جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آموزه بداء از عاليترين مفاهيم قرآني و روايات منقول از معصومين (ع) است كه بمعناي امكان دگرگوني تقدير و تغيير سرنوشت بسبب رفتار نيك و بد انسان است. بر اساس فهم نادرست از معناي بداء، شبهاتي پيش آمده است كه برطرف كردن اينگونه شبهات، با تبيين معناي دقيق و حقيقت بداء در مكتب تشيع امكانپذير است. نوشتار حاضر، بر آنست كه ضمن بررسي اقوال مختلف، مساله بداء را در مكتب تشيع با تكيه بر آموزه هاي قرآن و حديث تبيين نمايد.

شیعیان زیدیه د رخصوص امامت دیدگاهی خاص به خود دارند. آنان اگر چه همچون دیگر شیعیان به امامت علی(ع) و حسن (ع) و حسین (ع) به عنوان امامانی معصوم و منصوص معتقدند ولی از آن پس امام را رهبری غیر منصوص و غیر معصوم می‌دانند که با داشتن مجموعه‌ای از صلاحیت‌ها بر علیه حکومت‌های ظلم و جور قیام می‌کند و رهبری جامعه اسلامی را بر عهده می‌گیرد. به همین دلیل تعریفی که زیدیه از امامت ارائه می‌کنند و دلائلی که برای ضرورت نصب امام اقامه می‌نمایند و صفات و شرایطی که برای امام می‌شمرند همگی به نوعی منطبق بر همین نظریه است. البته دربررسی نظریه امامت در زیدیه ، به نظراتی متفاوت نی زبرخورد می‌کنیم که باید ان را نوعی خلط و تاثیر گرفتن از اندیشه امامتی دانشت که زیدیه در مورد سه امام نخست و دیگر شیعیان از جمله امامیه در مورد امامان خود قائل هستند.

شیعه به عنوان یکی از اصلی ترین فرقه های مطرح در جهان اسلامبا تعاریفی زیاد اما قریب به هم اززمان حیات رسول خدا (ص) به دوستداران وطرفداران حضرت علی(ع) اطلاق می شد ودر طول تاریخ به فرقه های مختلفی منشعب گشت ودر این میان دوجریان عمده آن یعنی، امامیه وزیدیه تا حدود زیادی پویائی وحیات فکری ،فرهنگی وسیاسی خود راحفظ کرده که همواره بین آنها تعاملات وتقابل هایی وجود داشته است بطوری که از زمان شکل گیریزیدیه درقالب نهضت وسپس در لباس حکومت،پیوسته مابین آن دو روابط سیاسی ،فرهنگی واجتماعی وجود داشته است که در برخی بهتعامل بین آنها ودر پاره ای از موارد به تنازع منجر می گردیده استعلی رغم غنای فکری وفرهنگی فرقه امامیه بهره گیری از راویان وعالمان زیدی مذهب در زمینه های مختلف علوم حدیث ، تفسیر،تاریخ وسیره وهمچنین استفاده های علمی رهبران زیدیه از مکتب اهل بیت با حضور بر سر درس آنان آشکار ترین جلوه های تعامل فرهنگیمابین آنان به شمار می رفت.از اواخر قرن دوم و با مشخص تر شدن دسته بندی های فرق مختلف تشیع، زیدیه تدوین عقاید خود را شروع و عالمان زیدی در کنار تدوین مباحث‌ حدیثی و فقهی، به نقد آرای‌ دیگر فرق، خاصّه امامیه که اشتراکات زیادی نیز با هم داشتند روی آورده وآثاری در رد بر عقاید امامیه بویژه در بحث امامت نگارش کردند.آغاز غیبت صغری و شرایط دشواری که امامیه با آن روبرو شد برای زیدیه این امکان را فراهم کرد تا به نقد امامیه بپردازند. بجز کوفه(عراق)، در بخش هایی از ایران و از همه مهم تر در ری به دلیل همسایگی زیدیه و امامیه نزاع های کلامی رونق بیشتری گرفت.گذشته ازاین، روابط سیاسی ما بین امامیه وزیدیه، در روزگار حضور امامان شیعه با چالش های جدی روبرو بود. زیدیه به اعتقاد «تقیه» و قعود امامان و عدم پیگیری برنامه جهاد و دعوت در امر امامت انتقاد می کردند در نتیجه آنان به این شعار وعقیده (هرچند به صورت تظاهر) یعنی اتخاذ اندیشه سیاسی که حول محور امامت مجتهدین عادل از اهل بیت نبوی می چرخد در تقابل فکری و سیاسی با امامیهقرار گرفتند ورهبران آن قیام هائی را شکل دادند که اگرچه برخی ازآنان موردتأیید امامان شیعه قرار گرفت امّا به دلایل مختلف سیاسى و على رغم گستردگى و کثرت آن قیام ها، کار آنها بى‏ثمر بود ومتأسفانه هیچ کدام به نتیجه نرسید وشاید بتوان مسأله عدم استقبال شیعیان امامیه از این قیامها وشرکت نکردن شخص امام (ع) در آنها (به خصوص با توجه به اختلافاتی که به تدریج بین زیدیه و امامیه به وجود آمد) را یکی از دلایل بی نتیجه بودن آنها واینکه رهبرى آنهاراغیر معصوم بر عهده داشته دانست.همچنین، همزیستی مسالمت آمیز در میان آنان وتغیرات فکری وعقیدتی وتلاش امامان شیعه برای هدایت زیدی مذهبان نیز از جلوه های روابط پر فراز ونشیب اجتماعی مابین پیروان هر دو فرقه می باشد.