آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کرامیه فرقه ای از اهل سنت بودند که محمدبن کرام سجستانی (د255 ق) پایه گذار آن بود. ده ها هزار نفر از مردم شمال خراسان و فلسطین به آنان گرویدند، دانشمندانی از میان آنان برخاستند، حاکمانی به طرفداری از آنان رو آوردند و سرانجام پس از چند قرن تلاش و فعالیت، مانند بسیاری از فرقه های دیگر از بین رفتند و تنها نامی از آنان در کتابها بر جای ماند. در الملل و النحل، مطالب گوناگون، شگفت آور و باور نکردنی به آنان نسبت داده شده است. این نسبتها، هم در زمینه مسایل اعتقادی مثل توحید، نبوت، معاد، ... است و هم در امور فقهی. این پژوهش در پی ارزیابی و سنجش درستی یا نادرستی یکی از نسبتهای داده شده به کرامیه درباره صفات خبری خداوند یعنی تشبیه و تجسیم خداوند براساس متون تفسیری بر جای مانده از آنان است.

قرآن کریم از«نطفه» با تعابیر وتوصیفاتی ازجمله«ماءٍ دافِقٍ»، «سُلالَةٍ مِنْ ماءٍ مَهینٍ‏»و «نطفة امشاج» سخن گفته است .با پیشرفت علم، برخی درصدد بررسی و تطبیق این آیات با علم جنین­شناسی برآمده­اند.ارائه نظرات نادرست در برخی موارد سبب شده است که شبهاتی ازجمله «پست­انگاری آب منی و عدم توجه به اهمیت و ویژگی آن» و «عدم توجه به نقش نطفه زن در آفرینش جنین» در‌این‌باره مطرح شود. پس از بررسی روشن گردیدواژه­های «دافق» و «مَهین» که به‌عنوان صفت برای «ماء» آمده است، به ترتیب به‌معنای «مایع متحرک و آمیخته» و «مایع ضعیف» می­باشد و همچنین واژه «نطفه امشاج» به قدر متیقن به نطفه مرد و زن هردو اشاره دارد. بنابراین اگر روش معناشناسی به‌درستی انجام گیرد، نه‌تنها با دستاوردهای علم جنین‌شناسی تعارض ندارد، بلکه کاملاً با آن هماهنگ است.

یکی از مسائلی که در تاریخ علم کلام همواره مود بحث و مناقشه بوده است، مسئله کلام باری تعالی می‌باشد؛ به تبع آن چیستی و چگونگی وحی به مثابه تجسّم کلام الهی، مورد گمانه زنی‌ها و رهیافت‌های نظری مختلفی از تبیینی کاملاً فراطبیعی تا تبیینی طبیعی، قرار گرفته است. وحیانی بودن نصّ از مباحث مهمّ وحی است و طبق دیدگاه مسلمانان، یگانه مصدر منبع وحی و آیات قرآن کریم، در لفظ و معنا، خداوند حکیم است.برخی از نویسندگان و روشن فکران معاصر با نفی الهی بودن قرآن، برای آن منشأ بشری فرض نموده‌اند و برای آن مصادر و منابع مختلفی ذکر کرده اند و قرآن را تعبیر پیامبر از تجربه شخصی خود دانسته‌اند که در قالب الفاظ و کلمات در می آید؛ امّا شواهد تاریخی و آیات قران نشان می‌دهد که وحی به قدرت مقتدر غیبی مستند است و پیامبر(ص) هیچ گونه مداخله‌ای در آن نداشته است.

