آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

از آنجا که حسینی هروی پرسش گر سوالات مشهور مطرح در گلشن راز، خود عارفی واقف به مسایل و مبانی عرفانی بوده بررسی غرض یا اهداف او از ارسال این سوالات از سویی و مقایسه میان معتقدات وی با دیدگاههای شبستری از سوی دیگر می تواند راهنمای ما به نکاتی مهم در شناخت همانندیها و تفاوتهای دو نظام عرفانی «محبت محور» و «معرفت مدار» به شرح ذیل باشد:الف – همانندیها: از جمله 1- اعتراف به عجز عقل در وصول به حقیقت برتر 2- تاکید بر شهود و اشراق به عنوان راه اساسی شناخت 3- همانندی عالم صغیر و کبیر 4- طرح انسان به عنوان خلیفه الهی 5- تاکید بر وحدت و فنا و بقا 6- پرهیز از حلول و اتحاد و...ب – تفاوتها: 1- طرح قلب در مقابل عقل در قبال طرح عشق در مقابل عقل 2- تاکید بیشتر بر معارف نظری یا عرفان عملی 3- دیدگاه وجودی در برابر دیدگاه شهودی 4- نظرگاه همه اویی در برابر همه اویی و...

دیدگاه شفیعی کدکنی دربارۀ تعریف عرفان و تبیین ربط آن با زیباشناسی است. از دید او عرفان چیزی جز درک هنری از پایگاه زیبایی‌شناسانه به دین نیست که در قالب تخیل و رمز و تمثیل ارائه‌شده‌است. این مقاله در بررسی و نقد مبنایی و بنایی این دیدگاه با ارجاع به مباحث پایه‌ای همچون ماهیت دین و تجربه دینی و تجربه عرفانی و رابطۀ ذهن و زبان و امر واقع نگاشته شده‌است از دیدگاه ناقد، این نظریه مبتنی بر نگاهی کاملاً صورت‌گرایانه و ناظر به سبک است؛ نگاهی زبان محور که از منظر آن، جهان بیرون از زبان امری است فاقد معنا و کشف صوری عارفان نیز، خلق عوالم روحی جدید از طریق زبان. از منظر ناقد این دید فاقد تحلیلی درست از رابطۀ معرفت عرفانی و امر واقع و نیز معرفت عرفانی و زبان است، همچنان که واجد نقیصه تحویل‌گرایی و مبتلا به اشتباهاتی از جمله مغالطه کنه و وجه و در نهایت تهی کردن عرفان از مهم‌ترین بعد آن یعنی معرفت است.