آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در تلمود و قرآن کریم واژه‌هایی با مفاهیم نزدیک به هم زیاد وجود دارد. یکی از این واژه‌ها شخینه در تلمود است که در قرآن کریم از آن با عنوان سکینه یاد شده است. مطالعه تطبیقی جایگاه شخینه در تلمود و سکینه در قرآن مساله اصلی این مقاله است که با استفاده از روش تاریخی، تحلیلی و تطبیقی و با هدف شناخت وجوه اشتراک و افتراق این دو واژه انجام شده است. مطالعه صورت گرفته نشان می‌دهد که واژه شخینه در متون مقدّس یهودی و واژه سکینه در قرآن و روایات اسلامی، خاستگاه و کاربرد‌های مشترکی دارند. از جمله اینکه در هر دو مورد حضور آرامش بخش خداوند مطرح می‌شوند. اما در عین حال حوزه کاربردی شخینه به مراتب بیشتر از سکینه است. همچنین شخینه بیش از سکینه دچار توسع و تطور معنایی شده است، زیرا شخینه در مواردی به خود خدا تعلق می‌گیرد در حالی که سکینه به عنوان یکی از افعال خدا در قرآن کریم در نظر گرفته شده است.

مفهوم خدا جوهره اصلی و بنیادی ترین مفهوم در بسیاری از متون مقدس از جمله اوستا است. در این گونه متون، صفات و ویژگی های خداوند از طریق اسما و نام هایی بیان شده است که هر یک معرف جنبه ای از وجود خداوندند. در اوستا نیز خداوند با نام های متعددی چون اهورامزدا که معرف بالاترین خرد و یکتایی کامل اوست، و نیز صد و یک نام دیگر خوانده شده است. اهورامزدا در گاهان خداوند خرد است که گیتی و مینو را به وسیله آن می آفریند. بدین سبب جهان هستی که سراسر نیکویی است، فعل او به شمار می آید، اما او بیکرانه و نامحدود، و گیتی کرانه مند و محدود است. اهورامزدا قائم به ذات است و امشاسپندان که جلوه های او هستند، قائم به او می باشند. به این ترتیب، آفرینندگی و فزونی بخشی، اقتضای ذات اهورامزدا به شمار می آید که از طریق سپنته مینیو که خرد مقدس و هستی بخش اوست، به ظهور می رسد. در این پژوهش کوشش بر آن است که با بررسی نام های خداوند در اوستا و تفاسیر آن، صفات و ویژگی های اهورامزدا از دیدگاه دین مزدایی تبیین شود.

درباره‌ احوال عرفانی در مغرب‌زمین آثار زیادی به‌نگارش درآمده که برخی از آنها به‌فارسی نیز برگردان شده‌اند. در مجموعه این نظرها با سه دسته نظریه مواجه‌ایم: ساخت‌گرایی، حکمت خالده و نظریه تلفیقی. در این میان برخی بر این باورند که در این احوال معرفتی غیرالتفاتی هم حاصل می‌شود اما تاکنون چنین نظریه‌پردازی‌ معطوف به متون دینی به‌ویژه نهج‌البلاغه صورت نگرفته، ازاین‌رو مقاله حاضر درصدد بررسی وضعیت احوال/ تجارب دینی/ عرفانی در کتاب یادشده است و چگونگی ماهیت این احوال در نهج البلاغه و نسبت آن با نگرش‌های حکمت خالده و ساخت‌گرایی به عرفان است. نتایج این جستار نشانگر آن است که در نهج‌البلاغه اصناف متنوعی از احوال/ تجارب دینی/ عرفانی وجود دارد. آن دسته از این احوال که به موجودات عینی ربط دارند با نظریه‌ حکمت خالده انطباق دارند، ولی آن دسته از این احوال که بیان‌کننده احوال نفسانی تجربه‌گر هستند یا بیشتر جنبه معرفت‌شناختی دارند با نظریه ساخت‌گرایی قابل ارزیابی‌اند. با وجود این نظریه نهج‌البلاغه تأییدکننده کثرت‌گرایی نیست هرچند که از کثرت احوال سخن گفته است. این تجارب گاهی معطوف به موضوعی است؛ یعنی از حیث التفاتی برخوردارند و گاهی نیز به وجود خدا بازگشت دارند ـ و احوال ناظر به شهود خداوند است ـ که در این صورت فاقد حیث التفاتی شمرده می‌شوند.

