جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫مروري اجمالي بر آثار اهل سنت نشان مي‌دهد که بسياري از دلايل حقانيت مذهب شيعه، در کتب معتبر اهل سنت وجود دارد. به همين دليل، برخي از اهل سنت تلاش مي‌کنند تا اين سلاح علمي را از دست شيعه بگيرند، و در اين راستا، مؤلفان چنين آثاري را به تشيع متهم مي‌کنند. "ميزان الکتاب" يکي از اين موارد است که در پاکستان به زبان اردو منتشر گرديده و مؤلف آن سعي کرده تا بسياري از دانشمندان اهل سنت را، شيعه جلوه دهد. پژوهش حاضر ديدگاه اين مؤلف را درباره ابن ابي‌الحديد و طبري بررسي کرده است. از نظر مؤلف ميزان الکتاب، انتقاد از صحابه يکي از ملاک‌هاي تشيع افراد است و به‌همين دليل اين دو نفر را متهم به شيعه‌گري نموده و هرچه را که آن‌ها در موافقت با ديدگاه شيعه مطرح کرده‌اند، در اين راستا توجيه نموده، و گرايشات صريح آنان به تسنن را ناديده مي‌گيرد. او صحت حديث غدير از ديدگاه طبري را دليل تشيع وي مي‌داند، در حالي‌که حديث غدير از روايات متواتر نزد فريقين به‌شمار مي‌رود. بدين ترتيب، او به اعترافات صريح طبري درباره صحت خلافت خلفا، توجهي نمي‌کند. اين در حالي است که سلفي‌گري در آثار طبري کاملاً مشهود است. همچنين نظر وي درباره تشيع ابن ابي‌الحديد نيز درست نيست؛ زيرا با توجه به تصريح دانشمندان فريقين، و رد دلايل مؤلف ميزان الکتاب، و تفتيش در عقايد ابن ابي‌الحديد، در تسنن او هيچ ترديدي باقي نمي‌ماند. مهم‌ترين دلايل رد تشيع اين دو دانشمند عبارت است از: انکار نص بر امامت و خلافت بلافصل اميرالمؤمنين علي(ع) ، و قبول خلافت خلفاي سه‌گانه از سوي آن‌ها؛ ارايه نظريات مخالف اعتقادات شيعه در مسايل فقهي و اعتقادي، و تصريح به مخالفت با مذهب شيعه؛ جواز گناه صغيره در حق انبيا، و انتساب اموري که دور از شأن پيامبران است؛ و قبول اسرائيليات در مسايل تاريخي و تفسيري، که دانشمندان شيعه آن‌ها را مردود دانسته‌اند.

‫بر اساس ادله موجود، تشيع در دوران حيات پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و بنا بر قولي، همگام با دعوت به شهادتين، شکل گرفته است. اندونزي از بزرگ‌ترين کشورهاي مسلمان محسوب مي‌شود. با اين حال، زمان و نحوه ورود تشيع به اندونزي، مورد اختلاف است. پژوهش حاضر در پنج فصل در پي آن است که ورود مذهب شيعه، به ويژه تشيع معاصر پس از پيروزي انقلاب اسلامي به کشور اندونزي را بررسي کند. نويسنده در بحث از آغاز تشيع در اندونزي، پس از نگاهي کلي به کشور اندونزي، سه ديدگاه را درباره ورود اسلام به اندونزي ارائه نموده است. شيعه در سوماترا، شيعه در جاوه، و آثار تاريخي و فرهنگي شيعه در اندونزي، از ديگر عناوين اين مبحث است. وي ورود اسلام به اندونزي را از ورود شيعه به اندونزي جدا نمي‌داند؛ زيرا مذهب شيعه، اولين اسلامي است که به اندونزي وارد شده است. شيعيان در