جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫ه‍دف‌ پ‍ژوه‍ش‌ ج‍م‍ع‌ ب‍ن‍دی‌ ک‍اره‍ای‍ی‌ ک‍ه‌ در ای‍ن‌ زم‍ی‍ن‍ه‌ ص‍ورت‌ گ‍رف‍ت‍ه‌ و ب‍ررس‍ی‌ ک‍ش‍ف‍ی‍ات‌ ج‍دی‍د ع‍ل‍م‍ی‌ اث‍ب‍ات‌ ب‍ی‍ش‍ت‍ر اع‍ج‍از ق‍رآن‌ اس‍ت‌ روش‌ پ‍ژوه‍ش‌ ف‍ی‍ش‌ ب‍رداری‌ از آی‍ات‌ و اح‍ادی‍ث‌ و ک‍ت‍ب‌ ت‍ف‍س‍ی‍ر و ع‍ل‍م‍ی‌ اس‍ت‌ ت‍ح‍ق‍ی‍ق‌ ن‍ش‍ان‌ م‍ی‌ده‍د ک‍ه‌ ت‍م‍ام‌ اس‍راری‌ ک‍ه‌ در آف‍ری‍ن‍ش‌ وج‍ود دارد ه‍م‍گ‍ی‌ ب‍ه‌ خ‍اطر وج‍ود اش‍رف‌ م‍خ‍ل‍وق‍ات‌ ی‍ع‍ن‍ی‌ گ‍ل‌ س‍رس‍ب‍د آف‍ری‍ن‍ش‌ اس‍ت‌ ت‍ا ب‍ا اس‍ت‍ف‍اده‌ از ن‍ع‍م‍ت‍ه‍ای‍ش‌، ق‍دم‌ در م‍س‍ی‍ر ت‍ک‍ام‍ل‍ی‌ خ‍وی‍ش‌ ب‍گ‍ذارد و ب‍ه‌ م‍رت‍ب‍ه‌ای‌ ن‍ای‍ل‌ گ‍ردد ک‍ه‌ ه‍ی‍چ‌ م‍خ‍ل‍وق‍ی‌ ت‍وان‌ رس‍ی‍دن‌ ب‍ه‌ آن‌ م‍رت‍ب‍ه‌ را ن‍دارد و آن‌ ح‍اص‍ل‌ ن‍گ‍ردد ج‍ز ب‍ا ع‍ب‍ادات‌ او ک‍ه‌ "و م‍ا خ‍ل‍ق‍ت‌ ال‍ج‍ن‌ والان‍س‌ الال‍ی‍ع‍ب‍دون‌" پ‍س‌ ه‍دف‌ از خ‍ل‍ق‍ت‌، ع‍ب‍ادت‌ اوس‍ت‌ زی‍را ف‍ق‍ط در ع‍ب‍ادت‌ او، خ‍ود را م‍ی‌ی‍اب‍د و ه‍ر ک‍ه‌ خ‍ود را ی‍اف‍ت‌ (م‍ن‌ ع‍رف‌ ن‍ف‍س‍ه‌) او را ی‍اف‍ت‍ه‌ اس‍ت‌ (ف‍ق‍د ع‍رف‌ رب‍ه‌) و ای‍ن‌ ن‍ه‍ای‍ت‌ ک‍م‍ال‌ اس‍ت‌.

‫در دورانى كه شاهد اختلافات شديد فكرى وتضادهاى اساسى بر سر مسائل مختلف هستيم شناخت اهل بيت (ع) وگوش جان به سخنان آن بزرگواران سپردن واقتدا به آنها مى‏تواند راه گشاى خوبى براى حل اختلافات باشد كه لازمه اين كار شناخت حق اهل بيت (ع) وبه جا آوردن وادا كردن آن حقوق است. حقوقى كه حتى در مذاهب وفرقه‏هاى غير تشيّع مذاهب اهل سنت نيز به رسميّت شناخته شده است واز زبان بزرگان آنها نيز در كتبشان نقل گرديده است. از اين رو تحقيقى كه پيش روى شماست پژوهشى است پيرامون بررسى حقوق اهل بيت (ع) از ديدگاه اهل سنت كه در آن حقوق اهل بيت (ع) با آيات قرآن معرفى شده وسپس آن حقوق با روايات اهل سنت بررسى شده است. از آن جا كه يكى از راههاى شناخت اهل بيت (ع) شناخت حقوق اهل بيت (ع) مى‏باشد تا از طريق آن كام عطشناك هدايت جويان سيراب شود در تحقيق حاضر بيش از هر چيز به بررسى حقوق آنها پرداخته شده است تا از طريق آن راهكارهاى اساسى براى اداى آن حقوق ايجاد شود. به اعتقاد ما شمول بى‏بديل قرآن ونامتناهى بودن اقيانوس معارف آن در راه تبيين حقوق اهل بيت (ع) وهمدمى اين اقيانوس بزرگ ثقل اكبر در كنار ثقل اصغر - عترت پيامبر (ص) - بهترين سند بر حقانيّت آن بزرگواران وحقوق مسلّم وثابت ايشان كه بر عهده همگان است مى‏باشد. در بررسى اين مباحث با توجه به گستردگى مطالب در كتب تفسير از تفاسير اهل سنت كمك گرفته شده است وروايات مربوط به آيه ويژه آن حق، بررسى شده وذكر گرديده است. در خصوص كيفيت كاوش وحدود بررسى، سعى نگارنده در اين پژوهش بر آن بوده است كه