آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 62
نسبت عدالت و اخلاق در نهج البلاغه
نویسنده:
مصطفی دلشاد تهرانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
بررسی شبهات مغایرت نهج البلاغه با اعتقادات شیعه
نویسنده:
نجمه گرگانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
کلام امیرالمومنین (ع) همواره مورد طعن و تشکیک قرار گرفته و از سوی شکاکان، آماج تهمت?ها واقع شده است. از آنجایی که این شبهات بی اساس بوده با استفاده از آیات و روایات و تاریخ می?توان آن?ها را برطرف نمود. اعتقادات خاص شیعه مورد هجوم دشمنان قرار گرفته که هنوز به برخی از آن?ها پاسخی کامل داده نشده است، در نتیجه نیاز به پاسخگویی آن?ها تشدید می?گردد.پژوهش در این رساله با بحث کلیات آغاز گشته است، در ابتدا موضوع پژوهش مورد تبیین قرار گرفته و پیشینه و سابقه?ی آن مطرح گشته که پیش از این رساله، پژوهش جامع و کامل با این موضوع انجام نشده است. به دنبال آن ضرورت تحقیق و اهداف از انجام آن و شیوه?ی اجرای آن بیان شده است، سپس سوالات اصلی و فرضیات موضوع آورده شد و در بخش مفهوم شناسی واژه?ی شبهه مورد بررسی لغوی قرار گرفت. در این فصل از رساله نگاهی از بیرون به ابعاد وسیع این موضوع می?شود.در فصل دوم به بررسی بیشتر شبهاتی که در طول تاریخ در رابطه با نهج?البلاغه بیان شده، پرداخته شده است که پاسخ?های اجمالی به این شبهات نیز با ذکر منابع جهت استفاده?ی بیشتر آورده شده است. با ورود به فصل سوم به فصل اصلی این رساله? وارد می?شویم، آن هم این که به بررسی تمامی شبهاتی می?پردازد که در وهله?ی اول، مغایرتِ نهج?البلاغه با اعتقادات شیعه را می?رساند ولی با نگاهی به آیات و روایات و مسائل تاریخی این مغایرت برطرف شده و تحکیم بیش از پیش عقاید شیعه را ممکن می?سازد.
بررسی مبانی قرآنی منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری
نویسنده:
پدیدآور: سوده اسعدی ؛ استاد راهنما: مهدی مطیع ؛ استاد مشاور: مصطفی دلشادتهرانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
گرایش به معنویت و نگاه‌های عارفانه دینی در دوره معاصر و نیاز مبرم به بازبینی متون عرفانی پژوهشگران را بر آن می‌دارد تا نگاهی دوباره به آثار عرفانی دوره‌های گذشته داشته باشند. از سویی نگاه‌هایی با تفسیر عارفانه یا رویکرد عرفانی به قرآن مجید زبان این کتاب را برای فهم مخاطبین امروز قابل دستیابی می‌کند. در بازار ارائه مکاتب مختلف عرفانی آن دسته از منابع که مطابقت بیشتری با مفاهیم کلام وحی دارند، هم قابل اعتبارترند هم ماندگارتر و به حق نزدیک‌تر. از این میان یکی از ارزشمندترین متون برجای مانده در حوزه متون عرفانی منازل السائرین خواجه عبدالله انصاری است.