جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫نوشتار حاضر ضمن معرفي شيعه و تشيع اهواز و شکل‌گيري آن در اين شهر تا دوران حکومت صفويه، برخي شخصيت‌هاي معروف شيعي اين ديار و اوضاع شيعيان در آن را وصف مي‌کند. نويسنده در چهار فصل به ادوار مختلف حضور شيعيان در زمان حيات ائمه(، عصر غيبت صغرا و کبرا تا زمان به قدرت رسيدن حکومت صفويه در ايران پرداخته و وضعيت شيعيان در دوران گوناگون را شرح داده است. وي در فصل اول ضمن شناسايي شهر اهواز از لحاظ تاريخي، جغرافيايي و طبيعي، وجه تسميه اين شهر و وجود قوميت‌هاي مختلف به ويژه اقوام عرب را از ويژگي هاي مهم آن مي‌شمارد. آن گاه از جنبه تاريخي، حضور اديان و فرق و مذاهب گوناگون به ويژه حضور پررنگ شيعيان در اهواز از قرن اول هجري وصف گرديده است. نگارنده در فصل دوم به حضور شيعيان در اهواز از زمان حيات امام علي(ع) تا امام حسن عسکري(ع) پرداخته و اصحاب اهوازي ائمه معصوم(س) را معرفي کرده، تأثير ائمه در گسترش تشيع در اهواز را شرح مي‌دهد. وي در همين زمينه به معرفي برخي انديش‌مندان اهوازي در علوم حديث، فقه، کلام، تفسير و... و ارتباط آنان با ائمه يا اصحاب و وکلاي ائمه( اشاره کرده و برخي نهضت‌هاي شيعي و حرکت‌هاي شيعيان اهواز برضد خلفاي عباسي را شرح داده است. در فصل سوم به بررسي تاريخ شيعه در اهواز در غيبت صغراي امام زمان و ارتباط مردم اين شهر با وکلاي آن حضرت و دولت‌هاي شيعي پديد آمده در آن زمان در اهواز مانند دولت مشعشيان، دولت بطايح، دولت آل بويه و آل حنويه کردي معرفي شده‌اند. فصل چهارم به نقش شعراي شيعي اهواز در گسترش مذهب تشيع اختصاص دارد و مدايح شاعراني مانند ابن سکيت، سيد حميري و دعبل خزاعي در وصف اهل بيت(ع) عامل مهمي در گسترش فرهنگ تشيع در اهواز قلمداد شده است.

‫مروري اجمالي بر آثار اهل سنت نشان مي‌دهد که بسياري از دلايل حقانيت مذهب شيعه، در کتب معتبر اهل سنت وجود دارد. به همين دليل، برخي از اهل سنت تلاش مي‌کنند تا اين سلاح علمي را از دست شيعه بگيرند، و در اين راستا، مؤلفان چنين آثاري را به تشيع متهم مي‌کنند. "ميزان الکتاب" يکي از اين موارد است که در پاکستان به زبان اردو منتشر گرديده و مؤلف آن سعي کرده تا بسياري از دانشمندان اهل سنت را، شيعه جلوه دهد. پژوهش حاضر ديدگاه اين مؤلف را درباره ابن ابي‌الحديد و طبري بررسي کرده است. از نظر مؤلف ميزان الکتاب، انتقاد از صحابه يکي از ملاک‌هاي تشيع افراد است و به‌همين دليل اين دو نفر را متهم به شيعه‌گري نموده و هرچه را که آن‌ها در موافقت با ديدگاه شيعه مطرح کرده‌اند، در اين راستا توجيه نموده، و گرايشات صريح آنان به تسنن را ناديده مي‌گيرد. او صحت حديث غدير از ديدگاه طبري را دليل تشيع وي مي‌داند، در حالي‌که حديث غدير از روايات متواتر نزد فريقين به‌شمار مي‌رود. بدين ترتيب، او به اعترافات صريح طبري درباره صحت خلافت خلفا، توجهي نمي‌کند. اين در حالي است که سلفي‌گري در آثار طبري کاملاً مشهود است. همچنين نظر وي درباره تشيع ابن ابي‌الحديد نيز درست نيست؛ زيرا با توجه به تصريح دانشمندان فريقين، و رد دلايل مؤلف ميزان الکتاب، و تفتيش در عقايد ابن ابي‌الحديد، در تسنن او هيچ ترديدي باقي نمي‌ماند. مهم‌ترين دلايل رد تشيع اين دو دانشمند عبارت است از: انکار نص بر امامت و خلافت بلافصل اميرالمؤمنين علي(ع) ، و قبول خلافت خلفاي سه‌گانه از سوي آن‌ها؛ ارايه نظريات مخالف اعتقادات شيعه در مسايل فقهي و اعتقادي، و تصريح به مخالفت با مذهب شيعه؛ جواز گناه صغيره در حق انبيا، و انتساب اموري که دور از شأن پيامبران است؛ و قبول اسرائيليات در مسايل تاريخي و تفسيري، که دانشمندان شيعه آن‌ها را مردود دانسته‌اند.