این که آثار روحی و جسمی دعا چیست؟ نمادهای ظاهری و باطنی دعا چه گونه در ما و در جهان تجلیمی یابد؟ نشانه هایی که دعا و ارتباط با خدا در وجودمان ایجاد م یکند چیست؟چه نقطه ها و ارتباطاتی در جهان وجود دارد و به ارتباط موجودات با خدای جهان اشاره دارد؟در کل آن چه به همه عواملی که یاد خدا و خواستن حاجت ها را از او یادآوری می کند، مورد بررسی وتحقیق قرار داده ام تمامی نمادها و نشان ههای ظاهری و باطنی دعا کردن و آثار آن.رسیدن به مکانی که نشان دهد دعا کردن امری فقط محصور شده در دین نیست و آن چه آثار دعا استفرامادی است.نشانه های حاصل روحی و جسمی آن فقط در حیطه دین خلاصه نمی شود کما این که در ادیان به اینمسأله تأکید شده است.یکی از روش های مورد استفاده روش کتابخان های و استفاده از کتاب های موجود خواهد بود در کنار نگاهبه آرشیوهای کشورهای مسلمان. استفاده از سایت های مذهبی.

مقوله ى ایمان از دیـربـاز در حـوزه ى دیــن از مـــبـــاحـــث مـــهـــم و سـوال برانگیز دیـن داران و دین پِژوهان بوده و هسـت. اکـثـر دیـن پــژوهـان و عـالـمـان دیــنــى، درباره ى این مـوضوع و پیامدها و لـوازم آن به تحقیق و پـژوهش پرداخته اند. محـور اساسى این بحث را، بررسى ایمان به روایت عزالدین محمود کاشانی و آگوستین قدّیس شکل مى دهد. عزالدین محمود کاشانی ایمان را علم یقینی می داند که اگر فرد نشانه های غیبی پیامبر را بپذیرد و از منهیات و مکروهات پرهیز کند به یقین می رسد و نور حقیقت بدون حجاب یه وی می رسد. وی زمینه های تحقق ایمان را حُسن خُلق، صداقت، بخشش (بذل)، قناعت تواضع، حلم، عفو و احسان، تازه رویی و بَشاشَت، عشق و محبت، ادب، قرب و شوق، رضا، زهد و علم می داند و صلاه، طهارت، روزه، عبادت، توبه، صبر، شکر، ازجمله عوامل ایمان اند. مرتبه ی ایمان انبیا و فرشتگان و انسانها متفاوت است و ایمان به ملائکه و کُتُب و رُسُل الهی و علم لدنّی تعلق می گیرد و آثاری از قبیل حیا، اُنس، توکل و تفویض، تعالی روح و نورانی شدن مومنان در قیامت را پدید می آورد. صفات زشت اعمّ از: هوا پرستی، نفاق، ریا، دعوی خدایی و ضدیت با حق سبحانه و تعالی، عُجب و خود بینی، بخل و خساست که قوی تر شود حسد هم از موانع اصلی ایمان به شمار می آیند.آگوستین ایمان را هدیه و عطیه ی خدا می داند و استفاده از عقل را در تقویت و تأیید ایمان توصیه می کند. زمینه های تحقق ایمان را باید در حجیّت و عقل، تواضع، آیین های هفت گانه ی کلیسا، اشیایی در کلیسا جستجو کرد. بخشیده شدن و نجات به موجب تعمید، یقین، قربانی، محبّت، صدقه، عمل و نظر، وساطت عیسی مسیح انسان بین خدا و انسان ها، معرفت و حکمت، وقوع معجزات استیفان شهید، تقرب به خدا، و معرفت و حکمت و فیض از عوامل ایمان می باشند. و از دیدگاه وی موجودات مراتب متفاوتی دارند و ایمان به نبوت، کتیسا، تابوت شهادت، حجبت کتابهای مفدس، واپسین داوری و رستاخیز تعلّق می گیرد و آثاری از قبیل داخل شدن در ملکوت خدا و گرفتن پاداش و حصول آرامش خواهد بود. موانع تحقق ایمان از دیدگاه آگوستین گناه اولیه و انتقال آن از نسلی به نسل دیگر، کشتن خود و انسانهای دیگر، شهادت دروغ علیه خود و هسایه، بت پرستی، علاقه به ستایش مردم، فساد، توجه به وسوسه های ابلیس، شهوت، تکبر، ترجیح دادن محبت بستگان بر محبت مسیح، طمع است که انسان را به گمراهی می کشاند.