ویژگی این کتاب تطبیق منازل سلوک با مفاهیم قرآن کریم است. بنابر‌این این پژوهش در‌صدد تفسیری قرآنی از متن عرفانی خواجه عبدالله و تفسیری عرفانی برگرفته از کتاب منازل السائرین از قرآن کریم است. در این راستا تحقیق حاضر با بهره‌گیری از تعاریف، توصیفات و تقسیمات خواجه عبدالله انصاری در کتاب منازل السائرین، در چهار فصل به تبیین منشاء قرآنی آموزه‌های این کتاب پرداخته است. در فصل اول کلیات، پیشینه جریانات اعتقادی ـ عرفانی، بیان مسئله، اهمیت و ضرورت آن و مفاهیم و متغیرهای تحقیق مطرح شده است. در فصل دوم معنای لغوی و اصطلاحی هر واژه (عنوان هر منزل) در قرآن کریم و عرفان بررسی شده؛ که علاوه بر آن مفاهیم اخلاقی ـ معرفتی مطرح شده در هر باب در سیاق آیات شریفه قرآن کریم, پی‌جویی شده است تا مبنای قرآنی آنها و برخی آیات مشابه با موضاعات استخراج و نوع نگاه قرآن به این مفاهیم تشریح شود. در فصل سوم با بیان اهمیت چینش و ترتب منازل بر یکدیگر, سیر معناداری از حرکت به سوی کمال مطلق هستی برای انسان ترسیم شده که با بیداری حقیقی از غفلت‌ها و تعلقات آغاز و به توحید حضرت حق ختم می‌گردد.در بخش آخر، در ادامه تحلیل مفاهیم بیان شده مهمترین نتایج بدست آمده در این پژوهش نشان داد که 1ـ منازل السائرین یا پیشنهاد سیر و سلوک در حوزه عرفان عملی این کتاب انطباق فراوانی با مفاهیم قرآن کریم دارد. آیات قرآن کریم قابلیت کشف منازل سلوک در عرفان عملی را دارد.2ـ انتخاب خواجه عبدالله در چینش منازل سلوک تا حد زیادی منطبق با مفاهیم قرآنی است. 3ـ انتخاب عناوین سلوک از آیات قرآنی از ابتکارات خاص خواجه عبدالله و قابل تایید بعد از بررسی سیاق و فضای حاکم بر آیات است. رده‌بندی سه‌گانه خواجه عبدالله منطبق با لایه‌های معنایی قرآن است(عوام، خواص، خاص‌الخاص). این پژوهش گامی برای مطالعات عرفانی در حوزه کلام وحی است.
بررسی مفهوم «یقظه» از دیدگاه خواجه عبدالله انصاری با بهره‌گیری از قرآن کریم
نویسنده:
مهدی مطیع، مصطفی دلشاد تهرانی، سوده اسعدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
قرآن کریم نامه‌ای دوستانه، از سوی خالق هستی است که ظرائف، لطائف و اشارات عمیقی برای هدایت، رشد و کمال ‏انسان به عنوان خلیفه او دربر دارد. معرفت و شناخت هرچه صحیح‌تر آیات کتاب الهی، به عنوان تجلی گاه اسماء حسنای ‏حضرت حق، مقدمه ظهور این اسماء در وجود آدمی بوده و این مستلزم نوعی بیداری، آگاهی و بصیرت درونی نسبت به ‏قانونمندی‌های هستی است که در ادبیات عرفانی «یقظه» نامیده می‌شود.‏ از تلاش انسان در راه رسیدن به کمال مطلق، به سفری با عنوان سلوک الی الله تعبیر شده است که لازمه آن خروج از نفس ‏و عزم راسخ برای پیوند با محبوب است که جز برای انسان بیدار و آگاه محقق نخواهد شد. این بیداری همان پرهیز از هر نوع غفلت است که صفای درون، طهارت برون و منافذ حیات معرفتی بنده همچون سمع، بصر و فؤاد را پوشانیده است.‏ این نوشتار سعی دارد تا با جستجوی مفهوم یقظه در سیاق آیات مختلف قرآن و بسط تعاریف، توصیفات و تقسیمات ‏خواجه عبدالله انصاری در منزل اول از بدایات، در منازل السائرین، علاوه بر تبیین معنای لغوی و اصطلاحی این واژه، نوع ‏نگاه قرآن کریم به این مفهوم را تشریح نماید. به نظر می‌رسد عوامل ایجاد بیداری از دیدگاه قرآن کریم شامل؛ شناخت ظرفیت وجودی، داشتن ‏گوش و چشمی هوشیار و همراهی با اولیاء الهی است. چنانچه روی آوردن به؛ زائدات، تسویف، نداشتن عزم و همت، عدم ‏درک فاصله ظاهر و باطن و مواردی از این قبیل، از مهمترین موانع راه در این زمینه محسوب می‌شود.
