آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

اسماى الاهى در عرفان اسلامى از اهمیت بالایى برخوردار است, در این مقاله به بحث از اسماء از جهت وجودشناختى, معناشناختى و معرفت شناختى پرداخته شده و با بیان و توضیح روابط موجود بین اسماء به تقسیم بندى اسماى الاهى در عرفان اسلامى, همانند تقسیم اسماء به تنزیهى و تشبیهى مستأثر و غیرمستأثر, جلال و جمال و اسم ذات, صفات و افعال و… اشاره شده است. در پایان نیز به اجمال به بحث از توقیفى بودن اسماى الاهى و رابطه انسان با اسماى الاهى پرداخته شده است.

کتاب حاضر، مطلبي است که نخست به سال ۱۳۸۹-۱۳۹۰ براي همايش عرفان اهل‌بيت در قم تأليف شد و توسط هيئت‌علمي آن همايش تصويب شد اما مجموعه آثار آن همايش به دلايلي منتشر نگرديد. اين کتاب مشتمل بر دو بخش اساسي است: ۱) مباني نظري عرفان اهل‌بيت حال مشتمل بر بحثي در معنا و مفهوم عرفان شيعي و نيز مباني خاص معرفت‌شناسانه، هستي شناسانه، الهياتي و انسان شناسانه عرفان شيعي در بخش نخست و ذکر نمونه‌هايي از طرح مباني مزبور در آثار عارفان شيعي در ادامه . بديهي است که مباني عرفان عملي شيعه خود نيازمند گفتاري جداگانه است. ۲) پيشينه مكتوب عرفان اهل‌بيت نابي که در آن ضمن دسته‌بندي تأليفات نگاشته شده در عرفان شيعي مهم‌ترين آثار عارفان مکتب تشيع در هر زمينه معرفي شده است.

آنچه از نظریه مهم تجلی در عرفان ابن عربی بیشتر مورد تبیین و تشریح قرار گرفته است، بیان مفاهیم و قواعد و کاربردهای این نظریه در عرفان نظری وی است، و اغلب از نقش این مفهوم و قواعد و کاربردهای آن در عرفان عملی غفلت شده است.مقاله  پیش رو، عهده دار تبیین این بعد از نظریه «تجلی» در عرفان عملی ابن عربی است. اگر تجلی در عرفان نظری محیی الدین در ظهور مظاهر از مبدا و رجوع آن ها به او در دو قوس نزول و صعود نقش دارد، اما این مفهوم در عرفان عملی وی عبارت است از تابش نور الهی بر قلب سالک که باعث ترقی وی در قوس صعود می گردد و کارکردهای متفاوتی با تجلی در عرفان نظری دارد. در این مقاله، ضمن اشاره به این کارکردها به وجه تمایز تجلی از مرادفات آن مانند کشف و شهود، همچنین احکام پنج  گانه تجلی در عرفان عملی ابن عربی، و بالاخره اقسام آن از جمله تجلی ذاتی، تجلی صفاتی و تجلی افعالی نیز تلاش جهت حل معضل (پارادوکس) تجلی ذات در عرفان ابن عربی پرداخته می شود.

اصالت معنا را می توان در تناظر با خدامحوری و وحدت هستی، رکن اساسی جهان بینی مولانا دانست. در این مقال، ضمن توضیح اصالت معنا در سه جنبه مبدایت، محتوا بودن و غائیت، به مجاز بودن عالم صورت و ویژگی های صورت از جمله: محدودیت، تکثر، فرعیت، زوال، تضاد و ابزار محوری پرداخته می شود، و ضمن بیان هویت دوگانه صورت که به جهت همین هویت هم می تواند ره زن و مانع، و هم ره نما و مقرب باشد، بیت «ای بسا کس را که صورت راه زد / قصد صورت کرد و بر اله زد» با بیان آرای پنج تن از شارحان مثنوی از قدما (لاهوری، اکبرآبادی، عبداللطیف، خواجه ایوب و سبزواری) تفسیر می شود و در نهایت، تفسیر منتخب با لحاظ دو ساحت منطقه درون متنی و برون متنی طرح و بر آن استدلال می شود.

بحث عرفی شدن دین به معنای جداسازی دین از بستر جامعه یا تنزل آن به حد عقل، حاصل اندیشه ای غربی و محصول بستر خاص تمدن غرب و تعامل آن با دین مسیحیت و سیر تحولات خاص آن فرهنگ است. در جوامع اسلامی نیز زمزمه سکولاریسم یا علمانیت و عرفی شدن قوانین و احکام مطرح شده است.در این راستا، تحلیل مبانی دو اندیشه متضاد در باب ورود عرف و منع آن در نظام فقهی و حقوقی اسلام و جامعه اسلامی در سه بخشِ معنای تاثیر عرف در نظام فقهی، حوزه شریعت و دین، حوزه و میدان عمل عرف می تواند جایگاه صحیح ورود عرف و نحوه تاثیرگذاری آن در نظام فقهی و حقوقی را روشن نماید و به برخی شبهات در این خصوص پاسخ دهد.