جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مباحث این پایان نامه در هشت فصل با این عنوان ها به نگارش درآمده است: فصل اول، توسّل: مفهوم توسّل، مصادیق توسل، ضرورت توسل؛ فصل دوم، توسل از دیدگاه قرآن و روایات، سابقه ی توسل؛ فصل سوم، نقش و آثار توسّل: نقش و آثار توسل در حیات فردی و اجتماعی، نقش سازندگی توسل؛ فصل چهارم، رابطه ی توسل با توحید و شرک: توحید و شرک در توسل، شبهات وهّابیت درباره ی توسل، توسل و اعتقاد به توحید؛ فصل پنجم، توسل به چه کسانی؟ توسل به قرآن، توسل به عترت، نحوه ی توسل؛ فصل ششم، ابزار توسل: دعا، عبادت؛ فصل هفتم، زمان و مکان توسل؛ فصل هشتم، جمع بندی و پیشنهادها.

تحقیق حاضر شامل دو بخش با این مباحث است: بخش اول، وسیله جویی برای کسب فیض از مبدأ هستی: مفهوم توسل، توسل در آیینه ی آیات، احادیث توسل از دیدگاه شیعه، احادیث توسل از دیدگاه اهل سنت، دعا و استدعا از دیدگاه قرآن و حدیث؛ بخش دوم، شبهات و پاسخ به آنها: استغاثه به ارواح اولیا جلوه ای دیگر از توسل، توحید و شرک و ردّ عقاید باطل، زیارت قبور ائمه تجلّی وحدانیت، سوگند به خدا و غیرخدا در قرآن و روایات، شفاعت خواهی از اولیا و مقربان الهی در دنیا و عقبی، تبرک به آثار پیامبر(ص)، ماهیت مخالفین توسل.

این پایان نامه با موضوع توحید در قرآن در ده بخش تنظیم گردیده است. بخش اول : شامل هفت فصل می باشد که در فصل اول سوره اخلاص را که مظهر و بهترین جلوه توحید می باشد را به طور کامل تفسیر و تشریح می کند و تک تک آیه های آن را مورد بررسی قرار می دهد. در فصل دوم به گفتاری پیرامون توحید خدا و نقل آیات توحید می پردازد. در فصل سوم توحید ذات را معنا کرده و توحید ذاتی در قرآن را بررسی می کند. و در فصول بعد به این موارد می پردازد. توحید در سپردگی و اطاعت، اهمیت توحید عملی ، ادله توحید عبادی توحید در حمد و اهمیت حمد الهی. بخش دوم : بخش دوم این پایان نامه ابتدا به اثبات صانع می پردازد و سپس به توضیح چون و چگونگی حصول معرفت ذات و صفات خدا پیرامون آیه سکینه و آیه کتب الله فی قلوبهم الایمان و تفسیر این آیات می پردازد و سپس با بیان شبهات در این موارد به رد این شبهات می پردازد. وهمچنین پیرامون کاربرد افعال تفضیلی در مورد خداوند توضیح می دهد. بخش سوم : دراین بخش ابتدا به نقل سخن از بزرگان علم و ادب در مورد توحید می پردازد و بعد در فصل دوم این گفتار حضرت ابراهیم ( ع) در مورد آیه قرآن که می فرماید : هذا ربی را تحلیل می کند. در فصول بعدی این بخش به تفسیر چند آیه قرآن در مورد توحید پرداخته و به توشیح کلمه « الله» صبغه الله و نظریه ی علمای تفسیر در این مورد می پردازد. در ضمن نگاهی به اطلاقات کلمه اسلام هم دارد. بخش چهارم : در این بخش که دارای سه فصل است پیرامون آیه فطره الله و تفسیر لا تبدیل لخلق الله توضیح می دهد و می فرماید مراد از اسلام وارد در تفسیر فطره الله توحید است. بخش پنجم : این بخش که دارای دو فصل است موضوع به قرآن و سیرالی الله می پردازد و همچنین به اطلاق غیب به خدا نیز اشاره می کند. بخش ششم : این بخش که دارای پنج فصل می باشد به این موارد اشاره می کند اول تحلیل پیرامون علم خداوند دوم : اشاره ای به آیات و معانی نسبت به علم خداوند. سوم : علم به ماسوی چهارم : عبم خدا از دید آیات پنجم : علم خدا از دید اهل بیت بخش هفتم : این بخش دارای چهار فصل است شامل گفتاری در تفکر و تصور خداوند. دوم یکتایی و یگانگی خدای سبحان سوم : در مورد اینکه لا اله الا الله کلمه توحید و اخلاص است نه دلیل اثبات خدا و چهارم نگاهی به نظر صاحب مجمع البیان در مورد برهان تمانع. بخش هشتم : که دارای پنج فصل است در فصل اول به این موارد می پردازد1- خداجویی و خداشناسی در قرآن ، دوم : انگیزه های خداجویی سوم : انگیزه عقلی چهارم : انگیزه عاطفی در فصل دوم به انگیزه فطری، برهان نظم، پایه های برهان نظم فصل سوم : براهان صدیقین و کتاب و سنت و تقریر برهان صدیقین را توضیح می دهیم. در فصل چهارم و پنجم این بخش تنزه خدا از وحدت عددی و شخصی و وجه اطلاق عدد بر خدا بررسی می کند. بخش نهم : در فصل اول این بخش به بررسی علل و اسباب ارزش و نقش آنها، خدای سبب ساز و سبب سوز سبب شناسی دور از پندارهای موهوم می پردازد. در فصل دوم عناوینی چون نشانه های او در آفرینش انسان و نخستین آیات انفسی را تشریح می کند. فصل سوم و چهارم را هم به موضوع نشانه های او در عالم حیات و حقیقت توحید، نفی توصیف است. بخش دهم : این بخش دارای هفت فصل است که بررسی گفتاری حال باساء و ضراء می پردازد و در فصل های بعد به موضوع دعا ، روایات توحید در دعا، نقش عدم واحکام آن در ادعیه و اذکار ، توحید در دعا، قرآن و استدلال بر مبدأ توجه کرده است.