صفحات :
از صفحه 29 تا 52
آثار درمانی توحید باوری در نهج البلاغه
نویسنده:
ناهید جوادیان فرزانه
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
توحید اساس و زیربنای اعتقادات در ادیان الهی است که باور آن آثاری را در پی خواهد داشت. از مهم‌ترین آثار آن آرامش روحی و سلامت روان است. اما با نگاهی دقیق به زندگی در جوامع مختلف، این واقعیت را می‌توان مشاهده نمود که بشر هنوز به آرامش روحی نرسیده و دچار دردها و رنج‌های بسیار است. انسان همواره راه‌های مختلفی را برای درمان این دردها به کار می‌برد، حال آن‌که درمان ریشۀ دردهای اصلی بشر توحید است. توحیدباوری و شناخت صحیح خداوند نیرویی در انسان پدید می‌آورد که با اطمینان خاطر می‌تواند بر اضطراب‌های درونی و ناراحتی‌های روحی غلبه کند و در امنیت و آرامش زندگی کند. تلاش این نوشتار بر آن است تا رابطۀ شناخت خداوند و عمل‌کرد انسان از دیدگاه علی  را تبیین کند، چرا که در سخنان آن حضرت  عباراتی یافت می‌شود که در پیوند این دو مسئله، یعنی بیماری‌ها و درمان آن‌ها با توحید است. این تحقیق برای دست‌یابی به این مقصود، با جستجو در سخنان ایشان به ویژه با تأکید بر نهج البلاغه، آن‌ها را استخراج و دسته‌بندی کرده و با مراجعه به خانوادۀ حدیث آن، مورد بررسی قرار داده است. بر اساس بررسی‌های انجام شده می‌توان دریافت هنگامی که نگاه انسان به نظام هستی و به حقیقت هستی، مبتنی بر خداشناسی و باور توحیدی باشد، بسیاری از دردهای روحی انسان درمان شده و آرامش لازم را به دست می‌آورد. از این رو علی  با دو روش شناختی، در تغییر نگرش مردمان و روش کارکردی، در عمل به باور صحیح نسبت به خداوند، پرداخته است تا آن‌ها را در مسیر الهی شدن پرورش دهد. نتیجۀ توحیدباوری، درمان انسان از انواع بیماری‌های روحی چون حرص، حسد، تکبر، نخوت، شرک، نفاق، سوءظنّ، ظلم، خشم، تعدّی و تندی می‌باشد به طوری که او را در مرز تعادل نگه می‌دارد. به نظر می‌رسد هر چه شناخت صفات خداوند به معنای واقعی آن بیشتر باشد، در عمل‌کرد انسان اثر مستقیم خواهد گذاشت.
