جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از پیام های اصلی واقعه عاشورا "عدالت" است که فراموش شده است و به هنرورزی های دراماتیک بیشتر از این پیام توجه می شود.نخست قران کریم بود که مساله عدالت را آن گونه که در آن زمان فهمیده می شد،برجسته کرد. در دوران پیامبر اکرم و خلفای راشدین عدالت یک مساله محوری بود بویژه امیر مومنان حضرت علی(ع) موضوع عدالت را بسیار برجسته کردو عملا از آن مفهومی ساخت که در تاریخ مبارزات سیاسی شیعه نقشی عمده ایفا کرد.مسلمانان همواره از عدالت گفته اند و می گویند؛ ما نیز امروز از عدالت سخن می گوییم. این عدالت خواهی گسترده و عمیق که در دوقرن اخیر در جهان پدیدآمده، در تاریخ بی سابقه است. از آن هنگام که سرمایه دری نخستین و سپس نازیسم،فاشیسم،استالینیسم و مانند اینها در دنیا رواج پیدا کرد و حکومت های جبار تشکیل شد و تجربه ستم، بخش بزرگی از جهان را فرا گرفت،عدالت خواهی قوت بیشتری پیدا کرد.در عصر حاضر تفاسیر مختلفی از عدالت وجود دارد. مسلمانان نیز باید تفسیر خود را از عدالت مشخص کنند. در این باب یک پرسش مهم آن است که معنایعدالت در قرآن چیست؟ بحث من از دو بخش تشکیل می شود. اول اینکه فیلسوفان درباره عدالت چه گفته اند؟ دوم آنکه آیا می توان از قران در تعریف عدالت همان انتظاری را داشت که از یک فیلسوف سیاست یا اخلاق یا حقوق می توان داشت ؟ به نظرمن این پرسش بسیار مهم است وباید درباره اش اندیشید. قران از عدالت سخن می گویدو به عدالت دعوت می کند، اما کدام عدالت؟ آیا قران در این باب همانند یک متن فلسفی سخن می گوید یا به گونه ای دیگر؟

نظامات زندگی در هر جامعه‌ای به منظور پاسخ‌گویی به نیازها و متناسب با مبانی اعتقادی و ارزش‌های فرهنگی آن جامعه شکل می‌گیرند. موفقیت و پایداری این نظام‌ها بیش از هرچیز دیگری در گرو سازگاری مبانی آنها با قوانین و واقعیت‌های حاکم بر عالم هستی به‌ویژه عالم انسانی است. نیازهای معیشتی از جمله مهم‌ترین نیازهایی است که برای پاسخ به آن تاکنون انواع متعددی از نظامات سوسیالیستی و لیبرالیستی و... تشکیل شده است. بدون تردید یکی از مبانی اصلی این نظامات نوع نگرش آنها به واقعیت فرد و جامعه و نوع روابط موجود فیمابین آنهاست. مدعای پژوهش حاضر آن است که قرآن کریم برای عالم انسانی مفهوم ویژه‌ای به نام «امت» را مطرح کرده است که متفاوت از مفاهیم رایجی چون فرد و دولت است. این مفهوم دارای آثار و احکام مهمی به‌ویژه در زمینه نیازهای معیشتی انسان است. «تکافل اجتماعی» از جمله مهم‌ترین مفاهیم قرآنی و اسلامی است که در این ارتباط و به‌عنوان یکی از ارکان نظام تأمین اجتماعی و پاسخ‌گویی به نیازهای معیشتی مطرح گردیده است. هدف پژوهش تبیین مفاهیم، مبانی، ویژگی‌ها و تعاملات این دو مفهوم در ارتباط با مسئله تأمین اجتماعی، در رویکرد اسلامی است. روش به‌کار گرفته در این تحقیق از منظر هدف، از قبیل تحقیقات بنیادی−نظری است و از منظر ماهیت و روش در قلمرو تحقیقات توصیفی−تحلیلی به حساب می‌آید. مقاله به این نتیجه می‌رسد که در فرهنگ قرآنی امت اسلامی به مثابه پیکری واحد معرفی شده که ارتباط بین اعضای آن، ارتباطی از جنس ولا و دستگیری است و از‌این‌رو تکافل اجتماعی از خصائص امت اسلامی است که در غیاب آن هیچ سازوکاری قادر به حل موفقیت‌آمیز و پایدار مشکلات معیشتی جامعه نخواهد بود.