تحقیقی است از دیدگاه قرآن درباره توحید ربوبی که از شاخه های توحید افعالی است. در این رساله، ضمن پنج فصل، پس از بیان کلیات پژوهش، دلایل و براهین توحید ربوبی بررسی شده است، از جمله برهان فطرت، برهان تمانع، استدلال به قدرت مطلقه الهی، و استدلال به آیات آفاقی و انفسی و نظام متقین عالم. سپس از فرشتگان و اولیای الهی به عنوان واسطه های ربوبیت خداوند بحث شده و آنگاه لوازم و آثار اعتقاد به توحید ربوبی مورد بررسی واقع شده است، مانند: ایمان و اجابت دعوت کنندگان الهی، عبادت رب یگانه، رعایت تقوا و حفظ حریم ربوبی، و رضا به قضا و خوشنودی به نظام حاکم بر جهان هستی. نویسنده در پایان، از خلقت، اعطای نعمت، علم، قدرت، و عدالت به عنوان ارکان ربوبیت الهی یاد کرده و لوازم و شئون ربوبیت را در کلمات مفسران ارزیابی نموده است.

موضوع تحقیق توحید در قران می باشد. که هدف از انتخاب چنین موضوعی بیان کردن توحید و توضیح آن و این که دین اسلام آیین توحید و یکتاپرستی است. در اهمیت توحید همین بس که در کنار تصدیق پیامبری حضرت محمد ( صلی الله علیه و آله و سلم ) اولین شرط تشرف انسان به آیین حیات بخش اسلام و ورود به آستانه سعادت و رستگاری است. خداوند را به یکتایی شناختن و تنها اورا پرستیدن، نه تنها در قلمرو و عقاید اسلام که در دیگر حوزه های تعالیم اسلام، مانند اخلاق و فقه، نقش اساسی دارد. شالوده نظام اخلاقی اسلامی بر اصل توحید استوار است و بسیاری از احکام و آداب دینی، از روح توحید اسلام سرچشمه می گیرد. توحید، حیات آدمی را – چه در ساحت اندیشه و اعتقاد و چه در عرصه کردار و عمل – دگرگون می سازد و به آن رنگ و بوی خاصی می بخشد. توحید ریشه درخت اسلام است و دیگر تعالی اعتقادی، اخلاقی و عملی شاخ و برگ و میوه های آنند. آموزه توحید، اختصاص به آیین اسلام ندارد بلکه همه پیامبران الهی مردم را به سوی یکتاپرستی فرا می خواند و همه ادیان الهی ادیان توحیدی بوده اند: و پیش از تو هیچ پیامبر نفرستادیم مگر این که به او وحی کردی که :« خدایی جز من نیست، پس مرا بپرستید.» قرآن کریم در تداوم دعوت نبیای پیشین اهتمام ویژه ای به اصل توحید دارد. شعار توحید با تعابیر گوناگون همچون لااله الله ، لا اله الا هو و لا اله الا انا ده ها بار در قرآن تکرار شده است، پیامبر اسلام ( صلی الله علیه و آله و سلم ) نیز به فرمان الهی اعلام می کند که سرلوحه رسالت و دعوت مردمان به توحید است. امروزه این نکته بر ما روشن است که خدایان اقوام باستان به هیچ روی شایسته تقدیس و پرستش آدمی نیستند و از عهده رفع عطش فطری انسان به پرستش موجودی نتعال و مقدس بر نمی آیند. با این حال، رواج پرستش و تقدیس این خدایان در میان اقوام باستانی حاکی از نیازی اساسی به پرستش، تقدیس، احساس وابستگی و ارتباط با موجودی برتر در عمق وجود آدمی است نیازی که سرانجام به کامل ترین شکل ممکن در آیین اسلام برآورده شده است. واژگان کلیدی: القرآن: قرآن « انا انزلناه قرآن نا عربیا لعلکم تعقلون: ما آن را قرآن عربی نازل کردیم باشد که شما بیاندیشید.» (قرآن)-: خواندن « فازا قرآناه فاتبع قرآنه: چون ما آنرا بخوانیم تو از خواندن ما پروی کن» ( قران) صو:علم لذی اجمالی که جامع کلید حقایق باشد. التوحید ک معدو – ( به یگانگی وحدانیت خدا – تقی کردن بخشیدن « علم التوحید القوانین» یکی از کردن قوانین، وحدت قوانین.