سلوک عرفانی در نهج‌البلاغه
نویسنده:
صفیه رمضانی‌نژاد
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
هدف از خلقت انسان دست‌یابی وی به کمالات الهی و لقاء الله است. خداوند متعال انسان‌ها را به تلاش برای وصول به هدف والای خلقت دعوت کرده است و لازمۀ دست‌يابی به چنين هدفی شناخت كيفيت سلوک الی الله است. امام علی (ع) در نهج البلاغه مردم را به ورود به وادی سلوک الی الله و اجتناب از بی‌راهه‌روی دعوت فرموده است. شاخصه‌های سلوک الی الله نیز به صورت پراکنده در نهج البلاغه بیان شده است. پرورش این شاخصه‌ها موجب دست‌یابی سالک به نتایج سلوک می‌شود.از نظر امام علی (ع) که نمونۀ انسان کامل است، تفکر والاترین ویژگی انسان است، او با تفکر در جهان هستی و آثار خلقت خدا، جایگاه ویژۀ خویش در جهان هستی را می‌شناسد. درک چهرۀ واقعی دنیا و رخدادهای واقع در آن، موجب عبرت می‌گردد.سالک در سايۀ چنين تفكری به یقظه دست می‌یابد و توبۀ حقیقی می‌کند و پس از آن صمت و صهر و جوع و خلوت را كه از شرایط مهم سلوک‌اند همه را يكی پس از ديگری طی می‌كند. وی باید به وسیلۀ زهد، حب دنیا را از قلب خود بیرون کند، حركت در مسیر کمال با وابستگی به دنیا ممکن نیست.ورع و تقوا سالک را از افتادن در دام محرمات و شبهات باز می‌دارد. اوقات سالک با ذکر خدا پر می‌شود، او باید بر سختی این امور، صبر پیشه کند و مراقبت و محاسبۀ دائمی داشته باشد. شاخصه‌های دیگر سلوک الی الله عبارت‌اند از: خوف و رجا، اخلاص، حزن، رغبت، توکل، قلب سلیم، یقین، انس و محبت.سالک باید برای موفقیت در مسیر الی الله از خدا استعانت بطلبد و به نیروی خود تکیه نداشته باشد. او باید سرعت، جدیت و استقامت در پرورش شاخصه‌های سلوک را در رأس امور قرار دهد. پایداری در سلوک حقیقی و رفع موانع سلوک، راه را برای رسیدن به نتایج عالی سلوک هموار می‌سازد.پیشوای مؤمنان (ع) نتایج عالی سلوک الی الله را نیز بیان فرموده است. اولین نتیجه‌ای که از سلوک الی الله به دست می‌آید، زنده شدن خرد است. سالک عارف به کمال عقلی می‌رسد، او بر شهوات خود غالب می‌گردد و نفس امّاره را مغلوب می‌کند، در نتیجه به لطافت روح می‌رسد و به عالم بالا متصل می‌گردد. عارف وارسته شایستۀ جذب انوار الهی می‌شود و به وسیلۀ این انوار سیر کمالی خود را به سهولت و بدون هیچ گونه انحرافی می‌پیماید. انوار الهی سبب شهود و مکاشفه در عارف می‌گردد. درک شهودی عارف بسیار عالی‌تر از درک ناشی از علوم اکتسابی است. مشاهدۀ عالم غیب نوعی رعب در قلب عارف پدید می‌آورد. ازدیاد انوار الهی، ‌رعب حاصل از مشاهدۀ عالم غیب را برطرف می‌کند و طمأنینه را به وجود می‌آورد. عارف وارسته چراغ هدایت دیگران می‌گردد و مردم را به سوی حق هدایت می‌کند. عالی‌ترین نتیجۀ سلوک الی الله، وصول به رضایت خداوند است، عارف به مقامی می‌رسد که خدا او را می‌ستاید و مورد رحمت و لطف خود قرار می‌دهد.