دعا در سراسر تمدن بشری از بدو خلقت تاکنون و در تمام ادیان توحیدی و فرهنگهای ملل مختلف، یکی از ابزار ارتباطی با خداوند متعال و نوعی معراج روحی و معنوی برای فرد مومن به شمار می‌رود.موضوع مورد تحقیق در این پایان‌نامه، بررسی مقایسه‌ای «دعا» در نهج البلاغه و مثنوی معنوی است و دستاورد نهایی تحقیق حاضر، آن است که اهمیت دعا را با رویکرد عرفانی مورد بررسی قرار داده و این نکته را خاطرنشان سازد که انسان وقتی در هنگام دعا از مرتب? تعامل با خدایتعالی می‌گذرد و تنها خدا را در دعاهایش طلب می‌کند، در حقیقت، تجلی نور الهی را در خود می‌یابد و این تابش انوار الهی است که وجود انسان را فرا می‌گیرد. هدف از تدوین این پایان‌نامه، استخراج مبانی و جایگاه و اهداف و زمینه‌ها و عوامل تحقق دعا و بیان شرایط و موانع اجابت و آثار و ثمرات دعا در نهج البلاغه و مثنوی معنوی و بررسی مقایسه‌ای موضوع یادشده در این دو منبع بوده است تا از رهگذر آن با نگاهی تقریبا نو و قابل توجه، اثری جدید به مخاطبان از اقشار مختلف عرضه گردد. از جمله شرایط اجابت دعا، اخلاص در دعا و توجه کامل به ذات مقدس حضرت حق و امید به اجابت خواسته و مراعات آداب ظاهری در هنگام دعا کردن و از موانع استجابت نیز، عدم رعایت آداب دعا و یا تنافی با سنتهای آفرینش و عدم مصلحت و ... می‌باشد.از آثار مهم دعا نیز می‌توان به این مورد اشاره نمود که دعا عاملی برای صیقل جان و آرامش روح است که به واسط? آن، رابط? بین انسان و خالق هستی به خوبی برقرار می‌‌شود. همچنین دعا موجب جلب رحمت الهی و مغفرت و بخشایش خداوندی می‌گردد. سعادت، کامیابی، فلاح و رستگاری، عاقبت بخیری، فرزند صالح، روزی (مادی و معنوی)، تندرستی و عافیت، خیر و برکت و توفیق طاعت و ترک گناه نیز از جمله دیگر آثار مادی و معنوی دعاست.کلید واژه‌ها: دعا، خدا، انسان، اجابت، معبود، رابطه، نهج البلاغه، مثنوی معنوی.

