جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫پژوهش حاضربا عنوان « بررسي ناسازگاري قصص قرآن با عهدين » به بررسي تناقضات مطرح شده در مورد قصه هاي قرآن كريم در شش داستان ( توفان نوح (ع) ، گوساله وسامري ، داوود ونود ونه گوسفند ، مريم خواهر هارون ، سخن گفتن عيسي در گهواره واصحاب كهف ) پرداخته است . بررسي هاي انجام شده در دو بخش طبق عناوين ذيل تنظيم شده است : بخش اول با عنوان تعاريف وكليات شامل سه فصل مي باشد كه در فصل اول به بررسي معني لغوي واصطلاحي تناقض واختلاف پرداخته واسباب اختلاف را بيان مي كنيم در فصل دوم معناي لغوي واصطلاحي قصه را بيان كرده ، ويژگيها واهداف قصه هاي قرآن را متذكر مي شويم . ودر فصل سوم به رابطه اعجاز وعدم اختلاف وتناقض در قرآن پرداخته وبعد از بيان معناي لغوي واصطلاحي اعجاز وفلسفه تنوع معجزات برخي از مهمترين وجوه اعجاز قرآن را ياد آور مي شويم . در بخش دوم كه محور اصلي اين پايان نامه مي باشد به بررسي موارد اختلاف به ترتيب تاريخي پيامبران پرداخته وهريك از داستان هاي نام برده را با همان داستان در عهدين وتاريخ مقايسه كرده ودر پايان نتيجه گيري ومشخص شده كه قصه هاي قرآن چيزي جز بيان واقعيات نيست واگر تفاوتي ميان آنها با عهدين است به خاطر اين است كه اين كتب وحي آسماني نيست ومدتها بعد از زمان موسي وبه دست بشر به رشته تحرير در آمده است . كليد واژه ها : تناقض در قصه هاي قرآن ، اختلاف در قصه هاي قرآن ، قصه هاي قرآن ، اعجاز قرآن ، واقعي بودن قصه هاي قرآن ، صدق قصه هاي قرآن ، توفان نوح ، قصه موسي ، قصه داوود ، قصه عيسي ، قصه مريم ، قصه اصحاب كهف .

‫البيان فى علوم القرآن، تأليف ابوالبركات ابن الانبارى از نحويان قرن ششم هجرى است. در اين كتاب به وجوه احتمالى اعراب قرآن كريم پرداخته شدهاست. در اين پاياننامه بخشى از اين كتاب كه مربوط به اعراب آيات جزء سىام قرآن است، ترجمه شده و موارد ضرورى توضيح داده شدهاند.

---

‫علت مراجعه انسان به دين، مسأله اين پژوهش است که با روش توصيفي و تحليلي، مورد بررسي قرار گرفته است. دين، مجموعه به‌هم پيوسته‌اي از باورها و انديشه‌هاي برگرفته از وحي در رابطه با جهان، انسان، جامعه، و جهان پس از مرگ مي‌باشد که هدف آن، هدايت انسان به سوي روش بهتر زيستن است. به صورت کلي مي‌توان گفت که از ‌يک‌سو، محدوديت‌هاي انسان در علم و عقل موجب نيازمندي انسان به وحي و هدايت‌گري الهي است؛ و از سوي ديگر، بررسي تاريخ، آيات و روايات نشان مي‌دهد که انسان به صورت فطري، گرايش به دين دارد. در توضيح اين دو بعد، مي‌توان گفت که دين اسلام در حوزه انسان‌شناسي به ترکيب انسان از جسم و روح، حيات پس از مرگ، آزمايش و امتحان، مقام خلافت الهي، عبادت و بندگي انسان اشاره مي‌کند که همگي مؤيد نيازمندي انسان به دين است. همچنين دين مي‌تواند در حوزه شناخت مبدأ و معاد، مانند شناخت خدا و صفات او، فلسفه مرگ و پيوند دنيا و آخرت، راه‌گشاي انسان باشد زيرا انسان راه ديگري براي دست‌يابي به اين معارف و حقايق ندارد، و البته فراهم شدن اين امکان نيز تنها از طريق وحي و ارسال پيامبران از سوي خدا ممکن خواهد بود. با توجه به فطرت انسان نيز مي‌توان گفت که دين پاسخ‌گوي نيازهاي رواني و عاطفي انسان است، و مي‌تواند با ايجاد تعادل رواني، به کاهش اضطراب و احساس تنهايي انسان کمک کند. با نگاه کارکردي به دين هم مي‌توان گفت که دين، در حوزه عمل، رابطه انسان با خود، خدا، هم‌نوعان و طبيعت را تنظيم و اصلاح مي‌کند؛ همبستگي اجتماعي را مي‌افزايد؛ و عدالت اجتماعي را گسترش مي‌دهد. در حوزه اخلاق نيز دين، از يک‌سو، تفسير درستي از مفاهيم اخلاقي و ارزش‌هاي والاي انساني ارائه مي‌دهد، و از سوي ديگر مي‌تواند به‌عنوان يک ضمانت اجرايي بسيار قوي تلقي گردد.

