آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مطابق قرآن و تورات ، عهد الهی اولین قالب برقراری رابطه ی انسان و خداست . مفاد این عهد برسر عبادت خدا و اطاعت اوست . این عهود در تورات صبغه ای نژادپرستانه و اغلب دنیایی به خود می گیرد در حالی که این عهود در قرآن همه ی افراد بشر را در برمی گیرد و بیشتر جنبه ی اخروی دارد . عبادت یکی از راه های ارتباط انسان با خدا در قرآن و تورات است . رابطه ی عمیق با خدا از طریق شناخت صفات الهی میسر است .

در چند دهه اخیر، مطالعات درباره ظهور بنیادگرایی در میان سنت‌های گوناگون دینی اهمیت ویژه یافته است. ظهور بنیادگرایی، به صورت جنبشی مشخص در جهان مسیحیت و در کلیسای انجیلیِ(اونجلیکال) آمریکا، به دهۀ 70 میلادی بازمی‌گردد. بنیادگرایان با پافشاری بر تقدس و مرجعیت تام کتاب مقدس و با ارائۀ تفسیری تحت‌اللفظی از آن در حیات اجتماعی و دینی جامعه خود به ستیز با جنبه‌های مدرن رفته‌اند و ادعا می‌کنند به بنیادها و اصول اولیه دین باز گشته‌اند. در این پژوهش با نظر به پیشینه تاریخی این جریان، و همچنین توجه به اصول نظری و دیدگاه بنیادگرایان درباره ماهیت و منشاء کتاب مقدس و نیز تفاوت بارز روش تفسیری آنها نسبت به روش‌های گذشته، تلاش شده نتایج عملی این گونه مواجهه با کتاب مقدس در زندگی اجتماعی به‌ویژه در امر آموزش و رسانه بررسی شود. با نفوذ دیدگاه بنیادگرایان مبنی بر خطاناپذیری کتاب مقدس در سطوح مختلف جامعه، خوانش هر فرد از کتاب مقدس در خصوص امور مختلف حیات اجتماعی قابل استناد به متن مقدس انگاشته و هر نظر مخالفی محکوم می‌شود، نتیجه عملی این نگرش، ستیزه جوییِ مقدس مآبانه‌ای است که منجر به خشونت فراگیر شده است.

در نگاهی کلی، در سنت های دینی بحث از نجات جایگاهی خاص دارد و توبه در رسیدن به نجات دارای اهمیتی ویژه است. در مسیحیت نیز توبه به معنای تغییر نگرشی است که پس از انجام عمل خطا یا گناه منجر به احساس پشیمانی یا ندامت در انسان می شود و خدا زمانی گناه را می بخشد که با پشیمانی واقعی همراه باشد. نجات به معنای رستگاری و رهایی است و عیسی مسیح نجات دهنده است و عواملی چون ایمان، توبه، فدیه و ... در نائل شدن به رستگاری مؤثرند. در کلیسای ارتدوکس نیز با تأکید بر اهمیت شعائر و نیز توبه در نجات تأکید می شود که برای دستیابی به رستگاری و نجات، انسان دارای اختیار است. با توجه به اهمیت این مسئله، در این رساله تلاش شده تا با مراجعه به منابع اصلی و معتبر به بررسی مفهوم گناه، توبه و نجات در عهدین(عهد قدیم و عهد جدید)، نجات از نظر آبای کلیسا به ویژه توبه و نجات از دیدگاه یوحنای دمشقی پرداخته شود. مطابق دیدگاه آبای کلیسا از جمله ایرنائوس، اوریگن، آنسلم، نجات از طریق عیسی مسیح و با قربانی شدنش بر روی صلیب حاصل می شود. در حالی که بر اساس دیدگاه یوحنا دمشقی برای رسیدن به نجات بر شمایل تأکید می شود و این نظر وی با دیدگاه آباء کلیسا تفاوت هایی دارد.

مکاتب گنوسی در مقام یکی از جریان­­های مهم اعتقادی و عرفانی تأثیرگذار، دارای نگرش­های متفاوتی بوده­اند که به جهت تأثیر بر جریان­های گوناگون دینی و عرفانی، از جمله مسیحیت، مورد توجه محققان قرار گرفته­اند. در این پژوهش تلاش شده است که جایگاه زنان در مکاتب گنوسی مسیحی با نظر به رابطۀ دو سویۀ دین و جامعه بررسی شود. در دو سدۀ نخست میلادی، با اتکاء بر تعالیم دو تن از آموزگاران گنوسی، شمعون مغ و والنتینوس، تلقی خاصی از نقش زن در الهیات و جنسیت خدا، در مسیحیت مورد توجه قرار گرفت. بدین سان، جهان­بینی و خداشناسی ثنوی گنوسی برای تبیین جایگاه عنصر مؤنث در الوهیت کاربرد یافت. هم‌چنین، بر نقش حکمت (غالباً با نام سوفیا شخصیت‌یافته) در روند آفرینش تأکید خاص صورت گرفت. به نحوی متقابل، این الهیات که ناظر بر شخصیت مونث الهی است، بر فعالیت زنان در جامعۀ دینی تأثیر نهاد ­که خود بیانگر رابطۀ دو سویۀ دین و جامعه می­تواند باشد. به گونه­ای که تعامل اجتماعی زنان و حضور فعالانۀ آنان در عرصه­های دینی و کلیسا گسترش می‌­یابد و این خود بر فهم از کتاب مقدس اثر می­گذارد.

