آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش : ارائه مطالبی است درجهت فهم بیشتر کلام الله مجید چون، قرآن کتاب هدایت و سعادت برای همه مردم است. لذا موضوعاتی که ضرورت بیشتری داشت طرح و بحث و تدوین شده است. این پژوهش از نوع تاریخی و به روش کتابخانه ای تدوین شده است. این پژوهش به روش فیش برداری و مطالعه کتابخانه ای از قرآن مجید به عنوان معتبرترین منبع و نهج البلاغه و کتابهای روائی و تفاسیر به عنوان منابع و ابزار در پنج فصل و یک مقدمه تدوین گردیده است. نتایج نشان می دهد باتوجه به اینکه آخرت و دوزخ زمان و مکان کیفر مجرمین است و این نتیجه اعمال انسان در زندگی خود اصول و قوانین دین مبین اسلام را رعایت کند. بنابراین شناخت و معرفت نسبت به جهنم در رفتار انسان نیز تاثیر می گذارد.

در این نوشتار که مشتمل بر شش فصل می‌باشد واژگان تفکّر، تدبّر و تعمّق از منظر قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق این پایان نامه مبتنی بوده بر استخراج آیاتی از قرآن که هر یک از این سه واژه در آن وجود داشته، و سپس تحلیل محتوای آن آیات براساس برخی تفاسیر منتخب. این سه واژه در عین شباهت ظاهری دارای تفاوت‌های مفهومی بنیادین می‌باشند. تفکّر مفهومیست که ناظر به مقدمات و ابتدا می‌باشد، و تدبّر بر دقّت و عاقبت و آخر کار، و تعمّق (بنابر روایات اهل بیت:) افراط و از حدّ گذشتن است. نشانه‌های خداوند به عنوان موضوع تفکّر در همه آیات تفکّر معرفی شده و اهل تفکّر اهل ادراک این آیات و به این واسطه متوجّه خداوند می‌باشند. تدبّر اصطلاح ویژه‌ای است که وحی قرآنی آن را برای ژرف اندیشی در کل قرآن به کار برده و کاربردی جز در قرآن شناسی ندارد. چنانچه تدبّر در قرآن به معنای تأمّل در جنبه‌های شگفت محتوای قرآن و اعجاز بیانی دانسته شده، امّا کسی که قلب پاک و آماده ندارد و به معرفت امام عصر خویش نائل نشده نمی‌تواند دریافت درستی از حقایق قرآن داشته باشد. تعمّق که بنابر فرمایش امیرالمومنین7 نهایت تلاش هر کس که در معرفت خداوند سبحان تعمّق ورزد، اعتراف به ناتوانی از ادراک معرفت آفریدگار است. لذا تفکّر باید در آلاء پروردگار باشد نه در ذات، زیرا تفکّر در ذات الهی به دلیل نامحدود بودن این قلمرو ممنوع و مذموم است.

هدف پژوهش بررسی مبانی قرآنی خطبه غدیریه پیامبر و تطبیق آن با آیات قرآن کریم و اذعان به غنی بودن مضامین خطبه از معارف قرانی است. روش پژوهش مطالعات کتابخانه ای و بررسی منابع موجود و استفاده از نرم افزار رایانه ای است. ابزار اندازه گیری با استفاده از فیش برداری از منابع موجود و مصاحبه با اساتید است. طرح پژوهش بررسی خطبه غدیریه و تطبیق ان با ایات قران و بیان ایاتی در ذیل هر قسمت از خطبه که با مضامین ان مطابقت دارد. نتایج نشان میدهد که غدیر، مجموعه وقایع سرنوشت ساز است که » خطبه غدیر« شاخص ترین و زنده ترین سند ان است . این خطبه ، قانون نامه زیر بنایی و ابروی اسلام است که چکیده ان جمله » من کنت مولاه فعلی مولاه « و نتیجه ان » ولایت امیرالمومنین علیه السلام « است.

