جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حقوق شهروندی از مباحث مهم حقوقی در مجامع بین المللی و ملی می باشد. به همین خاطر از دیرباز مورد توجه اندیشمندان بوده است و از موضوعات اساسی مرتبط با کیفیت زندگی اجتماعی انسان ها در عصر کنونی می باشد. از این رو بررسی این عامل مهم، در دنیای امروز از اهمیتی فوق العاده ای برخوردار شده است. اهمیت این موضوع از آنجاست که افرادجامع? اسلامی با اطلاع از حقوق شرعی و اسلامی خود، با اعتماد به نفس لازم می توانند، حقوقشان را مطالبه نمایند. از این رو این پژوهش در نظر دارد بعد از تحلیل حقوق شهروندی، به بررسی مبانی نظری حقوق شهروندی حول محورهای خداشناسی، انسان شناسی، جامعه شناسی بپردازد و همچنین در زیل مبانی ذکر شده به بیان برخی از مولفه ها یا پایه های حقوق شهروندی بحث نماید و در ادامه به بررسی برخی از آثار حاصله از رعایت حقوق شهروندی از جمله امنیت اجتماعی، عدالت، ایجاد وحدت و ... می پردازد. از نتایج این پژوهش به دست می آید، دین اسلام نسبت به حقوق افراد به عنوان شهروندان جامعه اسلامی توجه ویژه ای مبذول داشته است. زیرا قائل به کرامت و شرافت بی بدیل نوع انسان است. آگاهی از مبانی نظری حقوق شهروندی از دیدگاه اسلام موجب گستردگی و تغییر نوع نگاه مسلمانان به حقوق حقه خود خواهد شد. به این ترتیب که در جهت تحقق اصول و اهداف این حقوق تلاش نموده وآن را از متولیان جامعه اسلامی نیز مطالبه خواهند نمود. افراد جامعه نسبت به خود و دیگران و حقوق واجبه ای که برای تک تک آنان در نظر گرفته شده است، آگاه می گردد و به دنبال آن نسبت به مطالبه و رعایت آنها خواهند کوشید و همچنین با آگاهی نسبت به ارکان و پایه های شهروندی، علاوه بر پی بردن به ارزشمندی این ارکان و اصول از منظر اسلام، هر فرد با پرورش و ایجاد این ارکان در وجود خود به یک شهروند آرمانی تبدیل خواهد شد و همین امر باعث می شودکه به جایگاه اصلی خویش که همان خلیفه الهی است، نزدیک گردد و همچنین در سای? رعایت حقوق شهروندی آثار پر برکت آن همچون: عدالت، امنیت، مهرورزی، فقرزدایی و...بر جامعه حاکم گردد. روش تحقیق در این پژوهش به صورت کتابخانه ای و توصیفی- تحلیلی می باشد که با مراجع به کتابخانه ها و نرم افزارهای تخصصی و مرتبط با موضوع به فیش برداری از منابع و مشاوره با اساتید اهل فن می باشد.واژگان کلیدی : حقوق، حقوق شهروندی،مبانی، مبانی نظری.