چکیده طرح داستان انبیاء و امم پیشین از مشترکات قرآن و عهدین است. از جمله این داستان‌ها، ماجرای زندگی حضرت لوط است که با داستان زندگی حضرت ابراهیم پیوندی تام دارد.در این پایان‌نامه به مقایسه این داستان در قرآن و عهدین پرداخته‌ شده است تا به مشابهت ها و تفاوت های گزارش این دو متن مقدس در این باره پی ببریم.ابتدا مفهوم نبوت را در دو سنت اسلام و یهود بررسی شده، آنگاه در دو فصل، سیره لوط و قوم لوط را بنا به گزارش قرآن و عهدین مطرح و مقایسه نموده‌ایم. در هریک از این بخش‌ها احادیث تفسیری ذکر شده و احادیث هماهنگ با تورات مشخص شده‌است. نظر به تفاوت های موجود در تعریف مفهوم نبوت در اسلام و یهود است که می توان تفاوت گزارش ها را توضیح داد؛ به عنوان مثال از آنجا که در دین یهود، عصمت عمل.....

چکیدهماکس وبر، یکی از جامعه شناسان مشهور قرن نوزدهم، اساسی ترین مساله نظری ای که در رساله اولیه اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری مطرح کرد این است که آیا درک بشر از جهان هستی و علایق دنیوی شان در قالب چنین چهارچوب ادراکی، می تواند مناسبات اجتماعی و کنش های عینی شان را، به خصوص در حوزه ی کنش اقتصادی، متاثر سازد. برای پاسخ به این پرسش، وبر دو جهت گیری نظری را مطرح کرد. در جهت گیری اول ، او سعی کرد کنش را از نظر «ذهنی» و از طریق فهم انگیزه های کنشگر تفسیر کند. وبر می پنداشت که این تفسیر ذهنی لزوما منجر به مجموعه تفسیرهای کلی فردگرایانه نمی شود زیرا «الگو هایی نوعی از معنا»وجود دارند که جامعه شناس می تواند آنها را در ذهن مجسّم کند. او این موارد را به صورت نمونه های آرمانی، مانند اخلاق پروتستانی و سرمایه داری نوین تدوین کرد. دومین جهت گیری نظری وبر بر ارتباط بین نظام های معنایی و علایق افراد مبتنی بود. علاوه بر این توجهات اولیه وبر به دین به منزله یک منبع محرّک تغییر اجتماعی بود نه منبع مقوّم ثبات جوامع. اساسا اندیشه وبر درباره جامعه بطورکل بر این اصل استوار بوده است که رفتار انسان ها در جوامع گوناگون فقط هنگامی قابل فهم است که در چهارچوب تلقی آنان از هستی قرار گیرد، اصول جزمی دینی و تعابیر آنها جزوی از این جهان بینی است و برای درک رفتار افراد و گروه ها ، ناگزیر باید دین را هم درک کرد و در حقیقت وبر خواسته است ثابت کند که تلقی های دینی عملا از عناصر تعیین کننده ی رفتارهای اقتصادی اند و در نتیجه، یکی از علل دگرگونی ها اقتصادی جوامع به شمار می روند. تعلق خاطر وبر در جامعه شناسی دینی اش رفتار معنی دار دینی انسان بوده است. بیشترین تاملات وبر از این لحاظ تاثیر رفتار دینی بر اخلاق و اقتصاد و در مرحله بعد تاثیر آن بر سیاست و آموزش و پرورش بوده است.

