جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫لقد كان لكم فى رسول اللَّه اسوة حسنة لمن كان يرجوا للَّه واليوم الآخر وذكر اللَّه كثيراً«. P ) سوره احزاب، آيه 21. P} »لقد جاءكم رسول من أنفسكم عزيز عليه ما عنتم حريص عليكم بالمؤمنين رؤف رحيم«. {P ) سوره توبه، آيه 128. P} نظام ومجموعه قوانينى كه رب العالمين براى هدايت بشريت تشريع كرده است اسلام نام دارد. دين اسلام، به عنوان شريعت جاودان پيامبر خاتم (ص) در دو بخش اساسى به انسانها عرضه شده است: كليات رؤس مسايل وريشه‏هاى احكام وبرنامه‏ها در قرآن كريم، كه هم الفاظ وعبارات وهم جميع معانى ومفاهيم آن از جانب خداوند ووحى الهى است. وتوضيح وشرح وتفصيلات مربوط به آنها در سنت وسيره رسول مكرم اسلام (ص) ارائه گرديده است. خداى متعال در كتاب آسمانيش فرمانبردارى از رسول را با اطاعت از خويش همراه وقرين آورده است ومى‏فرمايد: »يا أيها الذين آمنوا اطيعوا اللَّه واطيعوا الرسول...«. {P ) آيه 59 نساء، 92 مائده، 20 و46 انفال، 54 نور، 32 محمد، 13 مجادله به همين مضمون مى‏باشند. P} وهمچنين نافرمانى از پيامبر را هم تراز با نافرمانى خود دانسته چنانكه فرموده است: »ومن يعص اللَّه ورسوله فان له نار جهنم«. {P ) 24 جن، 42 نساء، 59 هود، 10 حاقه، 216 شعرا، 21 نوح، 36 احزاب، 14 نساء، 98 و100 مجادله به همين مضمون مى‏باشند. P} بنابراين گفتار وكردار رسول خدا (ص) حجت وخلق وبخشى از برنامه هدايت الهى به شمار مى‏رود ودر سايه اقتدا به اين پيشواست كه قيد مسلمانى شكل مى‏گيرد. به اين ترتيب سنت پيامبر اسلام (ص) كه اعم از قول وفعل وتقريرات ايشان در سراسر دوران نبوت مى‏باشد. براى همه مسلمانان در كنار قرآن مصدر اصلى شريعت اسلام بوده وعمل به آن الزامى است چنانكه شاطبى در كتاب الموافقات چنين بيان مى‏كند كه: »ان السنه تطاع لانها بيان القرأ فطاعه اللَّه عمل بكتابه وطاعة الرسول العمل بما بيّن به كتاب اللَّه تعالى قولاً أو عملاً أو حكماً.. ان السنه توضح المجمل وتقيد المطلق وتخصص العموم.. وان السنة بمنزلة التفسير والشرح لمعانى احكام الكتاب ودل على ذلك قوله تعالى: »وأنزلنا إليك الذكر لتبين للناس ما نزل إلهيم««. {P ) اضواء على سنه المحمديه، ابوريه، مؤسسه انصاريان. P} به عنوان نمونه روشن اين تبيين مى‏توان به ركعات نماز وكيفيت اذكار وشروط در اين حكم اساسى اشاره نمود كه همه از تعليمات رسول خدا (ص) است حال آنكه در قرآن به عباراتى كلى چون »اقم الصلوه...« اكتفا شده است. با اين توجه، ضرورت مطالعه وشناخت سنت رسول خدا (ص) وشخصيت الهى ايشان به عنوان الگوى عملى ديندارى كه ابعاد مختلف اسلام در لحظه لحظه حيات او تجسم يافته است، روشن مى‏گردد. از جمله اين ابعاد، رفتارها وعملكرد سياسى - اجتماعى پيامبر (ص) مى‏باشد كه در طول بيست وسه سال به تحول جامعه جاهلى به يك حكومت اسلامى منجر گرديده ودر واقع اجراى قوانين اسلام را در سطح اجتماع متحقق ساخته است، اگر امروز بعد از 1400 سال به تحليل ابعاد سياسى واجتماعى شخصيت رسول خدا (ص) مى‏پردازيم در جستجوى روشهاى يك انسان سياستمدار (هر چند موفق ومنحصر به فرد) در لابلاى صفحات تاريخ نيستيم بلكه معتقديم مجموعه اين رفتارها در تداوم جريان هدايت انسانها از طريق رب العالمين ودر متن آموزشهاى الهى به منصه ظهور رسيده است وما بايستى براى مشكلات امروز خود به مطالعه سياستهاى پيام‏آور وحى آسمانى پرداخته وبدان تمسك جوييم. در