دانش وجوه قرآن از شاخه‌های علم لغت و تفسیر قرآن است که به بررسی دلالت های متعدد واژگان در بافت کلام وحیانی قرآن می‌پردازد، و از همان ابتدای ظهور اسلام، بخش مهمی از تلاش صحابه و تابعین برای کشف معانی واژگان قرآن و ترکیبهای آن بوده است؛ از این رو توجه به این پژوهش کهن، در شناخت معانی کلمات قرآن ضرورت دارد؛ البته این توجه به معنای پذیرفتن کامل یا اصالت بخشیدن به طور تام به این دانش نیست؛ زیرا صحت و سقم معانی وارده در این دانش باید براساس سیاق آیات و تفاسیر مختلف مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد.تحقیق حاضر سعی دارد بااستفاده از سیاق آیات و دیگر قراین فهم آیات، شش واژه از ابتدای کتاب وجوه قرآن تفلیسی را نقد و ارزیابی کند؛ تلاش بر این است که پس از بیان حقیقت لغوی این شش واژه، صحت و سقم وجوه معانی و مصادیق واژه‌های آخره، آل، آیه، أحد، أحزاب، أخ در سیاق آیات قرآن، مورد پژوهش و ارزیابی قرار گیرد تا میزان توجه تفلیسی به قرائن درون متنی و برون متنی آیات به ویژه سیاق آیات مشخص گردد، و نیز میزان توجه مفسران به بافت آیات ذیل واژهای مزبور بیان گردد.از نتایج مهم این پژوهش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:-سیاق به عنوان امری معنوی، حاصل از فضای ذهنی در ارتباط با قراین لفظی و معنوی آیات (آیات دیگر، روایات، داستان، سبب نزول) در شناخت وجوه مصادیق واژه‌های به کار رفته در کتب وجوه موثرند.- با توجه به آثار قرآن پژوهان پیشین در زمینه وجوه و نظایر یعنى واژگان همنام و چند معنا و تأکید آنان بر نقش قرائن و سیاق، مى‏توان گفت، اقدام منسجم و نظام مندى در زمینه روابط معنایى واژگان قرآنى صورت نگرفته است؛ به طوریکه در برخی موارد، معنای ارائه شده در کتاب وجوه قرآن، کاملا براساس سیاق آیات است و در موارد دیگر، به مصداقی از معنای واژه اشاره کرده است که با استفاده از سیاق آیه فهمیده می‌شود که معنای تمام وکامل واژه نیست و شامل مصادیقی است که در کتب تفاسیر وارد شده است.

علم نحو، یکی از علوم پایه و اساسی زبان و ادبیات عربی است و آن، علم نظم یا ترکیب جمله‌هاست که درباره‌ی اصول ساختاری جمله و قواعد إعراب بحث می‌کند و عدم آگاهی کامل از قاعده ی نحوی باعث برداشت و فهم نادرست از آیات الهی می‌شود. علم نحو نشان می دهد که فهم و تفسیر قرآن تنها در چارچوب دستور زبان و قواعدِ تدوین شده ممکن است و نمی توان از نظام دلالی و دستوری این زبان در فهم مقصود و درک معنای آیات خارج شد. ازاین‌رو پژوهش حاضر بر آن است تا با روش «تحلیلی – توصیفی» ضمن بیان بعضی از اختلافات نحوی تأثیر اختلاف دیدگاه علماء را در معنا و مفهوم آیات گوناگون موردبحث و بررسی قرار دهد. در این پزوهش سعی شده اختلافات نحوی را در دو قالبِ: 1- تشابهات اعرابی (شامل: تشابهات مرفوعی، تشابهات منصوبی و تشابهات مجروری) 2- اختلافات اعرابی، مورد مطالعه قرار دهد. تا تاثیر این اختلافات را در نوع برداشت و درک از قرآن کریم نشان دهد و این که ثابت کند اعراب قرآن کریم ارتباط بسیار محکمی با علم ترجمه وتفسیر دارد چون دیدگاه‌های نحوی گوناگون باعث تغییرات در معنا و مفهوم آیات می‌شود. لذا مفسّر یا مترجم باید از اعراب کلمات آگاهی داشته باشد تا مفاهیم آیات را به درستی بفهمد. چون گاهی این اختلافات نحوی منجر به تغییر و دگرگونی معنا و مفهوم کلام الهی می شود.

