولویه در طول تاریخ ;طریقت‌های مرتبط با مولویه ;خانقاه‌های مولوی ;آداب و ارکان مولوی، سماع و مقابله ;مدارج طریقت نزد مولویه ;آداب و ارکان مولوی ;لباس‌های مولویان و اصطلاحات آنان ;ادبیات مولوی ;موسیقی مولوی . در بخش پایانی کتاب نمونه‌هایی از شعر مولوی درج گردیده است .انتهای کتاب شامل کتاب شناسی ماخذ، نمایه، تصاویری از مقبره مولانا، و اسنادی از متون مربوط به مولویه است .

نویسنده، در کتاب حاضر به دو زبان فارسی و انگلیسی به بررسی افکار و اندیشه‌های دو شخصیت کلاسیک و معاصر، یعنی مولوی و شریعتی پرداخته است. وی در مقاله‌ای در باب شریعتی با عنوان "شریعتی و ایدئولوژیی اسلامی"، سعی دارد به این مطلب اشاره کند که یکی از اهداف شریعتی این بود که ایدئولوژی اسلامی را به صورت شفاف و با همان پاکی اولیه‌اش بیان کند، آن را بشناساند و بار دیگر آن را به میان مردم و توده‌ی مردم بکشاند. در باب مولوی نیز نویسنده سعی می‌کند بین اندیشه‌های این دو شخصیت مقایسه‌ای صورت دهد. در این راستا وی بر آن است که دید مرحوم شریعتی همواره بر ظلم‌ستیزی است و از این‌رو عشق زاهدانه را نمی‌پسندد ولی در نزد مولانا، این مبارزه با نفس است که اثر و بهای بیش‌تری دارد.

کتاب حاضر، به بررسی اسمای ربانی از دیدگاه «ابن عربی» و «مولوی» می‌پردازد. مؤلف بیان می‌دارد که اسمای ربانی کلید فهم اسرار الهی است. بی‌گمان بدون فهم اسما و صفات حق و درک اسرار حقایق و دقایق وجود میسر نیست. هر اسمی و صفتی در عالم مظهر، اسم و صفت حق است. در این کتاب اشاره می‌شود که نوشتن نماد و نمود ریاضت عقلانی در ساخت عرفان است. از حال تا مقام، از جام نام تا گام کام سیر و سلوک کلمه از عرف تا عرفان کیمیایی است که تبدیل کلمه تدوینی به کلمه تکوینی است. بنابراین نوشتن جان کندن است. تمرکز، تمرین، تکرار همراه با تفکر و تضرع و تصرف ولایی قلم اعلی بر لوح محفوظ است.

تصوف، طریقه‌ای در معرفت و در تربیت است که در بین مسلمانان رایج بوده و پیروان آن هرچه را جز خدا ترک کرده و به عبادت و گوشه‌نشینی مشغول هستند. ظاهرا حقیقت این است که تصوف در آغاز جنبه‌ی اسلامی داشته و بعدها عناصر خارجی از منابع مختلف وارد آن شده است. نگارنده در کتاب حاضر خاستگاه اصلی تصوف را بیان و تصوف در قرن‌های سوم تا ششم را بررسی می‌کند. در ادامه به موضوع وحدت وجود در صوفیه می‌پردازد. و افرادی چون ابن عربی و حلاج را معرفی می‌کند. در بخش بعدی به تصوف قرن هفتم، مراکز اصلی رشد تصوف و برخی کرامات صوفیه اشاره می‌کند و سپس موضوعاتی چون تکفیر صوفیه را مطرح ساخته و افرادی چون میثم بحرانی، فهد حلی، علی کاشفی، شاه نعمت ا... ولی و دیگر صوفیان قرن 8 و 9 را معرفی می‌کند. هم‌چنین اوراد و ازکار صوفیه و حالات آن‌ها را در دوره‌های مختلف بیان می‌کند و نیز درباره‌ی کتاب فیه‌مافیه مولوی توضیحاتی می‌دهد. نگارنده در بخش‌های پایانی موضوعاتی چون قلندر و قلندریه، عرفان و عارف، هدف عرفان،و نیز ویژگی‌های غزل‌های عرفانی حافظ و مولانا و دیدگاه‌های این دو را بررسی می‌کند.

هر کسی کو دور ماند از اصل خویش بازجوید روزگار وصل خویش«نوستالژی» یا غم غربت همان حس دلتنگی شاعر یا نویسنده است، در فقدان چیزهایی از قبیل دوری از سرزمین مادری، میل حب الوطنی و... که در موقعیت کنونی برای او دور از دسترس است. تغییر و تحول اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی در برانگیختن این حس غریب غربت بسیار موثر است. عرفان تماما نوستالژی است برای نمونه می­توان به غم غربت، جدایی نی از اصل که نیستان نامیده می­شود، سیر و سفر روح و نیز به تنگنای جسم و... در آثار شاعر صاحب سبک و عارفی همچون مولانا، که به این حس زیبا جلوه ویژه­ای داده است، ‌اشاره نمود. یکی ازمواردی که به دنبال غم غربت و دوری درآثار سنتی ومعاصر، مخصوصا در اشعار و نوشته­ های گرانقدر مولانا جلال الدین، احساس می­گردد میل به تجدید وضعیت و شوق وصال و بازگشت به اصل است. در این مقاله با پژوهش در شش دفتر مثنوی معنوی مولانا، شیوه‌ها ومیانجی ­های علاقمندی، آرزو، طلب و جستجو مورد بررسی قرار گرفته است.