واقع سراسر سنت وسيره رسول خدا (ص)، تلاش براى ابلاغ رسالت الهى وارائه اسلام در چهار وجود (وجود اسمى، وجود مفهومى، وجود شخصيت اسلامى وجامعه اسلامى) بوده است. {P ) علامه عسكرى در كتاب نقش ائمه در احياء دين در اين مورد چنين نوشته‏اند: با تحليل دقيق از اسلام مى‏توان آن را به چهار وجود تقسيم نمود كه در جامعه انسانى به اين چهار نوع مى‏تواند حضور يابد. وجود اسمى كه مجموعه الفاظ با بار معنايى خاصى است ودر استخدام شريعت در آمده، وجود مفهومى كه اصطلاحات دينى را همراه مفاهيم حقيقى آنها تبليغ مى‏كند. وجود عملى يا شخصيت اسلامى كه در آن مجموعه رفتارهاى دينى در عملكرد يك فرد تجسم پيدا مى‏كند ووجود جامعه اسلامى كه احكام اجتماعى اسلام در آن به اجرا گذاشته مى‏شود وبه عنوان كامل‏ترين تجلى اجتماعى اسلام به شمار مى‏رود (نقش ائمه در احياء دين، ج 1، علامه سيّد مرتضى عسكرى، مجمع علمى اسلامى). P} لذا با توجه به اين هدف اساسى، جوانب مختلف شخصيت وعملكرد ايشان قابل تفكيك نيست چرا كه همه در يك راستا وبراى ارائه ودفاع از تداوم وبقاى دين الهى بوده‏اند. در اين نوشتار ما هرگز مدعى نيستيم كه شخصيت سياسى رسول خدا (ص) بطور كاملاً جداگانه بررسى وارائه شده باشد بلكه سعى داشته‏ايم تا آن بخش از رفتارها را كه در تحقق وجود چهارم يعنى تشكيل جامعه اسلامى وحفظ وتداوم آن نقش داشته است را تا حدى پر رنگ‏تر به تصوير كشيده و ارائه نماييم. و با عنايت الهى در اين راه از زلال هدايت » رحمة للعالمين« بهره‏مند شويم. والسلام

‫چيکده: قرآن براي رسيدن انسان به آرامش روحي و رواني راهکارهايي را ارائه کرده است. اين پژوهش در صدد بررسي راهکارهاي ايجاد آرامش روحي و رواني از نظر قرآن کريم است. پس از کليات و مفاهيم، ماهيت آرامش روحي و رواني تحليل و عوامل مؤثر در آن بيان شده است. عوامل مؤثر در آرامش روحي و رواني عبارت است از: وراثت، محيط (اعم از محيط کار، مدرسه و خانواده)، تعليم و تربيت، آمادگي روحي، صبر و حوصله، تغافل، نگاه به زيردستان و مقايسه نکردن خود با ديگران، رضايت و تسليم، تظاهر به رضايت، توبه و طلب آمرزش، زهد و قناعت، ازدواج، و تأمين زندگي. سپس راهکارهاي مؤثر در آرامش رواني، به راهکارهاي شناختي، راهکارهاي رفتاري، راهکارهاي عاطفي، راهکارهاي اجتماعي و راهکارهاي اخلاقي طبقهبندي شده است. راهکارهاي شناختي عبارت است از: بازگشت به فطرت، توکل، باور به قضا و قدر و تصادفي نبودن رويدادها، نگاه مثبت به مرگ، وظيفهنگري و انجام وظيفه بدون نگراني از نتيجه، بازگشت به خدا، اميد و ايمان، و نگرش مثبت به زندگي و حوادث. راهکارهاي رفتاري، مربوط به جسم انسان است که عبارتاند از: ورزش و نرمش، خواب، استراحت، کاهش فشار محيط کار، گسترش نظام حمايت از خانواده، و تغيير آب و هوا. راهکارهاي عاطفي عبارتاند از: توبه، گريه و عقدهگشايي، عزاداري، تنظيم عواطف، و صبر. راهکارهاي اجتماعي عبارتاند از: اهتمام به امور مسلمانان، حمايت از سالخوردگان و آسيبپذيران، حمايت از همسايگان، حمايت از خويشاوندان، حمايت از يتيمان، حمايت از اسيران و در راهماندگان و مهاجران، و حمايت از بيماران رواني و عقبماندگان ذهني. راهکارهاي اخلاقي عبارتاند از: تقويت ايمان، دعا، نماز، توسل، و زيارت شاهد مشرفه. نتيجه اينکه راهکارهاي ايجاد آرامش روحي و رواني در حوزههاي گوناگون، در قرآن بيان شده است که با بهکاربستن آنها، آرامش روحي و رواني در انسان پديد ميآيد.

