جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫چکيده : پژوهش حاضر بر اساس آيه وضو و روايات تفسيري مربوط، به تشريح ديدگاه‌هاي فقهي شيعه اماميه و اهل سنت در باره کيفيت وضو گرفتن مي‌پردازد و اختلاف نظر و اشتراک نظرآن‌ها در مسح سر و پاها و شستن صورت و دست‌ها در وضو را منعکس مي‌سازد. نويسنده در فصل اول از نوشتار خود به تبيين معناي وضو و تاريخچه اختلاف نظر فقهي در اين زمينه پرداخته است. وي با توجه به آيه وضو و اختلاف‌هاي شيعه و اهل سنت در باره قرائت و تفسير اين آيه، به تاريخ نزول و سبب نزول آيه وضو اشاره کرده و به شرح معاني مفردات اين آيه، سيره و ديدگاه پيامبر اسلام در مورد وضو، کيفيت ساختن وضو در زمان خلفاي سه گانه و امام علي( و عهد امويان و عباسيان مي‌پردازد. نگارنده در فصل دوم از پژوهش خويش آراي مذاهب مختلف فقهي در کيفيت وضو، نيت در وضو، ترتيب و موالات درآن، نواقض وضو، واجبات وضو، نحوه شستن دست‌ها و صورت و مسح پاها و سر در وضو، کيفيت مسح و حکم مسح کردن روي جوراب و کفش‌ها را کرده است. فصل سوم به مقايسه ديدگاه و ادله مذاهب شيعه و اهل سنت در مورد وضو و کيفيت آن اختصاص يافته و ديدگاه‌هاي مشترک و اختلاف نظرآنان در اين باره منعکس مي‌گردد. نويسنده با اشاره به بطلان سيره صحابه و حجيت سنت پيامبر اسلام و اهل بيت(، فقره‌هاي مختلف آيه وضو را به صورت مبسوط از لحاظ فقهي تجزيه و تحليل مي‌کند. وي ضمن تأکيد بر حجيت قرآن در کشف ملاک‌هاي احکام و کيفيت آن‌ها، بطلان اعتماد بر ظن در تفسير را بررسي کرده است.

‫در اين تحقيق، مسأله عدالت اجتماعي و جايگاه آن در قرآن کريم، با روش توصيفي و تحليلي مورد بررسي قرار گرفته و بر اين فرضيه استوار است که قرآن توجه ويژه‌اي به عدالت اجتماعي داشته و راه‌کارهاي مشخصي براي نيل به آن ارائه کرده است. عدالت که در برابر ظلم به‌کار برده مي‌شود، به معناي آن است که حق هر کس داده شود و هر ذي‌حقي در جايگاه شايسته خود قرار گيرد. عدالت اجتماعي به سه نوع سياسي، اقتصادي و قضايي تقسيم مي‌گردد. قرآن برقراري عدالت اجتماعي را يکي از اهداف انبياء معرفي مي‌کند و درباره رعايت عدالت حتي نسبت به دشمنان، تأکيد مي‌نمايد. يکي از راه‌کارهاي بنيادي قرآن براي گسترش عدالت اجتماعي، وجود قانون صحيح و عادلانه است که ريشه در وحي الهي داشته و از مجراي حاکميت حاکمان الهي، يعني پيامبران، امامان معصوم، و خلفاي برحق و راستين ايشان اعمال گردد. همچنين اجراي قانون به آگاهي، تربيت و اصلاح افراد جامعه و کارگزاران حکومتي وابسته است که اين نيز از راه‌کارهاي ديگر عدالت اجتماعي است. ثمره چنين تربيتي، نظارت بر اجراي احکام در قالب نظارت دروني (تقوا) و نظارت بيروني (امر به‌معروف و نهي از منکر) به‌عنوان راه‌کار سوم است. راه‌کار ديگر، مراعات حقوق متقابل مردم و رهبري جامعه است. مردم بايد از رهبري اطاعت نموده و خيرخواه حکومت باشند. رهبر و حکومت هم بايد نسبت به امانت‌داري و مراعات حقوق برابر شهروندان، و نيز تربيت صحيح افراد جامعه تلاش نمايند. پس از برقراري عدالت اجتماعي، بزرگ‌ترين اثر آن در جامعه، امنيت عمومي است که مهم‌ترين شرط يک زندگي سالم است و قرآن کريم آن را از نعمت‌هاي بزرگ الهي دانسته است. اثر ديگر عدالت اجتماعي، رفاه و توسعه اقتصادي است. در اين زمينه، اسلام بر توزيع عادلانه ثروت و نيز عمران و آباداني زمين تأکيد نموده است. فراهم شدن زمينه رشد و تکامل اجتماعي از ديگر آثار عدالت اجتماعي خواهد بود.