‫اين پژوهش با عنوان: بررسى مصاديق كنايه در سه سوره آغازين قرآن با رويكرد تفسيرى به انضمام پژوهشى پيرامون »كنايه در قرآن« مى‏باشد كه از 3 فصل تشكيل شده است. مقدمه كه مربوط به »كليات« تحقيق است، در آن به موضع تحقيق، پيشينه موضوع، تعريف كليد واژه‏ها و... پرداخته شده است. در فصل اوّل كه به عنوان مقدمه‏اى براى مبحث بررسى مصاديق كنايه در سوره‏هاى »حمد، بقره وآل عمران« مى‏باشد، پس از ذكر معناى لغوى واصطلاحى كنايه، تطور تاريخى اصطلاح كنايه »در لغت، ادبيات وتفسير« واسباب واغراض كنايه در قرآن مورد مداقّه قرار گرفته است. در اين فصل سعى شده تا با ذكر آراء ائمه لغت وعلماى بلاغت زبان وادبيات عرب ومفسّران متقدم ومتأخر، سير تاريخى تطور اصطلاح كنايه مورد تحقيق وپژوهش قرار گيرد. البته در اين تاريخچه، ديدگاه‏هاى دانشمندان متقدم ومعاصر ادبيات فارسى نيز مورد توجه قرار گرفته است. در فصل دوم اهمّ اقسام كنايه (با توجه به نوع »مكنى عنه« وكثرت وقلّت وسائط وسياق ارتباط بين »مكنى به« ومكنى عنه«) معرفى شده‏اند. در اين فصل برآنيم تا با ارائه مصاديقى از سوره‏هاى »حمد، بقره وآل عمران« ونيز مراجعه به احاديث واقوال واشعار شاعران عرب، به طور كامل ودقيق اقسام كنايه را معرفى نماييم. اين فصل از دو بخش تشكيل يافته است. در بخش اوّل اقسام كنايه به اعتبار نوع »مكنى عنه« شامل: كنايه از صفت، كنايه از موصوف وكنايه از نسبت معرفى شده‏اند ودر بخش دوم نيز اقسام كنايه به اعتبار وسائط وسياق، ارتباط بين »مكنى به« به »مكنى عنه« شامل: تعريض، تلويح، ايماء ورمز مورد بحث قرار گرفته است. همچنين قابل ذكر است كه در قسمت »تعريض«، تاريخچه تطور اصطلاح تعريض نيز مفصلاً ارائه شده است. در فصل سوم، پس از مطالعه واستخراج مصاديق كنايه از لابه‏لاى كتب تفاسير قرآن كريم، فرهنگنامه كنايه در سوره‏هاى »حمد، بقره وآل عمران« با رويكرد تفسيرى ارائه گرديده است. در اين فصل سعى شده به منظور كاربردى كردن استفاده از اين فرهنگنامه كليه مصاديق كنايه در سوره‏هاى مورد بحث، به تفكيك نوع كنايه (در قالبى كه در فصل سوم به معرفى آنها پرداختيم) ارائه گردد. در خاتمه تحقيق كه جمع بندى بحث را تشكيل مى‏دهد، دستاوردهاى حاصل از اين پژوهش عرضه مى‏شود كه مهمترين آنها عبارت است از: اثبات اين كه مفهوم اصطلاحى كنايه در قرآن كريم وسيع‏تر وژرف‏تر از تعريف آن نزد ائمه لغت وعلماى بلاغت است، زيرا ايشان به سبب مواد كارشان كه اغلب قصيده ومفاهيم زمينى بود ونيز شيوه برخوردشان با كلام - حتّى اگر كلام خدا بود - معتقد بودند در آراستن كلام به زيور مجاز واستعاره وكنايه، علاوه بر بيان معنى، قدرت تأثير، تحريك احساسات وصفت زيبايى نيز مورد توجه قرار مى‏گيرد. لكن در قرآن كريم استفاده از مجاز وكنايه بالاخص، از يك سو ناشى از توان متكلم واز سوى ديگر ناشى از ذات وكيفيت معنى مى‏باشد كه ين امر از نظر علماى لغت بدان توجه نشده است. اين مطلب به تفصيل در فصل پنجم اين پژوهش آمده است.