چکیده امید، حالتی نفسانی است که در آن، انسان با اموری که هم اکنون وجود ندارد، ولی انتظار وجود آن‌ها را دارد؛ نوعی دل‌بستگی و تعلّق خاطر پیدا می‌کند. امیدواری یک مقول? سه جزئی شناختی، عاطفی و حرکتی است. انسان امیدوار، انسان سرزنده، پویا، پرتحرّک و شادابی است که در جهت دستیابی به امیدهای خود حرکت می‌کند. انسان با امید به این‌که تلاش او ثمربخش است، فعّالیّت می‏کند و اگر امید نبود انسان دست به هیچ اقدامی نمی‏زد. هدف این پژوهش بررسی و نتایج امید به خدا و آشنایی با شیوه صحیح امیدواری با استفاده از روایات نهج‏البلاغه است. علی (علیه السّلام) به امید اهمیت زیادی می‌دهد. امید بازتاب گسترده‌ای در نهج البلاغه دارد. شبک? معنایی امید در نهج البلاغه شامل: امید، رجا، آرزو، خوش‌بینی، طمع، خوف، ناامیدی، یاس، قنوط، خمودی، افسردگی، بیماری، اعتماد به نفس و ... است. مبانی امید از نگاه نهج البلاغه انسان، خدا و هستی است. انسان از نگاه نهج البلاغه موجودی ضعیف و ناتوان؛ ولی دارای اندیشه است، تا او را به تلاش وادارد و افکاری؛ تا در دیگر موجودات تصرّف نماید. خدا در نگاه نهج البلاغه اولی است که آغاز ندارد و آخری است که پایان ندارد، همیشه بوده و خواهد بود. در والایی از همه پیشی گرفته، عقل از ذات او ناآگاه و او از اسرار نهان آگاه، نعمت‌هایش پایان نمی‌پذیرد و رحمتش قطع نمی‌گردد و برای صفاتش حد و مرزی نیست. امید به رحمت و فضل و کرم او اساس امیدواری است. کسی که در تمام امورات زندگی امید به خدا و رحمت و فضل او داشته باشد موفّق و پیروز است. هستی از نگاه نهج البلاغه، نمون? قدرت خداست و شگفتی آثار رحمت او که با زبان گویا، به وجود پروردگار گواهی می‌دهد و ما را به شناخت او می‌خواند. شناخت کافی و درست از خدا، قوّت ایمان و اعتقاد دین از علل درونی؛ تعهد به اخلاق فردی و اجتماعی، تلاش و کوشش، انجام اعمال دینی، توبه، شفاعت، دعا، توکل و توسل از علل بیرونی امیدواری از دیدگاه نهج البلاغه است.عدم شناخت درست از خدا، نداشتن ایمان و اعتقادات دینی، آرزوهای واهی، گمراهی، کفر، نفوذ شیطان و گناه از موانع درونی؛ نداشتن برنامه و مقایس? خود با دیگران، افراط در امید و آرزو، کسالت، دنیاطلبی و .... از عوامل بیرونی دوری فرد از دستیابی به امیدواری هستند.نهج البلاغه مهم‌ترین اثر و کارکرد امید در زندگی بشر را، آسان‌شدن سختی‌ها و تقویّت روحیّ? انسان می‌داند، به این معنی که انسان برای هر عملی می‌بایست انگیزه‌ای داشته باشد و هر چه کار سخت‌تر و دشوارتر باشد باید امید به بهره‌وری و بهره‌مندی نیز بیشتر باشد. امید باعث ترقّی درجات کمال شده و بر سرعت سیر در طریق وصول به مطلوب می‌افزاید. دیگر آثار امیدواری در نهج البلاغه، بازگشت و بازسازی، تحصیل حوائج، آسانی راه، نیرو و نشاط، حرکت و تلاش، رحمت الهی، عمران و آبادی، ظفر و کامیابی و تقویت سلامتی است. آن‌که تندرست است امیدوار و آن‌که امیدوار صاحب همه چیز. امید در سلامت روانی انسان نقش مهمّی بر عهده دارد. امید، به زندگی انسان معنا می‌بخشد و هنگام هجوم مشکلات، رنج‌ها و مصایب از فروپاشی روانی انسان جلوگیری می‌کند و مانع استیلای یأس و دل‌سردی بر انسان می‌گردد. از آثار رجا در انسان، دوام مجاهده توسط اعمال و مواظبت بر اعمال در تمامی حالات، احساس لذّت از رو به خدا کردن و بهره‌مندی از مناجات او و خشوع در تملّق او، آرام‌بخشی روان و هدف‌داری زندگی است.واژه‌های کلیدی: خدا، امید، سلامتی، تقویت روحیّه.