رسول گرامی اسلام به عنوان اصلی ترین معلم قرآن در حدیث متواتر ثقلین، از قرآن و اهل بیت (علیهم السلام) به عنوان دو یادگار لاینفک یاد می کند؛ لذا اهل بیت را می توان بهترین مفسران قرآن دانست. بنابراین معصومین (علیهم السلام) تجلی معارف قرآن و همچنین قرآن ناطقند. سخن و رفتار آنان چیزی جز بسط و تبیین و تفصیل معارف و آموزه های قرآن نیست و به بیان صریح تر می توان تفسیر و تبیین قرآن را در کلام و سیره معصومین جست وجو نمود؛ از نگاهی دیگر ائمه معصومین(ع) از راسخان در علم و عالمان به ظاهر و باطن قرآن هستند و لذا در کلام خود به انحاء مختلف به آیات مختلف نظر داشته و به آن استناد نموده اند، یکی از گونه های کلام معصومین (ع) ادعیه است و در واقع ادعیه شیوه ای از کلام معصومین است که خطاب به خدای تعالی بیان گردیده است و به طور قطع ائمه (ع) در این شیوه بیان نیز، آیات الهی را مطمح نظر قرار داده و با توجه و با استناد به آنها به ایراد دعا پرداخته اند؛ استنادهای قرآنی ائمه معصومین در کلامشان به چند شکل نقل مستقیم، اقتباس و تلمیح متجلی شده است، از این رو بر آن شدیم تا در اینتحقیق با تأمل در دعای شریف سمات که از امام باقر و امام صادق (علیهما السلام) نقل گردیده، استنادهای قرآنی در این دعای شریف را در همه انحاء آن استخراج نموده و ارتباط میان فرازهای مرتبط در دعا و تفسیر آیات را کشف و تبیین کنیم تا دریچه ای دیگر از تبیین آیات برایمان گشوده شود.

چکیدهاز جمله افرادی که در سده‏هاى گذشته، به ویژه عصر حاضر به مطالعات وسیعى درباره قرآن دست زده و منشأ آثار گوناگونى شده‏اند، مستشرقان هستند. در حال حاضر بحث استشراق از مباحث اصلی و چالش آفرین در جهان اسلام محسوب می‌شود.تحقیق حاضر به ترجمه و نقد و بررسی و تطبیق مدخل های‌قرآن و حدیث در دائرهالمعارف‌های لاتین مهم عصر حاضر پرداخته است. بعد از بیان کلیات ترجمه مداخل مورد بحث در این رساله عنوان شده است، در ادامه مدخل حدیث و قرآن دائره المعارف قرآن (E.Q.) که توسط یونبال نگارش یافته است، مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نگارنده با بررسی منصفانه، ضمن بیان و تأیید موارد مستدل و معتبر، مطالب بی‌دلیل، ضعیف و یا بدون استدلال را مورد کاوش قرار داده است، از آراء و نظریات محققان جهان تشیع بهره گرفته است. ایشان در بخشی از مطالب مانند؛ بحث قرائات، انساء و... که ناروا و گاه مغرضانه تلقی می‌شود، به تشیّع نسبت داده است که نگارنده با ردّ صریح آنها، به دیدگاه‌های محققان شیعه استناد نموده و به روشن‌گری پرداخته است.از بررسی و مقایسه‌ای که میان سه دائرهالمعارف قرآن، اسلام و مذهب در مدخل حدیث و قرآن صورت گرفته است، چنین به دست آمد که، مولفان این مقالات، از دیدگاه های متفاوت به این مسئله نگریسته‌اند و مطالبی متفاوت در این زمینه عنوان نموده‌اند. نکته مهم و قابل توجه اینست که یونبال تمام مطالب قرآنی را در پرتو حدیث بررسی نموده است و ایشان در بیان مطلب، استناد صرف به احادیث داشته است بدون توجه کافی به کیفیت این احادیث، و این می تواند نشان عدم دقت ایشان در گزینش و انتخاب مطالبباشد، چرا که در احادیث مسلمانان هرگونه حدیث یافت می شود. نکته مهمتر اینکه؛ تمام مولفان در بررسی های خود، فقط منابع اهل‌سنت را لحاظ نموده‌اند و این عدم جامع‌نگری مولفان را می‌رساند.کلید واژه‌ها: دائرهالمعارف، قرآن، حدیث، اسلام، دین، ترجمه، نقد، تطبیق.