‫چکيده : اين پايان نامه، برگردان از عربي به زبان اردوي کتاب القصص القرآني تأليف آيت ‌الله سيدمحمّدباقرحکيم و تحليل داستان هاي قرآن کريم و ويژگي‌هاي آن است که قصّه‌هاي پيامبران اولوالعزم در کتاب خدا را تجزيه و تحليل قرآني و روايي مي‌کند. کتاب مذکور در پنج فصل و در دو باب تهيّه تنظيم شده است. در باب اوّل ابتدا ويژگي‌هاي قرآن کريم به ويژه خصوصيات قصّه‌هاي قرآني و اهداف عمومي آن مطرح شده و اَغراض قرآن و اهداف تربيتي و اخلاقي داستان هاي قرآني و جنبه‌هاي اجتماعي و تاريخي آن ها تبيين گرديده، سپس به بررسي ظواهر و حکمت تکرار برخي داستان ها و اختصاص داشتن قصّه‌هاي پيامبران به منطقه خاورميانه پرداخته شده است. آن گاه روش شناسي بحث درباره داستان هاي قرآن و استخراج مفاهيم مهّم تربيتي، اجتماعي و اخلاقي آن ها، تفسير قصّه‌هاي قرآن و تحليل مضمون قصّه ادامه مي‌يابد و نگارنده چندين نمونه از قصّه‌ها از جمله حکايت حضرت آدم و خلقت و خلافت الهي او را بررسي مي کند. در باب دوم، قصّه‌هاي پيامبران اولوالعزم جداگانه وارسي و تحليلي از داستان حضرت نوح، ابراهيم، موسي، عيسي، پيامبر اسلام واحوال اقوام مربوط از لِحاظ اعتقادي، اخلاقي، سياسي، اجتماعي وشخصيتي اين پيامبران تجزيه و تحليل قرآني مي شود. اختلاف روش‌ها و پيام‌هاي مربوط به قصّه‌هاي پيامبران اولوالعزم، ملاحظاتي عمومي درباره آن ها و معرّفي مدارک و مُستندشان از ديگر مندرجات اين پايان نامه محسوب مي شود.

‫چکيده : اين پژوهش به تشريح روش‌هاي تربيت و تبليغ انبياي الهي از منظر قرآن مي پردازد. نويسنده ضمن بررسي زندگاني برخي پيامبران از ديدگاه قرآن، روش‌هايي را که آنان در قبال دعوت مردم زمان خويش به توحيد و آموزه‌هاي توحيدي به کار گرفته و نيز شروط تبليغ و مبلغ و روش‌هاي گوناگون تبليغي را بيان مي‌کند. وي در چهار فصل به بررسي اين مسايل پرداخته است. در فصل اول نخست مباحثي مقدماتي درباره مفهوم لغوي و اصطلاحي، روش (اسلوب)، تبليغ، دعوت، تفاوت بين دعوت و تبليغ، فرق بين دعوت و امر به معروف و نهي از منکر و معناي واژگاني همچون: انذار،تبشير، تزکيه، جدل، نصيحت، تذکر، هدايت، تبيين و برخي ديگر از وظايف انبياي الهي بيان شده و سپس مفهوم نبي و تفاوت آن با رسول و معناي اعلام (تبليغ) نيز ذکر شده است. در فصل دوم نويسنده به شرايط تبليغ و مبلغ، مانند شجاعت، ظرفيت بالا، اخلاص، صبر، عزت نفس و مطابقت قول با عمل و شرايط تبليغ همچون: مراعات مسأله زمان و مکان در تبليغ، آشنايي با فن و هنر تبليغ، عدم تکلف در تبليغ، مطابقت محتواي تکليف با حق و حقيقت و منت نگذاشتن بر مردم اشاره مي کند. در فصل سوم وي مهم‌ترين روش‌هاي تبليغي و ايجاد تنوع در تبليغ را از منظري قرآني بررسيده و شيوه بهره گيري از حکمت، موعظه حسنه، جدل، روش نرم خويي، روش تذکر، روش استفاده از قصه و تاريخ در تبيين مسايل مختلف، استفاده از تمثيل و تشبيه، بهره وري از مقايسه روش تدريجي در بيان مسايل تبليغي، روش استفهام، روش گفت گو، روش ترغيب و ترساندن (خوف و رجا) و روش تلقين و تکرار را با ذکر نمونه‌هاي قرآني آن ها شرح مي دهد. در فصل چهارم و پاياني کتاب مهم ترين روش‌هاي تبليغي به کار گرفته شده توسط انبياي الهي و استفاده از آن ها در عصر کنوني بيان شده و قواعد مهم تبليغ و احياي آن بر اساس شيوه هاي تبليغي پيامبران که در کتاب خدا به آن ها اشاره شده، ذکر مي‌گردد.

‫اين پايان نامه كه به زبان عربى نوشته شده است و درباره سبك نداء در قرآن كريم و در سه بخش تنظيم شده است: بخش اول با عنوان معناى ندا و الفاظ آن در قرآن شامل موضوعات نداء در لغت و قرآن و اصطلاح نحويهاست. بخش دوم تحت نام اسلوب نداء در قرآن متضمن مباحث ادوات نداء و موارد كاربرد آنها، انواع منادى و اعراب آنها، توابع منادى و اسلوب نداء در قرآن است. بخش سوم تحت عنوان بلاغت نداء در قرآن حاوى موضوعات اغراض بلاغى در نداءهاى قرآن و نكات تربيتى مستفاد از نداءهاى قرآنى است.