هدف این مقاله بررسی روش های آموزش توحید افعالی در قرآن است. توحید افعالی یکی از مراتب توحید است و مصادیق متعددی دارد که مهم ترین آن ها توحید در خالقیت، توحید در ربوبیت و توحید در مالکیت است. این تحقیق که با استفاده از قواعد تفسیر انجام شده، نشان می دهد که برای آموزش مصادیق اصلی توحید افعالی در قرآن از روش های مفروض گرفتن، القای مستقیم، توجه دادن به فطری بودن توحید افعالی، برانگیختن تفکر، استدلال، برانگیختن عواطف و احساسات، ارائه نمونه های عینی و نقل سرگذشت های واقعی استفاده شده است.

هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به یک نظریه رشد و تحول اخلاقی متناسب با مبانی فکری و فلسفی اسلامی است که بتواند تمام مولفه های موثر در تخلق به اخلاق را تحت پوشش قرار دهد و ارتقای اخلاقی را مرتبه بندی کند. روش اجرای پژوهش توصیفی- تحلیلی است. یافته ها نشان داد که رشد اخلاقی دارای پنج مولفه اساسی است که به نوبه خود مشتمل است بر چهار مولفه رشد شخصی (معرفت، عواطف، ایمان و ملکات اخلاقی) و یک مولفه زمینه ساز (جامعه صالح و الگوهای اخلاقی) و رشد همه این مولفه ها شرط لازم برای رشد و تحول اخلاقی است. سپس مدارج سه گانه تحول اخلاقی (مرتبه اخلاق انسانی، مرتبه اخلاق دینی متعارف و مرتبه اخلاق دینی عرفانی) تبیین و تشریح شد و در نهایت، بر اساس یافته ها، پیشنهادهایی برای بهبود برنامه های تربیت اخلاقی ارائه شد.