مقاله حاضر، با هدف تببین توصیف ناپذیری جمال از منظر غزلیات شمس تهیه و تنظیم شده است. بر این مبنا ضمن رجوع به مطالعات استتیک و بهره مندی از نظریات فلاسفه قدیم، متفکران و محققان علم الجمال، دربارة جمال و زیبایی، با نگاهی گذرا به منشأ و درک زیبایی، به زیبایی شناسی مولانا پرداخته و در آن از تجاذب زیبایی، زیباشناسی معنوی، بی مانندی زیبایی مطلق، شناخت ناپذیری زیبایی مطلق انسان و زیبایی، زیبایی سخن و بیان، سخن گفته‌ایم. در نهایت وصف ناپذیری جمال و انعکاس زیبایی مطلق، در زیبایی‌های محسوسات را در تصویرهای شاعرانة دیوان کبیر پی گرفته‌ایم. سرانجام به این نکته دست یافته‌ایم که اولاً مولانا، در کنار فلاسفه و محققان از زیبایی در چارچوب حکمت ذوقی سخن گفته و ثانیاً باور ندارد که انسان بتواند زیبایی را، آن چنان که هست وصف نماید او این ناتوانی را به دلیل مطلق بودن زیبایی از سویی و از دیگر سوی به دلیل در اختیار نداشتن ابزار مناسب برای شناخت زیبایی می‌داند.

>نزدیک بودن عرفان با دین اسلام و ارتباط گسترده آموزه ­های عرفانی با مسائل شرعی و اصول خاص این دین و تأثیرپذیری شاعران، نویسندگان و به ویژه عرفا از مکاتب اسلامی و مبانی اعتقادی آن در طول تاریخ شعر و ادب پارسی همواره منجر به پیدایش آثاری جامع در حوزه عرفان ایرانی- اسلامی شده است. توانمندی خاص عرفا و بزرگان علم فلسفه و کلام سبب تلفیق این دو حوزه (عرفان و آموزه‌های اسلامی) با یکدیگر شده و بر شمول کلی این آثار نیز افزوده است. در این میان، مولانا و شبستری، صرف نظر از وجوه مشترک اعتقادی در ایدئولوژی و سبک شخصی خویش، با بهره ­گیری از مشرب عرفانی و اسلامی، توانسته­ اند در آثار برجای مانده از خویش، سیمایی کامل از اصول اعتقادی خود را ارائه دهند که اعتقاد به معاد جسمانی و روحانی، از موضوعات مشترک در جهان‌بینی این دو عارف است. اگرچه میزان توجه به مسائل اعتقادی و نگرش فکری در مثنوی معنوی (به دلیل حجم بالای مطالب) بیشتر و در گلشن راز (به دلیل حجم محدود مطالب) بسیار کمتر از سایر موضوعات و مسائل متشابه است؛ امّا می‌تواند پژوهش‌های تازه و بی­نظیری را به خود اختصاص دهد که نگارندگان در این جستار، مسأله قیامت را در اندیشه مولانا و شبستری با استناد به اصول و آموزه­های اسلامی به طور تطبیقی بررسی می­کنند تا از این رهگذر برخی از اعتقادات و شالوده­ های فکری این قبیل شاعران عارف مشرب، بر مخاطبان آشکار شود.

آگاهی و ادراک از جمله مسائلی هستند که از دیرباز مورد بحث و بررسی محققان، فلاسفه و حکما بوده با وجود این که هیچ نظریة مورد اتفاقی دربارة آگاهی وجود ندارد، اجماعی گسترده دربارة این رأی وجود دارد که تبیین بسنده‌ای از ابعاد مختلف روحانی و جسمانی انسان مستلزم فهم روشنی از آگاهی و جایگاه آن در هستی و خلقت است، مرلوپونتی با طرح دیدگاه (conscious- bodyبدن/تن- آگاه)، بدن را به عنوان آگاهی پدیدارشناسی معرفی می‌کند و نه صرفاً به عنوان جسم دارای امتداد، از این رو بدن خودِ آگاهی است نه واسطه آگاهی و عالم و ظهور آگاهی ما به صورت بدن است؛ یعنی آگاهی بدنمند،طرح چنین مسائلی از دیرباز در عرفان شرق نیز به اشکال گوناگون دیده شده است، اینکه ادراک و آگاهی چگونه وجود مدرِک را دستخوش تغییر و دگرگونی قرار می‌دهنداز جمله در اشعار مولانا عارف بزرگ اسلامی نیز این سیر تحول مشهود است،به عبارت دیگر،بانگاهی نو به متون عرفانی کلاسیک چون مولانا،بسیاری ازنظریه‌های مدرن را می‌توان بررسی کرد؛به عبارت دیگر، نمود نظریه‌های مدرن را درمتون کلاسیک نشان داد وبه تازگی‌ها در آن دست یافت، نگارنده در پژوهش حاضر به روش پژوهشی توصیفی- تحلیلی ازنوع کیفی،در نظر دارد با طرح مسأله آگاهی و ادراک از منظراین دو عارف و فیلسوف، به تبیین دیدگاه‌های آنان پرداخته و وجوه شباهت و افتراق آنان را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.