با مطالعه گسترده در منابع مورد نظر نخست آيات مورد نظر در هر كدام از حقوق را استخراج وپس از تفسير لغوى آنها به فراخور ميزان روايات موجود ودر دسترس به تحليل وبررسى اين روايات بپردازد اين تحليل بيشتر ناظر به نقد ديدگاههاى اهل سنت واثبات ديدگاه شيعه مى‏باشد. منابعى كه در طول مطالعات اين پژوهش مورد استفاده قرار گرفته عبارتند از: 1 - تفاسير قرآن اعم از تفاسير روائى وغير روائى اهل سنت از قبيل الكشاف عن حقايق غوامض التنزيل وعيون الأقاويل فى وجوه التأويل، جامع البيان عن تأويل آى القرآن، الدّر المنثور فى تفسير المأثور، البحر المحيط، الجامع لأحكام القرآن وبرخى تفاسير روائى وغير روائى شيعه از قبيل نور الثقلين، تفسير نمونه، الميزان فى تفسير القرآن، مجمع البيان لعلوم القرآن و... 2 - كتب روائى اهل سنت بويژه كنز العمال، ينابيع المودة و... 3 - كتب روائى شيعه بويژه اصول الكافى، بحار الأنوار و... دهها منابع پراكنده ديگر. دشوارى اصلى تحقيق حاضر كمبود منابع مستقيم بوده است كه علاوه بر نقل حقوق اهل بيت (ع) بررسى روايات را محل عنايت خود قرار داده باشند. در اين جا لازم است به ترتيب اجمالى مباحث اشاره كنيم. پژوهش حاضر حاوى پيشگفتار وچكيده وسه فصل اساسى است كه در مجموع به ارزش شناخت اهل بيت (ع) وحقوق اهل بيت (ع) وبررسى آنها مى‏پردازد. در فصل اوّل: مباحث مقدماتى وتمهيدى چندى از قبيل كليّات پرسشهاى اصلى پژوهش وپيشينه پژوهش مورد نقد وبررسى قرار مى‏گيرد واژه‏هاى كليدى پژوهش نيز در اين فصل بررسى مى‏شوند. در فصل دوم: با نگاهى به ارزش شناخت اهل بيت (ع) وحقوق آنان عناوين حقوق اهل بيت (ع) در روايات معرّفى گرديده وبيان شده است. در فصل سوم: اين نوشتار كه به بررسى حقوق اهل بيت (ع) از ديدگاه اهل سنت مى‏پردازد شامل 4 گفتار است كه در هر كدام از آنها يكى از حقوق اهل بيت (ع) از ديدگاه اهل سنت به شرح ذيل بررسى مى‏شود. 1 - حق مودّت ودوستى اهل بيت (ع): اين گفتار بر آن است كه اثبات كند منظور از القربى در آيه مودّت خويشان نزديك واهل بيت پيامبر (ع) مى‏باشند. 2 - بررسى حقوق مالى: در قرآن اموالى براى اهل بيت (ع) مشخص گرديده كه متعلّق به آنهاست اموالى از قبيل خمس، فى‏ء، انفال كه با شرح اين مباحث از ديدگاه اهل سنت اين حقوق براى اهل بيت (ع) اثبات مى‏شود. 3 - حق امامت ورهبرى: اين گفتار با تشريح مباحث امامت در آيات ولايت به اثبات اين حق از ديدگاه اهل سنت مى‏پردازد. 4 - حق وصايت ووراثت اهل بيت (ع): كه طى دو مبحث حق وصايت وحق وراثت ضمن بيان آيه وراثت كتاب به ارائه ديدگاههاى اهل سنت در اين مورد وبيان روايات مربوط به وصايت مى‏ پردازد وبه اين ترتيب حقوق اهل بيت (ع) در ديدگاههاى اهل سنت بررسى وتشريح مى‏گردد.