چکیده:شهادت به معنای جانبازی در راه خدا و ایثار به معنای خودگذشتگی دو شاخصه‌ی مهم در دین اسلام هستند. تبیین و شناسایی فرهنگ ایثار و شهادت از مکانیزم‌های دفاعی اسلام برای تسلیح جامعه در برابر هجوم فرهنگ غیر خودی است، ایثار‌گری و شهادت‌طلبی نقش بسزایی در حفظ دین، ارزش‌های آن و استقلال کشور ایفا می‌کند به طوری که احیا، تثبیت و تحقق گسترش فرهنگ ایثار و شهادت لازمه‌ی لاینفک زنده بودن دین اسلام است و به همین جهت در بسیاری از آیات و روایات به این امر مهم پرداخته شده است از این رو پژوهش حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از تبیین موضوعات بر اساس مفاهیم قرآنی و احادیث با فن کتابخانه‌ای انجام گرفته تلاش کرده است که با شناخت صحیح از شهادت و ایثار، مبانی و موانع گسترش فرهنگ ایثار و شهادت و آثار این گسترش فرهنگی را با تأمل و تتبع در آموزه‌های اسلامی مورد بررسی و تبیین نماید. آنچه که پیرامون این مسئله در آموزه‌های وحیانی دین اسلام آمده است گویای این است که عواملی همچون ایمان به‌خدا، توحید، جهاد با انگیزه الهی، یاد مرگ، عشق به‌خدا، ادای پیمان مومنان، پاسداشت فرهنگ عاشورا، تبلیغات، زدودن روح نفاق و ... باعث گسترش فرهنگ ایثار و شهادت است که آثاری مانند تقویت ایمان، عبودیت، تقویت قدرت دفاعی جامعه، تضمین عزت، احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر و ... را به دنبال دارد از سوی دیگر موانعی همچون عدم ایمان به خدا، دنیاگرایی، وسوسه‌های شیطانی، عُجب، تکبر، تهاجم فرهنگی، فقر، بی‌نیازی و ... باعث عدم گسترش فرهنگ شهید و شهادت می‌شود.

عرفان، گرایش معنوی گسترده‌ای است که در میان پیروان تمامی ادیان دیده می‌شود. عرفا اعتقاد دارند برای رسیدن به قله‌ی رفیع معرفت باید منازل و مقاماتی را طی نمود و سلوک طریق عرفان با مقیم شدن در مقامات آغاز می‌گردد. در فرهنگ اسلامی، آنچه «مقامات عرفانی» نامیده می‌شود، ابتدا به‌صورت مفاهیم ایمانی، اخلاقی و معنوی در قرآن کریم و سنت رسول خدا (ص) مطرح شده بود و به‌تدریج و با درجات مختلف، در عمل صحابه و تابعین و دیگر مسلمانان راه یافت و سپس، با توجه به جنبه‌ی باطنی و معنوی حالات و مقامات و تغییر و تحولاتی که در روح انسان ایجاد می‌کنند، از مفاهیم اخلاقی و ایمانی به عوامل سیر و سلوک باطنی تبدیل شد و عنوان «مقامات و احوال عرفانی» را به خود گرفت. برای بهره‌مندی از هر چیزی باید به منبع اصلی آن رجوع کرد. صحیفه سجادیه به‌عنوان میراث گران‌بهای امام سجاد (ع) که سرشار از تعالیم عرفانی است در کنار قرآن کریم که منبع راستین معارف عرفانی به شمار می‌آید، الگویی کامل و نمونه برای رسیدن به قله‌های عرفان و رضوان الهی ترسیم می‌کنند. این پژوهش بر اساس تقسیم‌بندی ابونصر سراج طوسی در کتاب «اللمع فی التصوف» که هفت مقام توبه، ورع، زهد، فقر، صبر، توکل و رضا را به‌عنوان مقامات عرفانی ذکر کرده است به بحث پیرامون این مقامات در قرآن و صحیفه سجادیه پرداخته و الگویی کاملاً اسلامی و اصیل از آن‌ها را ارائه نموده است؛ الگویی که با درون‌مایه‌ی غنی خود از انحرافات و آسیب‌های معنویات نوظهور و افراط‌وتفریط‌های عرفان صوفیانه به دور است و انسان را مطمئن، به مقام رضوان الهی می‌رساند.

