آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مساله صبر در فرهنگ اسلامی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در این پژوهش پس از بررسی مفهوم صبر از نظر لغوی واصطلاحی و رابطه آن با مولفه هایی چون ایمان، استقامت وحلم وهمچنین جایگاه آن از منظر آیات وروایات در زندگی پیامبران:، تلاش شده تا ضمن بررسی آیات امر به صبر پیامبر اکرم(ص)، به مواطن صبر ایشان به عنوان بهترین الگوی انسانهاپرداخته شود.این مواطن را می‌توان به صبر برای پروردگار، صبر به خاطر تحقق وعده الهی، صبر پیامبران اولواالعزم:، صبر جمیل و صبر برحکم خدا (که خود شامل: صبر برعبادات، صبر برهمنشینی با مومنان، صبر بر اذیت و آزار کفار و منافقان و صبر بر حکم نهایی خداوند می‌شود)، تقسیم نمود. اما آنچه در این پایان نامه به آن رسیده‌ایم این است که اکثر این آیات، دستور به صبر پیامبر گرامی اسلام(ص) از نظر تأویلی در راستای یک هدف و به منظور صبر در راه ولایت حضرت علی(ع) به‌ ایشان نازل شده است که ‌این وجه مشترک همه‌ آیات می‌باشد.کلید واژه: صبر، مواطن، پیامبر اکرم(ص)، ولایت، علی(ع).

يکي از اسلوب هاي بياني که در قرآن کريم، فراوان به کار گرفته شده کنايه است. اين روش در عين زيبايي خاص خود يکي از مولفه هاي اعجاز بياني قرآن را تشکيل مي دهد. از آنجا که کنايه در اصل به معناي غيرمستقيم و غيرصريح، سخن گفتن است، بي ترديد براي دستيابي به لايه هاي زيرين و بواطن عميق کنايه هاي قرآني و درک معاني و مفاهيم ژرف آنها بايد به روايات اهل بيت (ع) که مبين و مفسر قرآن کريمند، رجوع کرد. به همين منظور در اين مقاله تلاش شده ضمن بيان اهميت، اقسام و فوايد کنايه، معنا شناسي اين قسم از عبارات قرآني با استمداد از روايات ائمه هدي (ع) صورت پذيرد.

معرفت الهی باب دعا و مناجات با حضرت حق است. به عبارت دیگر دعا فرصتی برای راز و نیاز و گفتگو با معبود و معشوق عالم است. بنابراین در این ارتباط و نجوای عاشقانه لزوماً بیان حاجت صورت نمی‌گیرد هر چند ممکن است فرد دعا کند و در خلال مناجاتش عرض حاجتی هم داشته باشد. بهترین و موثق ترین دعا، عبارتی است که بر لسان اولیای الهی جاری شده و خداوند متعال در آیات قرآن آنها را بازگو نموده است.با توجّه به این که یکی از شئون ائمّه: «لسان الله» است لذا ملاحظه می‌کنیم که علاوه بر آیات قرآن در صحنه‌های مختلف حضرات معصومین: مضامین بلند معارف دینی و اخلاقی و اعتقادی و بسیاری از نسخه‌ها و دستور العمل‌های عملی را در خلال دعاهای ارزشمندی به مومنین آموزش داده‌اند که این دعاها در قالب مجموعه‌های گرانقدری گردآوری شده است.یکی از نفیس‌ترین و ارجمندترین این مجموعه‌ها «صحیفه سجادیه» است که حضرت امام سجاد7 بنا به اقتضای شرایط سیاسی جوّ حاکم در آن زمان برنامه تبلیغی خود را در قالب دعا عرضه می‌فرمود.در این میان دعای چهاردهم صحیفه دارای مضامین پر ارزشی از حیث بیان نحوه برخورد با ظالم و استعانت از پروردگار در جهت غلبه بر ظالم و بررسی رضا و خشنودی الهی و غضب و رحمت پروردگار و رسیدن به مقام اجابت دعا در اوج اضطرار و نیز صبر بر ابتلائات و نهایتاً راضی شدن به قضا و قدر الهی را دربرگرفته است.

رساله حاضر، باعنوان «بررسی واژه توکل در آیات و روایات و مقایسه آن با آراء محمد غزالی» مجموعه ای است، تنظیم یافته در قالب چهار بخش که مطالب گردآوری شده پیرامون این موضوع، پس از بحث لغوی و اصطلاحی به بررسی این واژه در آیات و روایات می پردازد، در آیات قرآن کریم واژه توکل و وکیل به صور و معناهای متنوعی آمده است. و سعی شده است که نشانه هر انسان متوکل در قرآن از قبیل، صبر و تقوا و ایمان و ... بررسی شود. و همینطور روایاتی از اهل بیت علیهم السلام آورده شده است. و در بخش سوم زندگینامه و آراء محمد غزالی در مورد توکل بررسی شده است و در بخش چهارم تفاوت آیات و روایات اهل بیت علیهم السلام با آراء محمد غزالی بررسی شده است. و در پایان آنچه که حاصل آمده است، این است که: توکل یعنی اعتماد و تکیه در همه امور به خداوند متعال همراه با سعی و تلاش آدمی، به طورکلی انسان همه سعی خود را به کار می گیرد اما تکیه بر اسباب و کوشش خود ندارد و نتیجه را به خدا می سپارد.

