آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

نتایج حاصل از این پژوهش بدین قرار است که محمد بن زکریای رازی با باور داشتن به باری تعالی ،هیولی، نفس، زمان و مکان به عنوان پنج قدیم ، راه خود را از فیلسوفان زمانه اش جدا کرد. در این میان ، دیدگاه وی در باب زمان و مکان مورد توجه ما است. وی بر خلاف فیلسوفان زمانه اش، دیدگاه ارسطو مبنی بر اینکه زمان مقدار حرکت است و مکان همان سطح حاوی مماس با جسم محوی است را کناری نهاده و دیدگاه خود را با شجاعت تمام بیان می کند. از دیدگاه وی زمان دو نحو از هستی دارد ؛ یکی زمان مضاف است که همان زمان ارسطویی است و دیگری زمان مطلق است که فارق از ما و جهان در حال حرکت ازلی و ابدی است و ما از طریق تحلیل ذهنی بدان دست خواهیم یافت.در باب مکان نیز او دو گونه مکان را معرفی می کند؛ یکی مکان مضاف که همان فضای اِشغال شده توسط جسم است و دیگری مکان مطلق است که جوهری تهی از هر چیزی است و ازل وجود داشته است که همان دیدگاه مخصوص او در باب خلأ است . همچنین نظریه جنبش مولکولی و جاذبه و دافعه از نوآوری های وی در باب خلأ محسوب می شود. او ادعا می کند که در این راه پیرو افلاطون بوده است، اما آنچه که افلاطون می گوید در مقایسه با رازی بسیار متفاوت است.او در اندیشه ی خود در باب زمان و مکان به طور کامل مستقل نبوده و از فیلسوفان پیشا سقراطی ، آیین زروان پرستی، آیین زرتشتی و مانوی تاثیر پذیرفته است. در واقع آن چیزی که رازی گفته است ترکیبی از آیین های باستانی ایران بوده است.این پژوهش بر آن است دیدگاه حکیم رازی را در باب زمان و مکان به طور دقیق بررسی نموده و سپس به منشأهای دیدگاه وی در این خصوص و موافقان و مخالفان وی بپردازد.

< p dir="RTL">محمد بن زکریای رازی یک از چالش برانگیز­ترین شخصیت‌ها در تاریخ علم در جهان اسلام است. صرف نظر از چالش در مورد آراء فلسفی، طبی یا دینی او،‌ یکی از چالش­ها­ی دامنه‌‌‌‌دار نسبت زکریا با اندیشه فلسفی و جایگاه و مقام او در فلسفه است.‌ از یک سو برخی مهمترین بعد شخصیت علمی رازی را بعد طبی‌ او می­دانند و تاملات رازی در فلسفه و الهیات را نوعی فضولی و خروج از‌ حد شخصیت علمی­اش قلمداد می­کنند و از سویی دیگر برخی ضمن اذعان به مقام بزرگ رازی در طب،‌ مهمترین وجه شخصیت علمی رازی را دیدگاه­های فلسفی- الهیاتی او می­دانند؛‌ به گونه­ای که او را در آزاداندیشی و عقل‌گرایی با دانشمندان عصر روشنگری مقایسه می­کنند و حتی او را یگانه فیلسوف در جهان اسلام می­دانند. مطالعه آثار به جای مانده از رازی نشان می­دهد که تفاوت رازی با سایر فلاسفه نه در فاصله داشتن او از اندیشه فلسفی بلکه در روش و آراء خلاف مشهور وی در مباحث فلسفی و الهیاتی است. شواهد و ادله کافی برای فیلسوف نامیدن محمد بن زکریای رازی وجود دارد که در متن مقاله سعی شده است این شواهد با تفصیل بررسی شوند.‌ از جمله:کثرت‌ و تنوع تالیفات رازی در فلسفه و الهیات،‌ نگاه انتقادی رازی به فلاسفه پیش از خود، گذر از مرحله شرح آراء دیگران و رسیدن به مقام نظریه‌پردازی، تصریح و تاکید مکرر رازی بر‌ اهمیت و ضرورت‌ فلسفه‌، پیگیری صادقانه و مجدانه پرسش­های بنیادی،‌ آزاداندیشی و خروج از سیطره مشهورات و‌.....

اگرچه از بین رفتن اکثر آثار محمد بن زکریای رازی بررسی اندیشه‌های وی را دشوار نموده، اما مطالعه آثار به جای مانده از وی نشان می‌دهد که مسأله سعادت برای او یک مسأله مهم بوده است. در اندیشه رازی سعادت همان رهایی از درد و و رنج و رسیدن به بی‌رنجی است و چون عالم ماده مقرون و مشحون با رنج است و قوای جسمانی سبب پیوند ما با این عالم هستند، لذا سعادت انسان در رهایی از این عالم و قوای جسمانی است. زکریا معتقد است که انسان می‌تواند بدون کمک گرفتن از دین و تنها به کمک عقل و فلسفه این راه رهایی را بپیماید. وی فلسفه و داشتن سیرت فلسفی را تنها راه سعادتمندی و نائل شدن شخص به سعادت حقیقی می‌داند. و در نظام فکری او فلسفه و داشتن زیست فلسفی نقش ضروری و بدیل ناپذیر در بحث سعادتمندی نوع انسانی ایفا می‌کند. در این مقاله اثبات مدعاهای فوق و اینکه فلسفه چگونه می‌تواند سبب رسیدن به سعادت شود، به تفصیل مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.