قرآن کریم،بر پیامبر(ص)به قصد هدایت بشر نازل شد رهنمودهای قرآن کریم در زمینه جنگ یکی از مصادیق این هدایت است به همین خاطر درقرآن کریم انواع جنگ بررسی و رهنمودهای هرکدام مشخص شده است. در جنگ با مشرکین که عمدتاً با مشرکین مکه درگیر بودند نحوه‌ی موضع‌گیری مسلمانان در مقابل آنان آمده که اولین دشمن و سرسخت‌ترین آن‌ها بودند و همگی در این نبردها با مسلمانان شرکت داشتند به همین خاطر قرآن کریم هم دستور داده که باید شما همگی با آنان به مقابله برخیزید.درجنگ با کفار که شامل کافران اهل کتاب و سایر همدستانشان بوده و در جنگ با منافقین که در ظاهر اسلام را پذیرفته ولی در فرصت‌های ضعف مسلمانان به آنان خیانت و با دشمنان همدست می‌شدند. درجنگ با اهل بغی که معمولاً گروهی‌اند که اهل اسلام هستند ولی به سببی علیه حکومت اسلامی و یا مسلمانان دیگر خروج می‌کنند که باید مسلمانان با آن‌ها مبارزه و جهاد کنند تا به‌حق گردن نهند. دربحث جهاد و جنگ اینکه چه کسی آن راآغاز کند؟(دفاعی یاابتدایی)که عمدتاً جهاد دفاعی در زمان رسول‌الله(ص) و حکومت امام علی(ع) پیش‌آمده و یکی دو مورد هم جهاد رهایی‌بخش به دستور قرآن کریم انجام‌گرفته است. در جهاد ابتدایی که بحث و حدیث زیادی در این عصر در مورد آن وجود دارد که اکثراً باوجود امام معصوم آن را واجب می‌دانند وعده‌ای با مرجع تقلید مسلمانان که ولی‌فقیه باشد، هم آن را جهاد واجب تلقی می‌کنند که مورد بررسی قرار می‌گیرد در تمام موارد جهاد رهنمودهای قرآن کریم از آیات آن استخراج و به ‌عنوان دلیل مطرح گردیده است.

اوقات فراغت بخشی از ساعات زندگی روزانه انسان است که فرد با رضایت خاطر به استراحت، تفریح، توسعه آگاهی‌ها و مشارکت اجتماعی می‌پردازد و داوطلبانه بعد از رهایی از الزامات شغلی، خانوادگی و اجتماعی بدان مشغول می‌شود. از این‌رو نگارنده بر آن است تا در این رساله با التفات به موضوع (اخلاق اوقات فراغت از دیدگاه قرآن و حدیث)، و با بهره‌وری از آیات الهی و روایات معصومین(ع)، بایسته‌ها و نبایسته‌های اوقات فراغت را بیان کرده و به نقش اخلاق در بهینه کردن اوقات فراغت بپردازد. بنابراین ضمن بیان مفهوم اوقات فراغت و دیدگاه‌های اندیشمندان، با بهره‌وری از منابع و مآخذ مختلف کتابخانه‌ای و با اتّکای به روش توصیفی - تحلیلی، ضمن تبیین اهداف این پژوهش که مبتنی است بر شناسایی بایدها و نبایدهای اخلاقی اوقات فراغت، کارکردهای مثبت و منفی فراغت همراه با تفسیر آموزه‌های اخلاقی اسلام، و ارائه الگوی اخلاقی گذران اوقات فراغت مواردی را مشروحاً بیان نماید. از مهمترین یافته‌های تحقیق این‌که، قرآن کریم و روایات شریفه، در بخش ایجابی بر اصولی همچون دارا بودن حسن فعلی، تعالی‌بخشی روح، و در بخش سلبی بر انحراف و کژی، غفلت از یاد خدا و امور مهمّ زندگی تأکید دارند. محاسبه نفس، خیرخواهی، قدرشناسی فرصت‌ها، پرهیز از گناه از باید‌های اخلاقی اوقات فراغت، در مقابل غفلت از ارزش آنات عمر، لاابالی‌گری و بی‌بندوباری، هنجارشکنی، بیکاری و بیهودگی از نبایدهای اخلاقی اوقات فراغت هستند. الگوی مطلوب گذران اوقات فراغت، واجد ویژگی‌هایی همچون هدفمندی، در آمیختگی با کار و زندگی، ثانوی و تبعی بودن نسبت به کار و تلاش است.