چکیدهقرآن کریم در برخی آیات به پدیده های طبیعی پرداخته است. یکی از محورهای مهم و قابل توجه در این گونه آیات، موضوع پیدایش و آفرینش جنین است که به عنوان نقطه آغاز حیات انسانی بیان شده است. قرآن کریم آفرینش انسان در جنینرا در شش مرحله بیان می کند که عبارتند از: نطفه، علقه، مضغه، استخوانها ، پوشاندن استخوانها با ماهیچه و دمیدن روح.با پیشرفت علم وتکنولوژی برخی در صدد تطبیق این گونه آیات با علم جنین شناسی برآمده اند تا حقایق قرآن بر مخاطبین روشن گردد و برخی دیگر این گونه آیات را به چالش کشیده و شبهات پست انگاری آب منی ، خروج منی از بین ستون فقرات و دنده ها ،عدم توجه به نقش نطفه زن در شکل گیری جنین را مطرح کرده اند.ولی بر اساس شرایط ومبانی صحیح تفسیری، برای این شبهات پاسخی مستدل وجود دارد، منظور از «ماء مهین» به معنای آب پست و بی ارزش نبوده، بلکه یکی از معانی آن مایع ضعیف می باشد و با ویژگی های که برای نطفه مرد و زن در علم جنین شناسی آمده است مطابقت دارد. مراد از«ماء دافق» به معنای آبی جهنده نیست، بلکه به معنای مایع متحرک است و به نطفه مرد و زن هردو اشاره دارد و در برخی آیات دیگر ازجمله «نطفه امشاج»به نقش نطفه مرد و زن هردو در شکل گیری جنین تصریح شده است.در آیه «یخرج من بین الصلب و الترائب» به مرحله ولادت جنین اشاره دارد و با آنچه که در علم جنین شناسی بیان شده است؛ کاملا هماهنگ می باشد. قرآن کریم درآیات جنین علاوه بر این که به مباحث دقیق علمی توجه دارد، ولی هدف اصلی از ذکر این گونه آیات در قرآن کریم را می توان خداشناسی ، معاد باوری و اعجاز علمی دانست.

چکیده عنوان این پایان‌نامه تاریخ قرآن از نگاه امامان شیعه(ع) است. کتاب‌هایی در میان شیعیان از همان سال-های ابتدایی اسلام نگاشته شده است که هرچند عنوان تاریخ قرآن ندارند ولی بعضی از روایات ائمه معصومین(ع) در آن‌ها، بر موضوعات مختلف تاریخ قرآن دلالت دارند. کتاب‌هایی نظیر کتاب سلیم بن قیس هلالی؛ بصائر الدرجات از محدث محمد بن حسن صفار؛ الکافی از شیخ کلینی؛ من لا یحضره الفقیه، الأمالی، التوحید و... از شیخ صدوق؛ تهذیب الأحکام و ... از شیخ طوسی؛ الإختصاص، الأمالی و ... از شیخ مفید و ... و تفسیرهای روایی مانند تفسیر القمی، تفسیرالعیاشی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن از شیخ طبرسی و ... . در دوره‌های معاصر نیز، کتاب‌هایی با عنوان و موضوع تاریخ قرآن از علمای شیعه نگارش یافته است مانند تاریخ قرآن دکتر رامیار، پژوهشی در تاریخ قرآن کریم از دکتر حجتی، کتاب‌های تاریخ قرآن، علوم قرآنی و التمهید فی علوم القرآن از آیت الله معرفت و ... . می‌دانیم که قرآن سخن خداوند است که بر پیامبر(ص) نازل شده است و مسلمانان از همان ابتدای نزول، نسبت به این کتاب آسمانی اهتمام ویژه‌ای داشتند. هم‌چنین می‌دانیم که پیوسته شبهاتی پیرامون قرآن، وجود داشته است. محققان و علمای اسلامی در طول تاریخ به بررسی این مباحث و پاسخ به شبهات پرداخته‌اند. حال این سوال پیش می‌آید که تاریخ قرآن از نگاه امامان شیعه(ع) چگونه بوده است؟ از دیدگاه ائمه(ع)، نزول قرآن از شب قدر از طریق وحی بر پیامبر(ص) آغاز شد و تا زمان رحلت پیامبر(ص)، ادامه داشت. در این نزول، ظاهر و باطن آیات با هم بر پیامبر(ص) نازل می‌گشت. بعد از رحلت حضرت(ص)، امام علی(ع)، قرآن (ظاهر و باطن آن) را جمع نمودند ولی مورد پذیرش مسلمین قرار نگرفت. به دنبال این جریان، مسلمانان از باطن قرآن محروم شدند و تنها ظاهر آن را حفظ نمودند. این ظاهر قرآن، همواره بدون تغییر و تحریف از نسلی به نسل بعد منتقل می‌شود تا زمانی‌که امام عصر(عج) ظهور نمایند و ظاهر و باطن آیات را بار دیگر با هم ارائه نمایند. هدف در این پایان‌نامه نقل روایات، توضیح آن‌ها و نتیجه-گیری از آن‌ها است و می‌تواند با ارائه روایات ائمه اطهار(ع) در مسائل مختلف تاریخ قرآن، اختلاف نظرها و ابهامات موجود در تاریخ قرآن را کم کند و تاریخ قرآنی مطمئن‌تر را به ما عرضه نماید. روش تحقیق در این پایان‌نامه توصیفی، تبیینی و تاریخی است. روش جمع‌آوری اطلاعات نیز، کتابخانه‌ای و از طریق فیش‌برداری است. در پژوهش‌های گذشته، علما به طرح مسائل از طریق تاریخ و نظرات بزرگان این علم می‌پرداختند و در بعضی از موضوعات برای تأیید این نظرات، به روایات معصومین(ع) استناد می‌نمودند ولی این پایان نامه تنها به روایات معصومین(ع) تکیه کرده و از روایات، مسائل تاریخ قرآنی را استخراج نموده است و گاهی مسائل تاریخ قرآن را که از روایات استنتاج نموده است با نظرات دیگران مقایسه کرده و آن نظرات پذیرفته و یا رد شده است و از این حیث کار جدیدی است. واژگان کلیدی: تاریخ قرآن، روایات ائمه اطهار(ع)، نزول قرآن، ظاهر و باطن آیات، جمع و تدوین قرآن، عدم وقوع تحریف، قرائات تفسیری معصومین(ع)