آثار اعتقاد به معاد در زندگی از دیدگاه نهج البلاغه
نویسنده:
علی‌رضا اعجازی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
اعتقاد به معاد خط فاصل میان تفکّر دینی و تفکّر مادی و غیر دینی است، از این رو معاد و اعتقاد به آن از ارکان اساسی همه‌ی ادیان الهی و جزء اصلی دعوت پیامبران خدا بوده است .قرآن کریم به عنوان اولین و روایات اهل بیت(علیه السلام) به عنوان دومین منبع وحیانی دین به ابعاد مختلف مسئله معاد پرداخته‌اند. اعتقادات و باورهای پایدارِ انسان نقش تعیین کننده و تاثیر مستقیم بر زندگی دارد به طوریکه نوع زندگی انسان متاثر از آن می‌باشد. نوع نگاه و تفکر انسان به زندگی پایه و اساس و بنیان زندگی را تشکیل می‌دهد که بقیه‌ی اجزا آن مطابق با آن نگاه شکل می‌گیرد. مطالعات میدانی معاصر در حوزه علوم اجتماعی نشان می‌دهد که باورهای پایدار کارکرد عملی و غالباً مستقیم بر رفتار شهروندان و جوامع بشری دارند. اعتقاد به معاد که از جمله مهمترین و تاثیرگذارترین باورهای دینی می‌باشد آثار سازنده‌ایی در سرنوشت انسان در دنیا و آخرت خواهد داشت. چرا که اعتقاد به روز قیامت و همچنین لزوم پاسخگویی در برابر اعمال و کردار در آن روز، سبب می‌شود تا انسانِ معتقد اعمال و رفتار خود را منطبق بر دین ‌انجام دهد زیرا می‌داند تنها به این وسیله می‌تواند از عذاب الهی در امان باشد بنابراین تاثیر این اعتقاد به صورت مستقیم و عملی خواهد بود. حضرت امیر(علیه السلام)در نهج‌البلاغه که از جمله‌ی متون دینی می‌باشد به صورت ویژه به مسئله‌ی معاد پرداخته و به صورت مستقیم و غیر مستقیم آثار مختلف اعتقاد به آن را برشمرده‌اند. این باور و اعتقاد موجب می‌شود انسان در همه‌ی حالات توجه به نظارت مستمر الهی داشته و همواره خود را در پیشگاه الهی ببیند در نتیجه برای عمل به دستورات و وظایف دینیو پرهیز ازگناه و معصیتکه از شاخص‌های رضایت الهی می‌باشد تلاش کرده تا در نتیجه بر اساس متون دینی به نعمت‌های الهی در دنیا و آخرت که از ناحیه‌ی خداوند وعده داده شده است نائل گردد.این آثار در مرحله اول به آثار دنیوی و اُخروی تقسیم می‌شود و در حوزه آثار دنیوی به نسبت چگونگی تاثیرگذاری به دو قسمت آثار فردی و اجتماعی تقسیم‌بندی می‌گردد که با روش مطالعات درون دینی و تحلیلمحتوی و بررسی چگونگی تاثیر آثار از کلمات حضرت امیر(علیه السلام) استخراج شده است.استخراج این آثار به دسته‌بندی و تبیین و تبویب آثار اعتقاد به معاد در اندیشه‌ی حضرت امیر(علیه السلام) و در نتیجه تقویت مبانی اعتقادی و در نهایت به تعیین الگوی رفتار‌ی مناسب برای افراد جامعه خواهد انجامید چرا که بر اساس آن الگوی رفتاری که مورد تایید اسلام و اهل بیت(علیه السلام ) باشد شکل گرفته و در نتیجه مسلمانان می‌توانند با حرکت بر اساس این الگوی رفتاری به شاخص های پیشرفت و تکامل دست پیدا کنند.
روش شناسی رویارویی حضرت علی (ع) با خلفای سه گانه در جهت اثبات حقانیت خویش
نویسنده:
حمیده افشارنزاد
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
حقانیت امیرمومنان و شیوه‌ی رفتاری ایشان پس از پیامبر با خلفائی که حق خلافت را غصب کرده بودند این شبهه را پدید می آورد که چرا علی × در پی احقاق حق خود برنیامد. و چگونه به خلافت خلفاء تن در داد و حتی با آنان همکاری کرد. در پژوهش حاضر با گردآوری سخنان امیرمومنان و بررسی موقعیت تاریخی عصر پس از پیامبر|، موانعی شناسایی شده است که وجود آن‌ها مانع احقاق حق علی × شد و امیرمومنان بهترین روش را در رویارویی با خلفاء برگزید به گونه‌ای که همان مردم پس از25 سال با اصرار خلافت را به علی × بازگرداندند. موانع سیاسی استخراج شده که پیش روی امیرمومنان قرار گرفته‌اند عبارتند از:کینه جویی عرب، اعتقاد به جمع ناپذیری نبوت و خلافت در یک خاندان، دشمنی قریش، قبیله گرایی، حزب گرایی، سرعت عمل گردانندگان سقیفه و موانع فرهنگی: فرهنگ شیخوخیت، فرهنگ جاهلی، احساس خود باختگی و موانع اجتماعی: شبهه افکنی سردمداران سقیفه، ناپایداری مردم، اختلاف و فروپاشی مسلمانان، روحیه‌ی متزلزل دینی، نداشتن پایگاه اجتماعی همگی مانع از احقاق حق سریع شدند. در این مدت امیرمومنان به اصول ویژه‌ای مانند: اصل وحدت، اصل صبر و استقامت، اصل عدم انظلام و اصل اعتدال پای بند بود و برای رسیدن به حقانیت خویش از روش‌های گفتاری مانند: معرفی شخصیت حقوقی خویش، استدلال و احتجاج، دعوت خصوصی از مردم، اعتراضات علنی، رویارویی ویژه با توطئه سقیفه بهره‌مند شد و در رفتار نیز به این روش‌ها: همکاری با خلفاء، مشاوره دادن به خلفاء، و انتقاد از خلفاء دست یازید.و سرانجام دستاورد علی× از این رویارویی پذیرش حقانیت از سوی همه‌ی مردم با اصرار بود.