در جامعه جدید امروز که بیشتر نیازهای انسان وابسته به کار و فناوری است اخلاق حرفه‌ای از مهم‌ترین اصول کاری به شما می‌رود و اگر این مهم نادیده گرفته شود چه‌بسا آینده‌ی انسان در هر حوزه به خطر بیفتد. اخلاق حرفه‌ای در هر شغل و منصبی زمانی حاصل می‌شود که انسان باایمان و باور یقینی به خداوند متعال به تهذیب اخلاق خود پرداخته و با اخلاص کردن کار خود برای خدا به فعالیت بپردازد. اخلاق حرفه‌ای، شناخت راه‌ها و چاه‌های موفقیت سازمان و برنامه‌ریزی جهت ایجاد راه‌ها و فرصت‌ها، افزایش عوامل تسهیل‌کننده و برطرف کردن چاه‌ها و مهار، کاهش و یا رفع موانع است. این مسئله در دین مبین اسلام جایگاه به‌خصوص ویژه‌ای دارد و با اطمینان می‌توان گفت، محوریت بحث بسیاری از آیات و احادیث معصومین (ع) می‌باشد که درواقع این گنجینه‌های ارزشمند هدایتگر انسان می‌باشند و سعادت و کامروایی بشر مشروط به عمل به توصیه‌های آن‌هاست؛ بنابراین مهم‌ترین هدفی که این پژوهش دنبال کرده شناخت جایگاه اخلاق حرفه‌ای در آموزه‌های اسلامی و دست‌یابی به شاخصه‌ها و مولفه‌های آن است تا بدان وسیله راه رشد و ترقی سازمان‌ها را باز کند. اگرچه انسان‌ها در مصداق موفقیت و تعریف آن، دیدگاه واحدی ندارند، اما در موفقیت طلبی همسان هستند. نتیجه اینکه سعادت بشر در این جهان و جهان آخرت درگرو عمل به برنامه‌های اسلامی وقوانین نجات‌بخش اسلام هست، در این پژوهش علاوه بر تبیین جایگاه اخلاق در قرآن و حدیث به استنباط شاخصه های اخلاق حرفه ای و آثار رعایت اصول آن در قرآن و حدیث پرداخته است. از مهمترین شاخصه های مطح شده در پژوهش: برنامه ریزی، انگیزش، تصمیم گیری، خدمت به خلق، وجدان کاری و ...می باشد. و مهمترین آثاربیان شده شامل عزت نفس و اعتمادآفرینی، رشد و شکوفایی اقتصادی جامعه، رضایت خدا وخلق و... میباشد. این پژروش تحقیق در این پژوهش کتابخانه‌ای، توصیفی، تحلیلی است و از نوع اهداف بنیادی می‌باشد با مراجعه به کتابخانه‌ها و نرم‌افزارهایمرتبط با موضوع به فیش‌برداری از منابع و مشاوره با اساتید گردآوری‌شده می‌باشد.