این پژوهش در مورد سنت امداد در قرآن است و در آن، سنت امداد از جنبه های مختلف مورد پژوهش قرار می گیرد.سنت امداد یکی از سنت های فراگیر الهی است که شامل تمام موجودات می شود و جهان هستی به وسیله ی همین امداد و لطف الهی جریان می یابد انسان نیز به طور خاص از این امداد الهی بهره مند است. البته این امداد ابتدایی است که باید در وجود هر موجودی قرار داده شود تا وجودش تثبیت شده و قادر به ادامه ی هستی باشد. اما یک دسته از امدادهای الهی است که مقید بوده و شامل تمام موجودات (جانداران) می شود و موجودات بسته به اعمالی که انجام می دهند مورد لطف و امداد الهی واقع می شوند.امداد مقید به مراتب نسبت به انسانها شدید تر و مهم تر است. یک دسته از امدادهای الهی فقط مخصوص اهل حق و مومنان می شود و شرایطی برای جلب آنها وجود دارد که از آن جمله می توان به ایمان و عمل صالح ، تقوی ، توکل ، استغاثه و دعا به درگاه خداوند ، استغفار و طلب آمرزش ، یاری دین خدا ، جهاد ، صبر و شکیبایی ، استقامت ، مخلَص بودن ، انفاق کردن و صدقه دادن و تسبیح کردن خداوند متعال اشاره کرد.در مقابل ، هر کس که این شرایط را نداشته باشد و بر عکس آنچه را که خداوند متعال از آن نهی کرده ، انجام دهد، از امداد های الهی محروم خواهد شد از جمله ی این عوامل محرومیت می توان به ظلم کردن و پیروی از هوای نفس ، میل کردن و اعتماد به ظالمان ، اجتناب و استکبار از قبول حق ، استهزای آیات الهی و مغرور شدن ، گناه و عصیان ، بازیچه قرار دادن دین ، خوشگذرانی و مترف شدن ، شرک و کفر و گمراهی ، نفاق و مورد لعن خدا واقع شدن اشاره کرد.

چکیده:موضوع این پژوهش« بررسی سندی روایات یک جزء و نیم از قرآن در تفسیر مجمع البیان است و از آنجا که اکثر روایات این تفسیر بدون سند آمده , هدف ، یافتن سند این روایات در منابع قبل از مجمع می‌باشد. لذا ما برآن شدیم تا پس از بخش کلیات و توضیح کوتاهی پیرامون سوره‌هایمنظور , در بخش اصلی این پژوهش , با مراجعه به کتب حدیثی و تفسیری , روایات تفسیر مجمع البیان را منبع یابی کنیم و به بررسی اسناد روایات شیعی در کتب رجالی نیز بپردازیم.در این پژوهش که از ابتدای سوره نجم تا پایان سوره تحریم است مشخص می‌شود.اکثر روایات این بخش از منابع تفسیری اهل سنت نقل شده وبیشت= =وایات دا=ای سند می‌باشد از آنچه خود طبرسی در 67 مورد از مجمع البیان تصریح نموده است به دست می‌آید که اکثر احادیث مذکور از طرق اهل سنت را از کتاب الکشف والبیان نوشته ابواسحاق ثعلبی نقل نموده است چه اینکه عین متن روایت وارده در کتاب ثعلبی را به صورت مرسل نقل کرده است.یعنی با مراجعه به تفسیر ثعلبی می‌توان بیش از 90 درصد احادیث مجمع البیان که از طرق اهل سنت نقل شده است را به دست آورد. همچنین مرحوم طبرسی تعدادی از احادیث منقول از طرق شیعه را نقل به معنا کرده است نه اینکه عین الفاظ را نقل کرده باشد.