‫بعضي از امور موجب خسران فردي و اجتماعي مي شودکه در قرآن به آنها توجه شده است. اين پژوهش در چهار فصل، در پي شناخت عواملي است که موجب خسران فردي و اجتماعي شده و در صدد معرفي راههاي برون رفت از آن، از منظر قرآن است. نويسنده پس از مفهوم شناسي واژه خسران، واژههاي ضرر، غَبن و غُرم را به عنوان واژههاي معادل با خسران معرفي کرده است و پس از آن، در بحث از اقسام و عوامل خسران، با استناد به آيات قرآن، به عوامل اعتقادي، اخلاقي و رفتاري اشاره شده است. عوامل اعتقادي خسران عبارت است از: کفر، شرک، انکار معاد، ارتداد و تکذيب آيات خدا. عوامل اخلاقي خسران عبارت است از: نقض عهد، سوء ظن به خدا، و حب دنيا. عوامل رفتاري خسران عبارت است از: فساد در زمين، قتل اولاد، گسستن پيوندها، ظلم، و رويگرداني از دستوارت پيامبران. نويسنده در ذيل هر يک از عوامل ياد شده، پيرامون آيات يا آيه مرتبط با عامل ياد شده به بحث پرداخته است. آثار و پيامدهاي خسران يا دنيوي است و يا اخروي. آثار دنيوي خسران هم، به مادي و معنوي تقسيم ميشود. آثار دنيوي مادي عبارت است از: عدم ايمني از مکر الهي و تنگي زندگي و آثار دنيوي معنوي خسران عبارت است از: گمراه شدن، ابتلا به آرزوهاي طولاني و دوري از فطرت. آثار اخروي خسران عبارت است از: حبط عمل، سبک شدن اعمال در ميزان، و گرفتاري شخص خاسر و اهل او در آتش جهنم. نويسنده در تمامي موارد، با استناد به آيات قرآن، بحث را پيگيري کرده است. در پايان، راههاي پيشگيري از خسران و برون رفت از آن، با استناد به قرآن، ايمان، عمل صالح، تواصي به حق، تواصي به صبر، فضل و رحمت الهي، شفاعت و توبه معرفي شده است. نتيجه اينکه بايد عوامل خسران را شناخت، از آنها پرهيز نمود و در صورت ارتکاب و ابتلا، راههاي برون رفت از آن را عملي کرد.

‫اين پژوهش در چهار فصل، به چيستي اضطراب، عوامل اضطراب، پيامدهاي آن و راهکارهاي مقابله با آن از نظر قرآن، سنت و روانشناسي پرداخته است. نويسنده پس از مفهومشناسي اضطراب، به عوامل اضطراب پرداخته است. عوامل اضطراب يا فردي است و يا محيطي و اجتماعي. عوامل فردي يا نگرشي است، يا رفتاري، و يا ژنتيکي و جسماني. برخي از عوامل نگرشي عبارت است از: کفر و شرک، ترس از مرگ و آينده و فقر، احساس پوچي در زندگي، منفينگري، و شک و ترديد. از عوامل رفتاري ميتوان به مقايسه صعودي در ماديات، بدگماني، حرص و طمع، و نا اميدي اشاره کرد. از بلوغ، وراثت، مصرف مواد مخدر، و آسيب جسمي، به عنوان عوامل ژنتيکي و جسماني ياد شده است. بعضي از عوامل محيطي و اجتماعي اضطراب عبارتاند از: جنگها، شايعهپراکني، بيکاري، گرفتاري، توقع بيجا از خود و ديگران، اختلاف خانوادگي، حسادت، و سر و صدا. فصل سوم، به پيامدهاي اضطراب اختصاص دارد که در آن، پيامدهاي جسمي و رواني اضطراب بيان شده است. بعضي از پيامدهاي جسمي، افزايش فشار خون، سردرد، تنگي نفس، زخم معده، سکته و بعضي از پيامدهاي رواني اضطراب کمرويي، وسواس، خودباختگي، خستگي ذهني، و عدم اعتماد به نفس شمرده شده است. راهکارهاي مقابله با اضطراب به چهار دسته نگرشي، رفتاري، اجتماعي و محيطي، و اقتصادي تقسيم شده است. بازگشت به فطرت، اعتقاد به عدالت خدا، عبادت و ياد خدا، اعتقاد به قضا و قدر، مثبت نگري، و واقعبيني، از راهکارهاي نگرشي است. دعا و نيايش، مقايسه نزولي در ماديات، خوشحالي و سرور، توبه، بيرغبتي به دنيا، ورزش و خواب، از راهکارهاي رفتاري است. حمايتهاي اجتماعي، صلهرحم، ازدواج، و ايجاد روابط صميمانه در خانواده، از راهکارهاي اجتماعي و محيطي است و انفاق مالي، پرداخت زکات، و پرداخت خمس، راهکارهاي اقتصادياند. نتيجه اينکه براي رهايي از اضطراب، بايد به راهکارهاي قرآني و روايات توجه شود.

---