جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫موالي" در لغت جمع "مولي" مي‌باشد، و مولي در اصطلاح به بنده آزاد شده‌اي گفته مي‌شود که از سوي سرور خود کسب حمايت و اعتبار مي‌کند. به اقوامي مانند: فارس، رومي، ترک، و آفريقايي که عرب نبودند، و بعد از اسلام آوردن، وارد جامعه اسلامي شده و در کنار مسلمانان زندگي مي‌کردند نيز موالي گفته مي‌شد. اين شيوه نام‌گذاري با تفکرات عصر جاهلي و تعصبات نژادي حاکم بر جامعه عربي سازگار بود. چنين افرادي مرتباً از سوي حاکمان و عموم افراد جامعه مورد بي‌مهري قرار مي‌گرفتند. رفتار انساني پيامبر اسلام(ص) با موالي، خصوصاً در قالب برقراري پيمان برادري ميان موالي با ساير مسلمانان، و همچنين ايجاد زمينه ازدواج موالي با اعراب مسلمان، و رعايت عدالت در تقسيم غنايم ميان موالي و ديگر مسلمانان، باعث شد تا ذهنيت غلط اعراب مسلمان که يادگار دوران نکبت‌بار جاهلي بود نسبت به موالي اصلاح شود. تشيع و در رأس آن‌ها امامان شيعه با الهام از بينش اصيل اسلامي و با الگوپذيري از سيره پيامبر اکرم( خواستار ايجاد عدالت و مساوات در مورد همه موالي بودند، و در تمامي عرصه‌ها از آن‌ها حمايت مي‌کردند. اين سياست‌ها و حمايت‌ها باعث گرايش موالي به تشيع و تحکيم آن گرديد. اما سياست‌هاي نژادپرستانه و ظالمانه امويان، باعث گسستن رشته ميان موالي و خلفاي اسلامي شد. در اين ميان بني‌عباس از دشمني ميان امويان و موالي نهايت استفاده را برده، و با منتسب کردن خودشان به اهل بيت(ع)، و فريب موالي با شعار "الرضا من آل محمد(" براي رسيدن به خلافت سود بردند. اما وقتي به قدرت رسيدند، همان روش استبدادي و بي‌مهري را که امويان داشتند، نسبت به موالي ادامه دادند. حمايت‌هاي همه‌جانبه اهل بيت(ع) و سجاياي اخلاقي آن‌ها باعث گرايش موالي به تشيع و زمينه‌ساز جنبش‌هاي شيعي مانند قيام امام حسين(ع) ، قيام مختار ثقفي و قيام زيد بن علي(ع) بر عليه امويان گرديد.

جهانی شدن از جمله مباحثی است که در دهه های اخیر در میان اندیشمندان مطرح بوده و تا به حال تحقیقات ارزنده فراوانی در این باره صورت گرفته است، تحقیق حاضر نیز با این سوال که؛ تشیع برای جهانی شدن در ابعاد اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی دارای چه ظرفیتی است. آغاز شد و به ارزیابی مبانی و اندیشه های جهانی شدن و مبانی اندیشه های تشیع، هر کدام به طور جداگانه پرداخت، پس از آن اندیشه جهانی شدن و تشیع را با هم مقایسه نمود، آن چه از این مقایسه به دست آمد آن است که؛ اگرچه هر دو اندیشه در بعضی از مبانی اعتقادی، اجتماعی، اخلاقی مشترکاتی با یکدیگر دارند و این مبانی در بین این دو اندیشه مشترک بیان شده است، اما به صورت کلی این دو دیدگاه از اساس و بنیان با هم متفاوت هستند زیرا اندیشه شیعی برگرفته از دین الهی است و دین در تمام اعتقادی، اجتماعی، اخلاقی انسان نقش برجسته و بسزایی دارد و در واقع اندیشه شیعی یک اندیشه دین محور، معناگرا، مقدس و ولایت محمور است، در حالی که اندیشه جهانی شدن که برگرفته از دیدگاه لیبرال دموکراسی غربی است، در اعتقادات پیرو اومانیسم و اندیشه هایش و در اجتماع هم پیرو مکتب لیبرال ـ سرمایه داری است و بر این اساس، هیچ جایگاهی در این اندیشه ندارد و این تفکر نوعی دین ستیز و سکولار است و در واقع جهانی شدن به اصطلاح غربی اش، یک تفکر و اندیشه دین ستیز، مادی گرا، دنیامحور و انسان گرا است، که ارزش های الهی و دینی در آن جایگاهی ندارد.