تحقیق حاضر به مطالعه و بررسی صفت اخلاقی « تواضع از دیدگاه قرآن کریم و روایات » پرداخته و برای رسیدن به این هدف مهم اهداف ذیل را مطرح نموده است : 1-بررسی مفهوم تواضع 2- بررسی اهمیت تواضع 3- آشنایی با انواع تواضع 4- آشنایی با شرایط تواضع 5- بررسی نشانه ها وآثارتواضع 6- تحلیل و بررسی موانع تواضع. با توجّه به ماهیت موضوع ، اهداف تحقیق و امکانات موجود ، از میان روشهای پژوهش از روش توصیفی تحلیلی برای انجام تحقیق استفاده گردیده است . پس از مطالعه سابقه موضوع در کتب مرتبط با آن از جمله قرآن کریم ، کتب معتبر حدیثی و تألیفات اخلاقی و جمع آوری اطلاعات از طریق فیش برداری و تجزیه و تحلیل آنها با استفاده از دیدگاه صاحبنظران ، مفسران و اسلام شناسان ، نتایج زیر حاصل گردید : تواضع مصدر با تفاعل از ریشه « وَضَعَ » است که یک صفت وخلق درونی به معنای شکسته نفسی ، افتادگی و فروتنی ، کوچک کردن خود در برابر خدا ، پیامبر (ص) و مؤمنان و پرهیز از جاه طلبی و برتری جوئی است . تواضع و فروتنی جایگاه و اهمیت خاصی در اخلاق اسلامی دارد که چنین به دست می آید که فروتنی یک واقعیت روحی بوده در پرتو ایمان در فرد مومن به وجود می آید یعنی اوج گیری ایمانی او را وامی دارد که همچون قطره بارانی در برابر پهنه موجودات از خود خجل شده، خویش را از همه کوچکتر و بی مقدارتر تلقی کرده در نتیجه با همه ابعاد وجودیش به خضوع و فروتنی بپردازد . تواضع دارای انواعی از جمله ، تواضع در برابر خدا ، تواضع در برابر پیامبران و انبیاء و اولیاء الهی و تواضع در برابر خلق و مردم است . تواضع دارای نشانه هاومصادیقی همچون ، سبقت در اسلام ، عدم پذیرش اظهار ذلت دیگران ، نشستن در پایین مجلس ، پرهیز از خودنمایی ، تواضع در پوشیدن ، تواضع در خانه ، تواضع در نشستن ، تواضع در سوار شدن بر مرکب ، اجابت دعوت ، تواضع در عیادت ، تواضع در مصاحفه ، تواضع در فعالیتهای اجتماعی ، تواضع با محرومان ، تواضع نسبت به کودکان و تواضع با آشنایان قدیمی است . همچنین تواضع دارای آثاری به مانند ، محبّت ، احترام ، شرف و بزرگواری ، حفظ شرف ، سربلندی ، گسترش و نشر فضائل اخلاقی، توان اطاعت خداوند و عدم خستگی از طاعت الهی ، کلید فیرونیکی و دلشاد کردن مومن می باشد . تواضع دارای شرایطی از جمله اینکه از روی نقص نباشد ، از روی ترس نباشد و برای خدا باشد ، است . تواضع دارای موانعی چون تکبّر ، عصبیّت ، عجب ، فخر و مباهات ، ذلت و خواری ، خودپنداری و غرور می باشد . مهمترین مشکلی که این تحقیق در روند اجرائی و عملیاتی خود با آن رو به رو بود ، تکراری بودن مطالب در منابع مختلف و تحلیلی نبودن آنها بود و به همین لحاظ پیشنهاد می گردد ، محققین در پژوهشهای آتی ، یکی از جنبه های موضوع و یا اهداف پژوهش را انتخاب نموده و به صورت تحلیلی و عمیق بررسی نمایند تا این مشکل مرتفع گردد .

این تحقیق در سه بخش با این عنوان ها به نگارش درآمده است: بخش اول، کلیات: معانی لغوی و اصطلاحی فرهنگ، معانی لغوی و اصطلاحی تهاجم فرهنگی، ابعاد فرهنگ جاهلیت؛ بخش دوم، تهاجم فرهنگی در بیان قرآن: خطوط اساسی فرهنگ الهی اسلامی، بررسی تهاجم فرهنگی در سوره ی انفال (محتوای سوره، موضوع خمس، همه ی امور به دست مسبب الاسباب است، ملاک های رها شدن و رهانیدن)، بررسی تهاجم فرهنگی در سوره ی توبه (اولین گروه از عناصر شیطانی، متخاصمین از اهل کتاب، علل برداشت مشرکان)، بررسی کاربردی تهاجم فرهنگی در سوره های انعام و اعراف؛ بخش سوم، نگرش احادیث و روایات اسلامی به تهاجم فرهنگی: نقش تعیین کننده ی فرهنگ و اهمیت استقلال فرهنگی، گونه های مختلف تهاجم فرهنگی، راه های مقابله و مبارزه با تهاجم فرهنگی.

پژوهشی است پیرامون پلورالیسم دینی به معنای پذیرش کثرت اعم از برون دینی و درون دینی است. پژوهش حاضر در پنج بخش تنظیم شده است. نویسنده معتقد است کثرت گرایان برای تثبیت اندیشة «پلورالیسم دینی» یعنی حقانیت و نجات بخش بودن همه یا بیشتر ادیان در یک عصر، به برخی دلایل عقلی و نقلی استناد کرده و از جمله آیاتی از قرآن را دستاویز خود قرار داده اند؛ ولی این اندیشه به هیچ وجه با قرآن و مبانی اعتقادی اسلام سازگار نیست و قرآن در ده ها آیه بر وحدت دین حق، و حقانیت انحصاری شریعت و رسالت پیامبر اکرم(ص) اصرار می ورزد. نویسنده در فصلی به حصرگرایی از نگاه قرآن پرداخته و موضوعاتی چون جهانی بودن رسالت قرآن و دعوت پیامبر(ص)، وعدة پیروزی اسلام بر ادیان و اوصاف و احکام مرتدّ را بیان کرده است. وی یازده شبهه قرآنی کثرت گرایان را در یک فصل مستقل تبیین کرده و در ادامه نیز به پلورالیزم نجات و پلورالیزم اجتماعی در دو بخش مجزا پرداخته است.