برخی از روایات ائمه معصومین از نظر معاریض کلام و عمق آن جزء احادیث صعب مستعصب و دشواریاب است که برای درک حقیقت آن نیاز به فحص و دقت در روایات رسیده از لسان ائمه هدی علیهم السلام است. حدیث معرفت به نورانیت امیرالمؤمنین علیه السلام دارای فرازهایی است که برای دریافت صحیح آن باید با دقت و حوصله به استخراج منظور آن پرداخت. در این مقاله سعی ما بر این است تا از مطلع روایت نورانیت فراز «مَعرِفَتِی بِالنُّورَانِیهِ مَعرِفَهُ اللهِ وَ مَعرِفَهُ اللهِ مَعرِفَتِی بِالنُّورَانِیهِ وَ هُوَ الدِّینُ الخَالِصُ» را مورد بررسی و کاوش قرار دهیم چه اینکه بعضاً برداشت های سوء از این روایت موجب استیحاش افراد ناآشنا به زبان روایات و کلام اهل بیت علیهم السلام می شود و قطعاً با تأمل و دقت در روایات می توان بسیاری از این معاریض را با دلالت روشن گره گشایی نمود. زیرا نحوه صحیح تفسیر و ترجمه این گونه روایات باید مبتنی بر عدم تساوی معرفت خالق و مخلوق، تفاوت معنی و معانی اسماء و مخلوق بودن اسماء الله به نص و تصریح روایات باشد.

در پژوهش حاضر واژه‌ی تثبیت و متعلقات آن در قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفت. واژه‌ی تثبیت به همراه واژه‌هایی چون «قدم»، «نفس»، «ایمان»، «قول» و فؤاد در قرآن کریم آمده است. علاوه برآن در روایات به همراه متعلقاتی چون «قدم و وطأه»، «فؤاد و قلب»، «نیت»، «توبه»، «مودت»، «ولایت»، «تقوا و هدایت»، «قول»، «یقین»، «لسان»، «ایمان»، «عهد»، «دین» و «رجاء» آمده است. قابل ذکر است که سه عامل «خدا»، «ملائکه» و «باران» در آیات قرآن به عنوان عوامل ایجاد تثبیت ذکر شده‌اند و عواملی چون «صبر»، «استغفار»، «یاری کردن خداوند»، «اخلاص»، «عمل به مواعظ و داشتن بصیرت»، «عبرت آموزی» و «اصل تدرج در تربیت» را بر اساس آیات و روایات می‌توان به عنوان عوامل تحکیم تثبیت نام برد. در پژوهش حاضر موانع تثبیت نیز مورد بررسی قرار گرفت که عبارتند از: عدم ولایت پذیری، ضعف ایمان، تجاوز از حدود الهی و تعدی از حق عبودیت و غفلت. همچنین شایان ذکر است که در این پایان نامه تثبیت در اعتقاداتی چون ولایت و معاد و آموزه‌های اخلاقی چون امید و وفای به عهد و احکامی چون جهاد، خمس و زکات و تولی و تبری تأثیر دارد. در نهایت باید گفت که تثبیت نقش مهمی را در دین داری انسان مؤمن ایفا می‌کند و تأثیر بسیار مهمی در عاقبت سعاتمندانه‌ی مؤمنان خواهد داشت.

در قرون اولیه اسلام نحله‌هایی گوناگون براساس اختلاف مسلمانان در مسائل اعتقادی و کلامی خصوصا در مسئله امامت شکل گرفت و هر یک از این فرقه‌ها آراء و شیوه‌های خاصی در توجیه مرام و مسلک خود اختیار کردند و مفاهیم مربوط به اصول دین شامل توحید، نبوت و امامت را با دیدگاه و موضع اعتقادی و سیاسی خود تفسیر و تبیین کردند مانند مرجئه، خوارج و قدریه و ... که هر کدام منشأ پیدایش فرقه‌ها و مذاهب دیگری شدند. امیرالمؤمنین در حدیث نورانیت از این فرقه‌ها و نحله‌ها با عنوان أهل الأقاویل یاد فرموده و وجه مشترک همه آنها را اقرار به نبوت رسول خدا و اختلاف در پذیرش ولایت خود بیان نموده است. در این مقاله سعی ما بر این است با محوریت روایات اهل بیت علیهم السلام به بررسی این فرق و ویژگی‌های آنها بپردازیم.

از زمانی که ابن تیمیه حرانی (متوفی 728 قمری) کتاب منهاج السنة را در پاسخ به مطالب کتاب منهاج الکرامة علامه حلی (متوفی 726) دانشور شیعی نگاشت، گروهی از دانشمندان شیعی به سخنان ابن تیمیه پاسخ های علمی دادند. علامه امینی (1320 1390 قمری) نیز در مواضع متعدد از کتاب الغدیر به مطالب ابن تیمیه پاسخ گفته است. نگارنده در این گفتار، روش شناسی امینی در پاسخ گویی به ابن تیمیه را بررسی میکند و در چند عنوان میآورد: بررسی صوری و نقد محتوایی. نقد محتوایی خود به چند مبحث تقسیم میشود: تفسیر (علوم قرآنی)، علوم حدیثی، تاریخ و سیره، کلام و فقه، نکات متفرقه. نگارنده، دوازده روش از کلمات امینی یافته و برای هر کدام نمونه هایی از کتاب الغدیر ارائه میکند.