اهل سنت بر اساس آیه هفده سوره لیل فضایلی را برای ابوبکر اثبات می کنند که پایان نامه حاضر با ادله قرآنی و تفسیری و روایی و عقلی پاسخ می دهد

یکی از مباحث مهمی که هدف بعثت انبیا را مشخص می‌کند و آثار عقیدتی و تربیتی متعددی دارد ، بحث هدایت است . این امر اساسی‌ترین کار می‌باشد و درهمه‌ی کتب آسمانی و آیات گوناگون قرآن نیز به صورت های مختلف بیان شده است. همان‌طور که می‌دانیم مفهوم شناسی واژگان قرآن و تعیین قلمرو معنا شناسی هریک براساس کاربرد آن‌ها در آیات گوناگون، از جمله مسائلی است که در فهم صحیح معارف قرآن اهمیت بسزایی دارد. با توجه به اینکه واژه هدایت در 260 آیه از قرآن وجود دارد و مشتقات آن 316 مرتبه است.دراین پژوهش برآنیم که معانی گوناگون این واژه را برحسب سیاق آیات در تفاسیر گوناگون شیعه و سنی بیان کنیم . و در انتهای هر آیه همنشین های این واژه را با عناوینموانع ، آثار ، لوازم ، عوامل هدایت کننده و هدایت شده بیان میکنیم. بنابراین با تکیه برخود آیات و با روش معنا شناسی، پس از بررسی تک تک آیات در بر دارنده این واژه، قلمرو معانی هریک ازآیات را جداگانه به دست می آوریم؛ زیرا هدایتعلاوه بر معنی لغوی آن دارای معانی دیگری نیز هست که این معانی با تاثیر‌پذیری از واژگان مجاور خود در آیات مربوط به دست می‌آید. قابل ذکر است معنای اصلی واژه هدایت راهنمایی کردن است و در تمامی وجوه و معانی نسبی این معنای اصلی یافت میشود.همچنین در انتهای این پژوهش وجوه مختلف هدایت را به صورت جمع بندی بیان میکنیم.

"بررسي خاستگاه هاي فتنه هاي بشري از منظر قرآن كريم و روايات" عنوان پژوهش حاضر است . فتنه كه به معناي اختلال اضطراب آور است ، در كاربرد قرآني خود به كفر ، شرك ، عذاب و ... تعريف شده ، كه تعريف به لازم معناست نه معناي اصلي آن. ناشناخته بودن فتنه در آغاز امر ، گسترش تدريجي آن و نماياندن چهره ي واقعي خود در آخر كار ، ويژگي هاي مشترك اقسام فتنه هاي فرهنگي ، سياسي و اجتماعي است كه در هر بعد تأثير خودرا بر جاي مي گذارد.فتنه كه عواملي مانند بدعت در بُعد فكري ، كبر و غرور در بعد اخلاقي و خودرأيي در برابر ولايت در بعد سياسي از زمينه هاي آن است ، پيامدهايي در حوزه هاي مختلف از جمله ، فرهنگي و اجتماعي كه باعث ايجاد ترديد و شبهه در ميان مردم و سردرگمي آنها ؛ در حوزه ي ديني كه آنها را از مسائل ديني دور و به دنيا گرايي و مسائل مادي مي كشاند ؛ در حوزه ي سياسي كه باعث آشفتگي اوضاع سياسي مي شود، را به دنبال دارد . و مصاديق آن كه عوامل انساني چون ستمگران ، منحرفان ، جاسوسان و ... هستند هر كدام شيوه ي خاصي در فتنه گري دارند ، و راه نجات از فتنه هاي بشري ، تمسك به قرآن كريم و اهل بيت (عليهم السلام) ، تقوا، صبر و ... است.پژوهش حاضر با مقدمه و كليات شروعو شامل پنج فصل است . فصل اول : حقيقت فتنه و اقسام آن ، فصل دوم: خاستگاه ها و عوامل زمينه ساز فتنه ، فصل سوم: آثار و پيامدهاي فتنه ، فصل چهارم : مصاديق فتنه و در فصل پنجم راه هاي نجات از فتنه هاي بشري مطرح گرديده است.