معرفت مقوله ای استدر تمام سنتهای دینی و غیر به رغم اختلافات تفسیرها مد نظر بوده و در متون تفسیری اسلام نیز همواره مورد توجه و عنایت مفسران قرار گرفته است . کشف الاسرار از جمله تفاسیر عرفانی قرآن است که این مقوله سخت در آن مورد توجه بوده است. اما تا کنون تحقیق جامعی در باب کم و کیف آنها صورت نگرفته و حدود و نقود آن معین نگشته و این نوشته متکفل تبیین این مقوله است که با هدف فراهم نمودن استفاده بهینهاز این تفسیر و بسط و تعمیق قرآن پژوهی صورت گرفته و در آن از روشهای توصیفی و تفسیری استفاده شده است. دستاورد این پژوهش آن است که مفاهیم معرفتی به کار رفته در این اثر به سه حوزه مفاهیم عقلی ـ ذهنی، از قبیل عقل و تفکر و علم و مفاهیم شهودی مانند فواد ، قلب، تجلی و مفاهیم وحیانی از قبیل وحی تقسیم می شوند . و رنگ غالب آنها از نظر صاحب این تفسیر عرفانی است. کشف الاسرار معرفت مفاهیم عقلی را لازمه و زمینه پیمودن مسیر معرفتی و جزو ارکان ضروری وصول می داند که بدون آن سلوک میسر نمی شود و چه بسا به انحراف منتهی گردد. در واقع این معرفت شرط لازم سلوک اند نه کافی. مفاهیم شهودی هسته اصلی در معرفت را شامل می شود که سالک بعد از گذر از مفاهیم عقلی به آن نائل می گردد که ماهیت درونی و سری دارد که جز خود سالک فرد دیگری توان درک آنرا ندارد چرا که تغییرات روحی و باطنی است که منجر به آگاهی می گردد و باید افراد خود آنرا تجربه نمایند و قابل بیان نمی باشد. مفاهیم وحیانی شامل وحی و الهام می شود که طبق بیان خواجه مراتب موجودات متفاوت اند و اعلا ترینآن بر پیامبر اکرم(ص) وحی شده است.

پژوهش حاضر مطالعه ای تطبیقی و مقایسه ای است در باره مفهوم و جایگاه رابطه انسان و خدا از دیدگاه ریچارد رول (قرن چهاردهم میلادی) از سنت دینی مسیحیت و احمد غزالی(قرن پنجم هجری قمری) از سنت دینی اسلام.روش تحقیق مبتنی بر روش تاریخی، توصیفی و تطبیقی و مقایسه ای و با استفاده از ابزار فیش و منابع کتابخانه ای و هدف آن افزایش آگاهی از عارفان مسیحی و گسترش مطالعات مقایسه ای است.این تحقیق نشان داد که رابطه انسان و خدا از دغدغه های مهم این دو عارف بوده و آنان راهها و عوامل مختلفی برای تحقق آن از قبیل راه معرفت، مشاهده، توحید، تامل، مراقبه، تزکیه نفس و عزلت نشینی را ارائه کرده اند. ضمن اینکه رابطه عاشقانه عالیترین نوع رابطه بوده و آثاری از جمله آرامش و تزکیه روح، پالایش ذهن، آگاهی از اسرار حق را برای سالک و عارف ببار می آورد و البته ممکن است در سیر و سلوک برای دستیابی به رابطه با خدا موانعی در پیش باشد که دو عارف یاد شده به مواردی از قبیل شیطان، عشق به دنیا، نفاق، ریا و غفلت از یاد خدا اشاره کرده اند.کلید واژه: ریچارد رول، احمد غزالی، انسان، خدا، رابطه، عشق.