پژوهش حاضر به این دلیل انجام شد تا با نگاهی تأویلی پرده از اسرار ندای آسمانی أذان بردارد. برای رسیدن به این منظور با استفاده از آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت ? به بررسی تفسیری و تأویلی أذان پرداخته شد، و نتیجه ای که حاصل شد این است که، أذان علاوه بر اینکه در ظاهر ندای دعوت به نماز است، در باطن نیز ندای دعوت به پذیرش ولایت است. و این ندا در تمامی بندهای أذان تکرار و تأکید گشته است. أذان؛ آشکارکننده ایمان و علنى سازنده اسلام است، زیرا ندای کلمه توحید به صورت «لا إله إلا الله» در ابتدای أذان، ولایت را شرط نجات از عذاب الهی معرفی می کند، و پذیرش ولایت را شرط دخول در حصن توحید می داند و این ارتباط ناگسستنی را برای ما آشکار می کند، و به ما می فهماند که بین اطاعت خدا، پیامبر? و ائمه معصومین? ارتباطی ناگسستنی وجود دارد، و حقیقت دین پذیرش این ارتباط الهی است، زیرا که اصل ایمان همان توحید و اقرار به یگانگی خدای بزرگ است، و شرط اخلاص در توحید، اطاعت از خدا و پیامبرش و سر نهادن به ولایت اهل بیت ? می باشد وحقیقت ایمان اخص از اسلام می باشد، و روح ایمان، پذیرش ولایت ائمه معصومین ? است، که اگر ولایت نباشد ما به کمال در دین نمی رسیم. پس لازمه وصول به توحید، پذیرش ولایت است، در نتیجه توحید در بطن ولایت، و ولایت در راستای توحید می باشد، و ولایت برای‌ قوام‌ عالم‌ ضروری‌ است.

بلا و ابتلا برجسته ترین ویژگی زندگی دنیاست که بستر مناسبی برای پیراستگی از رذایل و آراستگی به فضایل را پدید آورده است. از این منظر زندگی مادی به عنوان عرصه ای برای تزکیه اخلاقی و تعالی معنوی، معنی دار شده و تمام رنج ها و بلا های آن ارزشمند، رشد دهنده و نجات بخش می شود. آزمایش و امتحان بیش از هر چیز، نشانه‌ای از لطف و رحمت الهی نسبت به بندگان است و موجب بروز و ظهور اسرار درون و عامل مهمی برای سازندگی خویشتن است و به تعبیر کلام الهی، سبب تمحیص و پاکسازی انسان از آلودگی به شرک و نفاق و شک و تردید است و می تواند رضایت الهی را به ارمغان آورد. همانگونه که میزان شناخت انسانها از دین متفاوت است، عکس العمل آنها در مقابل حوادث و مشکلات نیز متفاوت است. این سوال غالباً در ذهن توده مردم وقتی به آیات رحمت الهی نگاه می کنند به وجود می آید که: از آنجایی که رحمت خداوند وسیع و گسترده است و فرمود: وَرَحْمَتِی وَسِعَتْ کُلَّ شَیْء(اعراف/156) و هم چنین فرمود:کَتَبَ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَه(انعام/12)پس چرا خداوند بشر را برای رسیدن به پاداش آزمایش می نماید؟ مگر نمی شد خداوند بدون آزمایش نمودن آدمی را ثواب و پاداش بدهد؟که در پاسخ آن باید گفت: اگر خداوند رحمان و رحیم است و رحمت او گسترده و بی نهایت است، همان طور قدیر و جبّار و سخت کیفر هم می باشد. اوصاف خداوند هم هماهنگ و مرتبط می باشند، چرا که خداوند حکیم است و حکیم کارش با هدف می باشد. فرمود:لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیم(آل عمران/ 6)ثانیاً: زمینه رسیدن به پاداش، عمل است. شخص حکیم براساس عمل، اجر و پاداش می دهد و این یکی از اصول قرآنی است که شرط رسیدن به پاداش، ایمان و عمل صالح است.بنابراین می توان گفت که: رحمت الهی با ابتلاء رابطه تنگاتنگ دارد و بلا نشانه دوست داشتن خداوند و نمادی از محبت او به بنده است؛ چرا که پختن انسان در سختی ها میسر است، نه در راحتی ها. خداوند قومی را که دوست داشته باشد مبتلا به عذاب و مشکلات می کند. . لذا اگر مومن، خدا را به شدیدترین وجه دوست دارد:وَالَّذِینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّه(بقره/165) خداوند بیشتر از بنده، او را دوست دارد، چرا که خالق محبت است.