جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدههدف پژوهش حاضر، بررسی مبانی فلسفی سنن تربیت در قرآن کریم است. این پژوهش از نوع کیفی بوده و روش به کار رفته در آن، توصیفی - تحلیلی می باشد. از توصیف به منظور معرفی سنن تربیت در قرآن استفاده به عمل آمد. و از تحلیل در شناسایی مبانی فلسفی سنن تربیت در قرآن کریم شامل: مبانی هستی شناسی، مبانی معرفت شناسی، مبانی انسان شناسی و مبانی ارزش شناسی و نیز بررسی ارتباط میان هر یک از مبانی یاد شده با عناصر چهارگانه هدف، محتوا، روش و ارزشیابی و نیز تحلیل های پژوهشگر به منظور کاربست مبانی یاد شده در نظام تعلیم و تربیت استفاده شد. نتایج نشان می دهد که در نظام تعلیم و تربیت اسلامی سنن تربیتی وجود دارند که هر کدام از این سنن دارای مبانی هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و ارزش شناسی خاصی است که صرفأ در نظام تربیت اسلامی شناسایی می شود. به این معنا که این سنن در سایر مکاتب تربیتی صرف نظر از برخی از مکاتب تربیتی متاثر از ادیان الهی وجود ندارد؛ بدینسان سنن تربیت با مبانی فلسفی خاص اسلام در قرآن عبارتند از: هدایت تکوینی، تبشیر و انذار الهی، اعطای مسولیت امانت الهی به انسان، اعطای نعمت به قدر مرتبه، اتمام حجت الهی، غلبه اراده الهی، امتحان و ابتلای الهی، هدفمندی هستی، تدریج در تکامل، اعطای آسانی بعد از سختی، انزال لطف الهی، پاداش و کیفر الهی، آزادی شیطان در اغواگری انسان، سندیت و کتابت اعمال، نفی حرج، عکس العمل اعمال، امهال و استدراج، استجابت دعا، احباط عمل، تکفیر، تسویل نفس و تزیین اعمال، نجات مومنان، اعطای حیات طیبه، توجه به استعدادها، اعطا به قدر تلاش، پاکسازی، مکر الهی، محرومیت از لطف الهی، تنبه و بیداری،عبرت آموزی و مجازات. هر یک از سنن یاد شده با نظر به مبانی فلسفی خاصی که دارا است، می تواند نتایجی را در حوزه های هدف، روش، محتوا و ارزشیابی در تعلیم و تربیت از خود به جای بگذارد. کاربست سنن یاد شده در تعلیم و تربیت به ایجاد نظام تربیتی منحصر به فردی خواهد انجامید که از جمله نتایج مهم آن تعالی گرایی و تربیت الهی خواهد خواهد بود.

---

‫چکيده : پايان نامه حاضر به تشريح ديدگاه‌هاي قرآن کريم درباره زنان مي‌پردازد و نوع نگرش قرآن به زن به عنوان يک انسان و توجه به حق و حقوق انساني او را بررسيده و اثبات مي‌کند که: قرآن نَه تنها هيچ گونه تبعيضي به مردان قائل نشده، بلکه به شأن والاي آنان توجهي ويژه دارد. نويسنده در شش فصل ابعاد گوناگون شخصيت زن در قرآن را شرح مي‌دهد. وي در فصل اول اشتراک زن و مرد در ارزش‌هاي انساني را مد نظر قرار داده و خطاب‌هاي روحي را در اين زمينه نسبت به زن و مرد يکسان ارزيابي کرده است. آن‌گاه با اشاره به تفاوت زن و مرد در خلقت، علايق بين زنان و مردان و اشتراک بين زن و مرد در تکليف را دليل مهمي بر عدم تبعيض بين زنان و مردان از نگاه قرآن کريم دانسته و ذکر زنان نمونه در قرآن کريم مانند فاطمه زهرا( و مريم( را نيز دليلي براحترام به شأن زنان بر مي‌شمارد. در فصل‌هاي دوم تا چهارم انواع خطاب قرآني به زنان واکاوي مي‌شود و نگارنده در اين خطاب‌ها، نقش زن در حيات مرد و زندگي فردي و اجتماعي، ادب قرآن کريم در رعايت شؤون مختلف زن، توجه قرآن به حقوق زنان و فضايل و شايستگي‌هاي متعدد آنان، توجه قرآن به حجاب زنان و تکريم آن‌ها از لحاظ رعايت نوع پوشش در جامعه را بررسيده و فلسفه حجاب زنان را از منظر قرآن تبيين مي‌نمايد. فصل‌هاي پنجم و ششم به احکام زن و خانواده اختصاص يافته و احکام ازدواج زنان و حقوق آنان در اين زمينه مانند تأمين نفقه، مسکن و ساير نيازهاي زنان و معاشرت نيکو با زنان، احکام طلاق و حقوق زنان در اين زمينه، حقوق اقتصادي و سياسي زنان، حقوق زنان در ارث، ديه و قصاص و نقش دادن به زن در فعاليت‌هاي سياسي همچون: بيعت با حاکم و مبحث مربوط به شهادت زنان در محاکم قضايي بيان شده است.

