جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه که با عنوان "سنجش میان دو مکتب اصولی حلی و امام محمد غزالی" فراهم آمده است؛ نظریات دانشمند بزرگ شیعه در علم اصول فقه یعنی علامه حلی (حسن بن یوسف ‎۱۲۵۰م / ‎۷۲۶ه) در کتاب گرانسنگ "نهایه الوصول الی علم الاصول" با دانشمند بزرگ اهل سنت در علم اصول فقه یعنی امام محمد غزالی (محمدبن محمدبن محمدبن احمد ‎۱۱۱۱م / ‎۵۰۵ه) در کتاب گرانمایه "المستصفی من علم الاصول" مورد سنجش و بررسی قرار گرفته است‎۰ این دو اندیشمند جهان اسلام که خود مبتکر و مرجع دیگران در اصول فقه بودند آخرین نظریات خود را در این دو کتاب مهم که به حق دائره المعارف علم اصول فقه است، بیان کرده و نظریات دیگران مورد تحقیق و نقد قرار داده اند‎۰ این رساله شامل ‎۵ بخش با عناوین: پیشگفتار - جایگاه کتاب نهایه الوصول الی علم الاصول در علم اصول فقه - جایگاه کتاب المستصفی من علم الاصول در علم اصول فقه - سنجش نظریات اصولی علامه حلی و امام محمد غزالی و نتیجه گیری، می باشد‎۰ در این رساله، مباحث الفاظ، ادله استنباط احکام (قرآن سنت - اجماع - عقل) عموم و خصوص، اطلاق و تقیید، قیاس، استصحاب‎۰ تعادل و تراجیح، اجتهاد و تقلید، استحسان، مصالح مرسله، قول صحابی، از دو دیدگاه شیعی و سنی بررسی شده است‎۰ مجموعه این رساله به آن امید پایان پذیرفته است که بتواند اجمالا به پرسش هایی همچون: تاثیر و تاثر علم اصول فقه اهل سنت و شیعه نسبت به یکدیگر تفاوت های مبنایی و اساسی میان این دو دیدگاه، اثرپذیری نظریات اصول فقه از نظریات فلسفی و کلامی این دو دیدگاه به اجمال، پاسخگو باشد‎۰

حسن بن یوسف بن علی بن مطهر حلی، معروف به «علّامه حلی» و «علامه علی الاطلاق»؛ یکی از اعجوبه های روزگار است. او فقیه بزرگوار و مـتعهد شیعه، رئیس طائفه امامیه، صاحب ابتکارات، نوآوری ها و دارای شخصیت معنوی بسیار جلیل القدری است که ریاست و مرجعیت شیعه در در برهه ای از قرن هفتم و هشتم هجری به عهده او بود. وی در روز ۲۷ ماه مبارک رمضان سال ۶۴۷ هجری قمری در شهر حله و در یک خانواده علمی و روحانی پا به عرصه وجود نهاد و در ۲۱ محرم سال ۷۲۶ هجری قمری در سن ۷۹ سالگی، در همان شهر وفات نمود. خاندان علامۀ حلّى همگی از تبار علم، دانش و فضیلت به شمار می روند. پدر او؛ شیخ سدید الدین یوسف بن على بن مطهر حلّى از دانشمندان و علماى برجسته و نامدار و داراى مقام علمى و اجتماعى عصر خود بوده است. او خواندن و نوشتن را در مکتب خانه آموخت. ادبیات عرب، علم فقه، اصول، حدیث، کلام و قواعد آن را نزد پدر و دایى گرامی خود (محقق حلی) و سایر علمای بزرگ آن منطقه، فرا گرفت. تیزهوشى و تلاش او، خیلی زود او را به حلقۀ درس بزرگان آن زمان رسانید. او نزد اساتید بزرگوار برجسته علوم عقلى؛ منطق، فلسفه، هیئت و علوم دیگر را خواند تا این که در زمرۀ علما قرار گرفت و در سنین جوانى بر بسیارى از آنها تَفَوُّق و برتری یافت. دربارۀ تعداد کتاب، رساله ها و نوشته هاى علامه، دیدگاه هاى مختلفى وجود دارد. برخى ۶۰، بعضى ۹۵ و بعضى افزون بر ۱۲۰ و حتی بالغ بر ۵۰۰ جلد کتاب و رساله را به او نسبت مى دهند. محققان، تعداد ۱۰۱ جلد از این کتاب ها را به طور یقین به او منتسَب مى دانند. همچنین وی شاگردان زیادى را تربیت کرده است. بنابر برخی نقل ها، نزدیک به ۵۰۰ مجتهد از درس او فارغ التحصیل شده اند. مهم ترین آنها فرزند بزرگوارش فخر المحققین است. او از جمله شخصیت هایی است که مسئولیت حفظ و گسترش مکتب شیعه را به عهده گرفته با مناظرات بسیار قوی، مستَدَلّ و منطقی خود، مخالفان را از سر راه برداشت و مذهب حقه شیعه را ترویج کرد. مهم ترین اقدام تاریخی علامه حلی که بسیار اقدام برجسته و قابل توجهی در طول تاریخ شیعه است؛ نفوذ در دربار الجایتو (سلطان محمد خدابنده)، پنجمین ایلخان مغول و شیعه نمودن وی بود. به برکت شیعه شدن او، مذهب شیعه در ایران، گسترش یافت.