جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فرهنگنامه مرثيه سرايی حضرت سيدالشهداء(ع) نوشته محمد محمدی ری شهری می باشد. نويسنده اين كتاب در پيش گفتار خود با تاكيد براهميت و جايگاه ويژه عزاداری و مرثيه سرايی برای حضرت سيدالشهداء (ع) و نقش سازنده فردی، فرهنگی و اجتماعی و سياسی آن براين نكته اهتمام می ورزد كه اين حركت پر بركت، مانند همه اقدامات مفيد و سودمند، بدون آفت نيست و دشمنان پيدا و ناپيدای اسلام ناب از ديرباز برای تحريف اين فرهنگ، برنامه ريزی و تلاش می كنند. آيت الله محمدی ری شهری در مقدمه اين كتاب می افزايد:‌ فرهنگنامه مرثيه سرايی حضرت سيدالشهداء(ع) ضمن ادامه راه كتاب هايی همچون "لؤلؤ مرجان " و "حماسه حسينی" اشاره به اين نكته مهم دارد كه در نظام جمهوری اسلامی برای آفت زدايی فرهنگ عاشورا نبايد به گفتن و نوشتن رهنمود بسنده كرد، بلكه بايد به گونه ای برنامه ريزی شود كه مرثيه سرايی و عزاداری به شيوه صحيح و مطلوب به صورت يك فرهنگ،‌ همگانی شود و همه ارگان های فرهنگی نظام به ويژه صدا و سيما برای آن فرهنگسازی، برنامه ريزی و تلاش كنند. در فصل يكم اين كتاب كه در ۱۱۱ صفحه و در شمارگان ۵۰۰۰ نسخه به چاپ اول خود رسيده است، اختصاص به مرثيه سرايی و عزاداری برای حضرت سيدالشهداء (ع) در سخن و سيره اهل بيت (ع) دارد كه در آن به مرثيه سرايان پيش از واقعه كربلا اشاره شده و در فصل دوم اين كتاب نيز اصلی ترين فلسفه قيام و شهادت امام حسين (ع) جهل زدايی و زمينه سازی برای حاكميت ارزشهای انسانی و اسلامی به رهبری اهل بيت (ع) عنوان و در خصوص آن به ارائه مستندات، پرداخته شده است. فصل سوم اين كتاب نيز كه بزرگترين فصل اين فرهنگ نامه است اختصاص دارد به آسيب شناسی فرهنگ عاشورا، كه در اين فصل تحريف هدف سيدالشهدا(ع)، استناد به منابع غير معتبر در مرثيه سرايی، گزارش های ذلت بار از واقعه كربلا، غلو درباره اهل بيت، دروغ در مرثيه سرايی، و بدعت در نحوه عزاداری به عنوان مهم ترين آسيب های مرثيه سرايی و عزاداری، مورد بررسی قرار گرفته است. همچنين در فصل چهارم فرهنگنامه عاشورا، توضيح داده شده كه مجالس عزاداری هدفمند دارای سه ويژگی است، اول: خدا محوری، دوم: ارائه تاريخ و تحليل صحيح از حادثه عاشورا، و سوم: تبلور عاطفه و ارادت به اهل بيت(ع) و در آخرين فصل اين فرهنگ نامه نيز كتاب شناسی تاريخ عاشورا و عزاداری، مورد بررسی قرار گرفته كه در اين فصل، منابع تاريخ عاشورا و عزاداری به چهار گروه تقسيم شده و منابع قابل استناد و غير قابل استناد كه آشنايی با آنها به شدت مورد نياز اهل منبر و مرثيه سرايان است به تفصيل، تبيين گرديده است.

کتاب وصايا العشر فی اقامه وحضور مجالس العزاء کتابی است درباره سفارشات حضور و اقامه مجلس عزا مخصوصا مجلس عزای امام حسین ع که از سفارشات اهل بیت و پیامبر جمع آوری شده است و به تبعیت از ده فرمان حضرت موسی ع اسم این کتاب را سفارشات ده گانه نام نهاده است.

کتاب «الصحیح‌ من‌ سیرة الاما‌م‌ الحسین‌ بن‌ علی‌ علیه‌ السلام‌» نوشته علامه مرتضی عسکری، دايرة المعارفي 20 جلدي از سيره و تاريخ زندگي امام سوم شيعيان حسين بن علي عليه السلام مي باشد. مهمترين عناوين و موضوعات جلد بيستم كتاب كه به آن پرداخته شده است عبارتند از: مصیبة الاما‌م‌ الحسین‌ اعظم المصائب، عاشوراء و التبلیغ، مجالس العزاء، العزاء و اللطم.

«ارشاد العباد الی استحباب لبس السواد» اثر جناب آقا میرزا جعفر طباطبایی از نوادگان صاحب ریاض، رساله‌ای فقهی- استدلالی قرن سیزدهم و چهاردهم هجری است که در تبیین ادله و مبانی فقهی پوشیدن لباس مشکی در تعزیت و عزاداری امام حسین و امامان معصوم علیهم‌السّلام می‌باشد. در مقدمه کتاب، گزارشی اجمالی از زندگی نامه، تحصیلات، اساتید، آثار و رساله‌های علمی مؤلف آمده سپس متن رساله با این بحث که پوشش سیاه در نماز به طور مطلق کراهت دارد آغاز شده است. فتوای همه فقهای قدیم و جدید در این مسئله یک سان است و روایات مختلف هم در این باره آمده است. در حواشی، در تبیین این موضوع به دیدگاه و اختلافات فقها اشاره شده و میان عبارات مختلف، مقایسه صورت گرفته است. سپس از حکم پوشش سیاه در تعزیت حسینی بحث شده و استحباب آن ثابت شده است. زیرا تعزیت و عزاداری مورد تاکید روایات است. نویسنده، نحوه استنباط و استخراج حکم کراهت و استحباب را در یک موضوع با دو هدف متفاوت بررسی و تحلیل کرده و روایات و ادله مختلفی از اصول کافی، من لا یحضره الفقیه و دیگر کتب حدیثی نقل نموده است. سپس به تفصیل، مصادیق و نمادها و پوشش سیاه و نحوه انجام این مستحب شرعی را در عزاداری‌ها توضیح داده و از قواعد اصولی و فقهی برای تبیین و تحلیل کمک گرفته است. توضیح مطلب این است که عنوان کراهت و مکروهیت فقط در جایی صادق است که عنوان تلبس بر لباس حزن در ماتم و عزاداری‌ها و دیگر اغراض صحیح بر آن حمل نشود. فی المثل جایی که از پوشش سیاه قصد تجمل و فخر فروشی باشد طبق ادله مستحکم فقهی این لباس غیر شرعی و پوشیدن آن کراهت دارد. نویسنده، به تفصیل از تحقق مفهوم حزن و انجام عزاداری و ارتباط آن با پوشش سیاه بحث کرده و معنای عرفی حزن را تبیین کرده و بر پایه آن پوشش سیاه در عزاداری امام حسین را جزو شعائر شیعی و مستحب دانسته است.