‫چکيده : اين اثر به تبيين ابعاد مختلف همکاري اجتماعي و مصاديق مختلف، اقتصادي، مادّي و معنوي آن مي پردازد. نويسنده مي کوشد از منظري قرآني و روايي تفسيري از تکافل اجتماعي و مصاديق مختلف آن ارائه کرده و جنبه‌هاي اقتصادي آن، مانندِ تأمين معيشت مردم و از بين بردن فقر اجتماعي در جامعه اسلامي را برجسته سازد. پژوهش حاضر در چهار فصل ارائه شده است. نگارنده در مقدّمه، مفهوم تکافل اجتماعي(همکاري اجتماعي) را از لِحاظ لغوي و اصطلاحي و نسبتِ بين تکافل و ضمان و مفهوم تکافل مادّي و معنوي را بيان مي کند. وي در فصل اوّل نيز مباحث عامّ مربوط به تکافل و اقسام آن، همچون: تکافل عبادي، اخلاقي، دفاعي، جنايي، اقتصادي، علمي، و خانوادگي را در اسلام و نيز مباحث اجتماعي آن را از منظر قرآني و روايي شرح مي دهد. در فصل دوم موضع دين اسلام و نظام سرمايه‌داري غرب را درباره همکاري اجتماعي منعکس کرده و رسيدگي به حاجات مادّي و دنيوي انسان‌ها، گسترش کار و توليد در جامعه براي تأمين رفاه مادّي، اصلاح سيستم توزيع و اصلاح قيمت‌ها، اصلاح طبقات اجتماعي و وضعيت اشتغال از جنبه اجتماعي و اقتصادي در اسلام، همراه با اِشکال هاي نظام سرمايه‌داري غرب درباره همکاري اجتماعي و خانواده را بيان مي‌کند. نگارنده در همين زمينه با اشاره به اقتصاد اسلامي و اهمّيت دادن اين اقتصاد به بازار اسلامي و تحريم ربا و احتکار در اين بازار و مشروعيت بخشيدن به ملکيت فردي و اجتماعي، اقتصاد نظام سرمايه‌داري را از اين جهت نيز به چالش مي کشد. وي در فصل سوم ديدگاه‌هاي اعتقادي و اخلاقي دين اسلام در زمينه همکاري اجتماعي و تشويق بر اِنفاق و گذشت، ايثار، تعاون و همکاري در امور مادّي و غير مادّي و ترويج فرهنگ خُمس، زکات، اِنفاق، قرض، صدقه، وقف، و کفّاره در جامعه اسلامي براي ايجاد رفاه نسبي براي همگان و از بين بردن نظام طبقاتي مي پردازد و اين موارد را از مصاديق همکاري اجتماعي مي‌خوانَد. فصل چهارم ضمن بيان آثار و برکات تکافل اجتماعي، سيره پيامبر اسلام و اهل بيت( را در اين زمينه ترسيم و تأمين معيشت، عدم اسراف و تبذير و گسترش قرض‌الحسنه در جامعه اسلامي را در سيره آنان برجسته مي سازد.