بررسی رابطه دین و حکومت از منظر فقه نظامات با تاکید بر نهج البلاغه
نویسنده:
پدیدآور: سیدسراج‌الدین صالحی ؛ استاد راهنما: کاظم قاضی‌زاده ؛ استاد مشاور: مصطفی دلشادتهرانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
چکیده :
علم فقه که ناظر به بخشی از گزارهای شریعت است و افعال مکلفین را در حوزه زندگی فردی و اجتماعی مورد توجه قرار می‌دهد، متناسب با توسعه زندگی بشر با نیازها و سوالاتی مواجه شد که پاسخ به آن‌ها درنهایت نگرش‌های جدیدی را نسبت به این علم پدید آورد، نگرش سیستمی یا نظام‌‌مند که به «فقه نظامات» مشهور است از جمله‌ی این پدیدهاست که مبانی آن در آراء متقدمین و شکل تکامل یافته آن‌را به صورت یک نظریه در آثار شهید سید محمدباقرصدر‌(ره) می‌توان یافت. در فقه نظامات، علاوه بر احکام، نظامات مختلف اجتماعی، اعم از نظام سیاسی، نظام فرهنگی و نظام اقتصادی از منابع دین استنباط می‌شود و احکام فقهی نیز نه به ‌صورت منفصل و جدا از هم، بلکه به صورت یکپارچه، بهم پیوسته و نظام‌مند مورد مطالعه قرار می‌گیرند، به این صورت که گزاره‌های شریعت را به سه لایه تقسیم می‌کند؛ گزارهایی که ناظر به مبانی و اصطلاحا نگرش ساز هستند، گزارهایی که راهبردها و اصول شریعت را تبیین می‌کنند، و لایه سوم گزارهایی که روشی و راهکارسازند یا به تعبیر شهید صدر ره در "منطقه الفراغ" دین قرار دارند؛ هر گزاره به نسبت اینکه درکدام لایه قرار می‌گیرد دارای خصوصیاتی مجزا و تعاملی ویژه با دیگر لایه‌ها خواهد بود و در نهایت نیز حکم همان لایه را می‌پذیرد، بعنوان مثال گزاره ای که راهکارساز است و در لایه منطقه الفراغ قرار میگرد تحت تاثیر گزاره ها در دو لایه دیگر خواهد بود و متناسب با شرایط زمانی و مکانی دچار تغییر و تحول میشود، بخلاف گزارهای نگرش ساز و راهبردی که همیشه ثابت و لایتغیرند، با این حال، تمایز بین لایه‌های مذکور در فقه نظامات مصداقا کار ساده و راحتی نیست، اینکه مسائل مختلف در کدام لایه از لایه‌های سه گانه قرار میگیرند، چه تعاملی با دیگر مسائل پیدا میکنند، چه لوازم و تبعاتی را می‌پذیرند و در نهایت چه حکمی پیدا می‌کنند، نیاز به دقت‌هایی محققانه دارد. یکی از پرسش های مهم پیش روی شریعت راجع به مدیریت جامعه است، که البته دین هم در این باره اظهار نظر فرموده، و برای اداره جامعه دستوراتی دارد، اگر هر صفحه از قرآن کریم را ورق بزنیم؛ ممکن نیست دستوری در اجتماع، اقتصاد، امنیت، فرهنگ و آنچه لوازم دخالت دین در سیاست شمرده می‌شود نیابیم، لذا فرض این نوشته دخالت دین در مدیریت و تدبیر امور جامعه است. اما این دخالت به چه نحوی است؟ آیا دین به حکومت بعنوان دستگاه اجرا و قدرت متولی امور سیاسی_اجتماعی نیز نظر داشته و خصوصیات و مختصات آن‌را تببین کرده؟ نظر دین راجع به حکومت چیست؟ حکومت بعنوان بخشی از نظام سیاسی چه جایگاهی در قاموس شریعت دارد؟ البته پیشتر این مسئله از منظرهای مختلفی مورد مداقه قرار گرفته است؛ فلسفه، عرفان، فقه، اعم از فقه سنتی، فقه مقاصدو.. هریک با تقریرهای مختلف پاسخهای مخلتفی را پیش و پس از مواجه‌ی عملی با این مسئله بیان داشته‌اند، در نتیجه‌ی آن نیز برخی به جدایی سیاست از شریعت رسیدند برخی قائل به رابطه صدرصدی بین آن دو شدند، عده‌ای دیگر ضمن تایید رابطه آن‌ها به جدایی حکومت از شریعت رای دادند و دیدگاه‌های دیگری که هرکدام در بستر یک چارچوب نظری تحلیل و استنباط شده‌اند. فقه نظامات که شکل تکامل یافته فقه مقاصد و به نوعی تقریری از فقه حکومتی بحساب می‌آید نیز دارای چارچوب مشخصی برای پاسخ به سوال مذکور است و ما بنا داریم در نوشته مورد نظر از این چارچوب کارآمد جهت استنباط نظر شریعت دراین‌باره بهره ببریم، و ببینیم حکومت در کدام لایه از لایه های فقه نظامات قرار میگیرد؟ چه جایگاهی در شریعت دارد؟ و از این منظر چه حکمی بر آن بار می‌شود؟ از سوی دیگر کتاب شریف نهج‌البلاغه و سیره حکومتی حضرت امیر(ع) که نمونه عملی اندیشه سیاسی اسلام است، می‌تواند در این راه بهترین منبع و عالیترین مرجع یک محقق باشد، لذا برای پاسخ به سوال مذکور به سراغ نهج‌البلاغه رفته‌ایم و آن‌را محور پژوهش خود قرار داده‌ایم، آنجا که حضرت امیر (ع) در قول و فعلش به مقاصد شریعت نظر دارد، و نگاه ایشان قابل ارزیابی بوسیله دستگاه فقه نظامات است، آنجا که سیره حکومتی حضرت امیر نماینگر این است که حکومت در چه طبقه و درجه از اهمیت قرار دارد، آیا ایشان حکومت را اصل و راهبرد می‌داند و آن‌را بر راهکارها حاکم میکند؟ به گونه‌ایی که راهکارها به خواست آن و در راستای آن متحول شوند، یا برعکس حکومت را درچارچوب اصول محصور می‌بیند؟ آیا حضرت امیر (ع) لوازم و تبعات اصل‌انگاری حکومت را می‌پذیرد یا برعکس با آن مبارزه می‌کند؟ آیا حضرت امیر(ع) صاحب حکومت، منشاء حکومت و شکل و شیوه‌ی آن‌را منصوص و منصوب می‌داند و تبعا آن‌را جزو طبقه راهبردها بحساب می‌آورد یا آنرا منطقه الفراغی دانسته و بتبع تصمیم گیری راجع به آن را از اختیارات اولی الامر میداند؟
  • تعداد رکورد ها : 62