جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫پژوهش حاضر در پنج بخش تدوين شدهاست. در بخش اول واژه فتنه و در بخش دوم چگونگى پيدايش فتنه در جامعه و آثار آن بررسى شدهاست. در اين بخش ابزار، آثار و قربانيان فتنه معرفى گرديدهاست. بخش سوم به بررسى مصاديق فتنه از ديدگاه قرآن و بخش چهارم به معرفى مصاديق فتنه از منظر نهجالبلاغه اختصاص دارد. بخش پنجم درباره راههاى پيشگيرى از وقوع فتنه و مقابله با آن است.

‫موضوع اين نوشتار »آسيب‏شناسى تفسير قرآن در حوزه ظاهرگرائى« است. مراد ما از ظاهر گرائى عقل گريزى وجمود بر ظواهر آيات وروايات است. تاريخ تفكر اسلامى در دوره‏هاى مختلف شاهد حضور چشمگير اين پديده بوده وآثار ناگوارى تا به امروز در جوامع اسلامى باقى گذاشته است. اينكه فرقه‏هاى ظاهرگرا كدامند؟ وميزان جمودشان بر ظواهر چه مقدار بوده است؟ ريشه‏ها وعوامل ظاهرگرائى چيست وآنها در مبانى نظرى خود گرفتار چه شبهاتى شدند؟ نمودهاى ظاهرگرائى آنها چه بوده واين تفكر چه آثارى را در سطح جوامع اسلامى باقى گذاشته، از جمله مسايل مطرح شده در اين نوشتار است. تحقيقات نشان داده كه نخستين رگه‏هاى ظاهرگرائى را مى‏توان در تفكر بعضى از صحابه، بوضوح ملاحظه كرد ديگر اينكه عمق ووسعت اين مسأله در اهل سنت به مراتب بيشتر از شيعه بوده است. زيرا در زمان ائمه (ع) وبعد از ايشان، شيعيان همواره از روش پيروى كردند. بنابراين نمودهاى ظاهرگرائى در شيعه نيز نتيجه جدايى از خط اهل بيت (ع) بوده است. »عواملى« از قبيل، جدائى قرآن از سنت، منع تدوين حديث، نقش محيط سياسى فرهنگى، پيدايش مذاهب كلامى وافراط عقلگرايان در نگرش عقلى به دين و و و از جمله مسائل تأثيرگذار در شكل‏گيرى ظاهرگرائى بوده است وآثارى چون عقب ماندگى، ظلم پذيرى، خمود وسستى و و و واز جمله آثار اين پديده بوده است.

---

‫یکی از علوم پیش نیاز مفسر، دانش مفردات است که به بیان معانی و مفاهیم واژه¬های قرآن می¬پردازد. این علم از زمان پیامبر (ص) وجود داشته است به طوری که اگر مردم زمان نزول معنی بعضی کلمات را نمی¬دانستند، تفسیر آن را از پیامبر (ص) و بعدها از ائمه می¬پرسیدند. البته دانش مفردات نیز مانند دیگر علوم در زمان¬های بعد گسترش پیدا کرده و مورد توجه دانشمندان و مفسران قرار گرفته و کتاب¬ها و مقالات بسیاری در این زمینه نوشته شده است. از جمله مفسرانی که در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم به ایم امر پرداخته، طبرسی صاحب کتاب ارزشمند «مجمع البیان فی التفسیر القرآن» و زمخشری نویسنده¬ی کتاب «الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل» می-باشند. به علت اهمیت فهم مفردات قرآن کریماز یک سو و اهمیت این دو تفسیر کهن ادبی از سوی دیگر، در این پایان نامه معنای واژه¬های جزء اول قران(حمد و بقرهآیات 1-27) از نظر این دو مفسر بررسی شده و در مرحله¬ی بعد میان دیدگاه این دو مفسر به نوعی مقایسه و بررسی انجام گرفته، که در تطبیق نظر دو مفسر از آرای سایر لغویان و مفسران نیز استفاده شده است. یکی از نتایجی که در ضمن مقایسه دیدگاه هر دو مفسر ذیل معنای واژه¬ها به دست آمده این است که طبرسی بیشتر معنای لغوی واژه¬ها را بیان نموده ولی زمخشری به معنای واژه با توجه به سیاق پرداخته است. البته این بدان معنا نیست که طبرسی به سیاق آیه توجه نداشته بلکه در بخش های دیگر مجمع البیان ماندد «المعنی» به سیاق آیه نیز توجه کرده وآیات را معنا می¬کند. بنابراین می¬توان گفت نظر این دو مفسر بزرگ می¬تواند در کنار هم در روشن شدن معنای واژه مؤثر واقع شود. کلیدواژگان: مفردات قرآن ، بررسی تطبیقی، مجمع البیان، طبرسی، الکشاف، زمخشری