سال 840 ميلادي، سلطنت اسلامي پرلاک را در سوماترا تأسيس کردند و پس از يک قرن، به خاطر درگيري آنان با سنّيان، قدرتشان از بين رفت. شيعيان قرامطه نيز در سوماتراي غربي، دوران شکوفايي را سپري نمودند. شيعيان در جزيره جاوه نيز مقام خود را تثبيت کردند که در اينجا نيز با سنيان در امر حکومت رقابت مي‌کردند. پس از چند قرن، فقط آثار تاريخي و فرهنگي شيعه، از جمله آداب و رسوم عاشورا در بنکگولو و برخي مناطق باقي ماند. مهم‌ترين عوامل تشکيل جمعيت شيعه در اندونزي، عبارت است از: وجود نسل سادات در اندونزي، وقوع انقلاب اسلامي ايران، و وجود دانش‌آموختگان اندونزيايي از حوزه قم. مرحوم علامه سيد حسين بن ابي بکر الحبشي، دکتر سيدعمر شهاب، سيد حسين شهاب، دکتر جلال‌الدين رحمت، حجت الاسلام و المسلمين حسن تونو و دکتر محسن حبيب، از شخصيت‌هاي برجسته شيعه معاصر اندونزي شمرده شده‌اند. نويسنده پس از اين، به معرفي سازمان‌ها، مؤسسه‌ها و نهادهاي اجتماعي-آموزشي پرداخته است.

‫فرضيه اين پژوهش آن است که مهاجرت طوايف مختلف سادات، در قرن دوم هجري به افغانستان، و فعاليت و تبليغات فرهنگي آن‌ها، باعث گسترش تشيع در افغانستان گرديده است. سادات علوي در قرن دوم هجري وارد افغانستان شده و در شهرهاي آبسنه، بلخ، غزنه، و هرات سکني گزيدند. آن‌ها مرداني صالح، عالم، محدث، حافظ قرآن، شاعر و اديب بودند که برخي از ايشان جزء اصحاب امام صادق( به حساب مي‌آمدند. عده‌اي از اين سادات، به مناصب حکومتي دست يافته، و به ترويج و تبليغ تشيع پرداختند. سادات موسوي، در شهرهاي بلخ، قندهار و هرات سکونت داشته و در ميان آن‌ها علما، فضلا، محدثين، عرفا و شعرايي وجود داشتند. آن‌ها همچنين متمول و مشهور به سخاوت و ياري فقرا بودند. اغلب آن‌ها داراي منصب حکومتي بوده، و از همين طريق تشيع را تبليغ مي‌کردند. بعضي ديگر، به شيعيان قرآن تعليم مي‌دادند، و برخي عارف بوده و مريدان بسياري داشتند. سادات حسيني در اواخر قرن چهارم هجري به افغانستان وارد شده، و در شهرهاي بلخ، غزنه، و فرغانه ساکن شدند. در ميان آن‌ها نيز عالمان بزرگ، شعرا و نويسندگان زيادي وجود داشت، ولي بيشتر داراي پست‌هاي حکومتي بوده و از تشيع حمايت مي‌کردند. گزارش‌هايي از قيام آن‌ها بر عليه نماينده خليفه عباسي نيز در تاريخ ثبت شده است. و اما سادات حسني بيشتر در بلخ سکونت داشته و به تعليم احکام و تبليغ تشيع مي‌پرداختند. سادات زيديه نيز در نيمه آخر قرن دوم هجري به افغانستان آمده و در شهر هرات مستقر شدند؛ آن‌ها مرداني شجاع و حق‌طلب بوده و عليه ظلم بني‌اميه قيام کردند. مزار آن‌ها که در جريان اين مبارزات به شهادت رسيدند، زيارت‌گاه شيعيان مي‌باشد. از مکان‌هاي معروف که محل تجمع شيعيان کشورهاي مختلف در افغانستان مي‌باشد، شهر مزار شريف، مقبره عبدالواحد، و مزار شاهزاده ابو‌القاسم فرزند امام صادق( است.