هدف از این پژوهش بررسی و تطبیق مفهوم زهد در اسلام و مسیحیت است٬ از آنجا که زهد داری اسلامی و مسیحی در برخی از جوانب مشترکاتی دارد و از طرف دیگر زهد در هر دو مکتب از جایگاه ویژه ای برخوردار است این تحقیق را بایسته می سازد. روش پژوهش : روش پژوهش کتابخانه ای استا و آموزه ها و پایه های اصلی زهد مسیحی و اسلامی یکایک مورد تطبیق و بررسی واقع شده است. نتیجه کلی بر این موضوع قرار گرفته است که مفهوم زهد مسیحی و اسلامی در اصل و ابتدا از سرچشمه ای واحد ریشه گرفته است اما تفاسیری که از آن در دو مکتب شده است آن مفهوم را متفاوت می سازد.

هدف پژوهش بررسی وجوه تشابه امت اسلام با بنی اسرائیل از منظر قران و روایات بوده است که وجود تشابه امت اسلام را با قوم بنی اسرائیل از دوران حضرت یعقوب (ع) مورد بررسی قرار گرفته است. براساس روایات و آیاتی که در قران تصریح می کنند بر این که تاریخ تکرار می شود و امتهای دیروز و امروز در آفرینش خود چه بسیار با هم شبیه اند. در این پژوهش امت اسلام و بنی اسرائیل مورد بررسی قرار گرفت و از زوایای مختلف به برخی از این موارد اشاره شد از جمله تشابه جانشینی رسول خدا (ص) و حضرت موسی (ع) و نیز به موضوعات جهاد و تعریف و تقیه و مهاجرت و منجی و تفرق.‬

این رساله که با عنوان " بررسی تفسیری و تاویلی آیات نازله در شان سید الشهداء (ع) " در 3 فصل به منظور خدمت به قرآن و عترت پیامبر(ص) و شناخت هر چه بیشتر سید الشهدا (ع) فرآهم آمده است. این تحقیق با استفاده از روش تحقیق کیفی انجام شده است و ابزار گردآوری اطلاعات، به صورت کتابخانه‏ای است. در این تحقیق سعی شده است ضمن ارائه کلیات به عنوان مبانی، با فرض وجود آیاتی که در شان سید الشهداء نازل شده‏اند، طی بررسی بیش از 120 آیه از قرآن کریم در کتب روایی و تفسیری به عناوینی از قبیل نور، آفرینش، جلوه‏هایی از امام حسین (ع) و همچنین عنوان‏های امام حسین (ع)، انبیاء الهی، فرشتگان، رجعت، شیعیان، اصحاب، دشمنان و کشندگان پرداخته است. در فصل پایانی ثابت خواهد شد که ارتباط قرآن و سیدالشهداء متقابل و ناگسستنی بوده و ایشان منبع فضئل قرآنی است چنان که دشمنان او نماد رذائل مذکور در قرآن هستند. همچنین ثابت خواهد شد که توسل به سید الشهداء پشتوانه قرآنی دارد.

واژة معّیت یکی از واژگان مهم و پرکاربرد در آیات و روایات قرآنی می¬باشد. واژة معیّت با عنوان همراهی و احاطة کامل در نوع معیّت عام الهی و معیّت خاص الهی می¬باشد. معیّت عام الهی شامل تمام انسان¬ها می¬شود اما معیّت خاص الهی با رعایت شرایط خاص از جمله تقوا به¬دست¬می-آید. اغلب از معیّت خاص الهی به¬عنوان معیّت الهی و حجج الهی یادمی¬شود و حجج الهی نیز همان پیامبران و امامان معصوم (ع) می¬باشند. بنابراین انسان¬ها در هر برهه از زمان برای رسیدن به معیّت خاص الهی نیز به امام معصوم (ع) نیازمند هستند. در این پژوهش سعی¬شده با تکیه بر آیات قرآن کریم و روایات امامان معصوم (ع) به تحلیل انواع معیّت الهی پرداخته و چگونگی دست¬یابی به معیّت خاص الهی مورد بررسی قرارگیرد. کلیدواژه‌ها: معیّت عام، معیّت خاص، متقین، صابرین، محسنین.

یکی از زیر مجموعه های علوم قرآن آشنایی با تک واژه ها یا مفردات قرآنی است که در غالب کتب تفسیری ، بخش اللغه به این مهم پرداخته شده است . همچنین کتب مستقلی نیز در این زمینه به رشته تحریر درآمده که شاخص ترین آنها کتاب مفردات راغب اصفهانی است . شایان ذکر است که مفردات در این گونه کتابها از جنبه لغوی مورد بحث و بررسی قرار گرفته و به جنبه باطنی و تأویلی آنها اشاره ای نشده است.از آنجا که در لسان روایات تأویل در ارتباط با باطن قرآن کریم است و این کتاب آسمانی بطون و تأویلات عدیده ای دارد و احاطه به کل این تأویلات تنها در انحصار رسول خدا –صلی الله علیه و آله و سلم – و ائمه هدی- علیهم السلام- است لازم به نظر می رسد برای دست یابی به مفاهیم و معانی عمیق قرآن و راهیابی به لایه های زیرین و بطون آن مفردات قرآن را گذشته از جنبه لغوی از جنبه تأویلی و باطنی نیز مورد کنکاش قرار دهیم . سعی ما در این رساله این است که با الگو پذیری از مقدمه کتاب شریف تفسیرمرآه الأنوار و مشکوه الاسرار که در واقع به منزله دانشنامه تأویلی قرآن کریم است، مفردات حرف «حاء» را از مفرده حبّ تا حظّ مورد بحث و بررسی قراردهیم.واژگان کلیدی:مفردات ، تأویل، راسخین درعلم، ولایت و امامت