نامه پولس به رومیان، از کتاب‌های مهم و تأثیرگذار عهد‌جدید است که به سبب شخصیت و جایگاه ویژه پولس رسول در مسیحیت و نیز تقدم آن، جایگاهی ویژه در تفکر و الهیات مسیحی داراست. این نامه در کنار دیگر نامه‌های پولس به نحوی الهیات خاصی را با نام پولس شکل بخشیده است. از مؤلفه‌های مهم این الهیات می‌توان به خداشناسی، انسان‌شناسی، نجات‌شناسی و آخرت‌شناسی اشاره کرد که در این رساله کوشش شده تا ضمن شرح و بسط این مؤلفه‌ها براساس متن اصلی نامه به رومیان، به تأثیر این نامه بر کارل بارت پرداخته شود. در تاریخ تفکر مسیحی، متفکرانی مانند آگوستین، مارتین لوتر، جان وسلی و کارل بارت در پی‌ریزی نظام فکری خود از این نامه بهره برده‌اند. در دوره جدید، کارل بارت، بزرگترین متفکر مسیحیت در قرن بیستم، با انتشار تفسیر خود بر نامه به رومیان، تحولی اساسی در تفکرات لیبرال حاکم بر آن زمان به وجود آورد و مرزی را میان الهیات قرن نوزدهم و بیستم ترسیم کرد. بارت در این کتاب تأکید می‌کند که فقرات شانزده و هفدهم از باب اول نامه پولس به رومیان، مبیّن موضوع نامه است. در این پژوهش، به بررسی مفاهیم اصلی الهیات بارت از قبیل "کلمه خدا" و همچنین موضوعاتی نظیر انجیل، نجات، ایمان و عدالت خدا که تحت عنوان موضوع نامه به رومیان در کتاب برات شرح داده‌شده، پرداخته می‌شود. بارت "کلمه خدا" را کاملاً مطابق با انجیل نمی‌داند و از شکل سه‌لایه کلام خدا صحبت می‌کند که درعین سه‌گانه بودن بایکدیگر متفاوت نیستند. بارت انجیل را که قوت خداست، سنگ محک تمام قدرت‌ها می‌داند. چیزی به کلی جدید که بدون آن هرچیز مسیحی، یک سؤتفاهم است. از نظر او، انسان برای نجات و عادل شمرده‌شدن، یعنی رسیدن به عدالت خدا به انجیلی نیاز دارد که با ایمان همراه باشد. انسان عادل با همین ایمان زیست خواهد کرد.

نوشتار حاضر به بررسی اسطوره و مسائل مرتبط با آن در دوره جدید می پردازد؛ اسطوره از دیرباز در حیات بشر حضور داشته و نقشی فعال و مهم در تاریخ اندیشة بشر ایفا نموده است. اما در دوره جدید با ظهور عقلانیت مدرن جایگاه اساطیر زیر سؤال رفت. عده ای از اندیشمندان جدید که به شدت تحت تأثیر پیشرفت های علمی قرن بودند، تمام علوم پیشین را کنار نهادند و مدعی گشتند که با ظهور علم جدید اسطوره قطعا از تاریخ بشر برای همیشه حذف خواهد شد. اینگونه مباحث که در آغاز مدرنیته هواخواهان زیادی داشت، تأثیری مهم بر الاهیات مسیحی نهاد. زبان کتاب مقدس که در بررسی های انتقادی قرن پیش، به عنوان زبانی اسطوره ای شناخته شده بود اکنون باید از جامعه کنار گذاشته می شد. حتی در سطحی بالاتر، از آنجا که گزاره های اصلی دین مسیحی مانند صلیب، کفاره و رستاخیز مسیح نیز اسطوره ای تلقی می شدند، مسیحیت با خطر حذف از جامعه مواجه گشت. الاهیدانان مسیحی در این مسیر با ارائه راهکارهایی مختلف درصدد پیوند میان علم و عقلانیت جدید با دین برآمدند. یکی از این راهکارها برنامه اسطوره زدایی بود که از سوی بولتمان مطرح گشت. برنامه اسطوره زدایی با تأویل و تفسیر اساطیر با کمک فلسفه اگزیستانسیالیسم در صدد حفظ سنت مسیحی برآمد. اما با گذشت دوره مدرن و با بررسی وضعیت اسطوره در پایان دوره مدرن، مشخص می شود اساطیر علی رغم حضور علم همچنان در جامعه حاضرند و برنامه هایی که درصدد حذف اساطیر بوده اند با شکست مواجه شده اند. هدف از این پایان نامه اثبات این امر است که اسطوره در هیچ دوره ای از بین نمی رود، بلکه با تغییر شکل به حیات خود ادامه می دهد.کلمات کلیدی: اسطوره، اسطوره زدایی، مدرنیته، بولتمان

در منطقه‌ی جزیره العرب قبل از اسلام ، همانند سایر مناطق، نگرش منفی به زن نگاه غالب بوده است. اسلام این نگاه را متحول کرد. خلقت یکسان زن و مرد در گفتمان قرآن، تساوی آن ها را در کسب ارزش‌های معنوی و عدم تفاوت زن و مرد را در زمینه‌های فکری، خانوادگی و اجتماعی به همراه داشت. این بینش در گفتمان نبوی با تاکید بر ارزش ذاتی و شأن و منزلت زن و برخورداری از حقوق متقابل در چارچوب خانواده و مشارکت در امور جامعه، جنبه‌ی عینی و عملی به خود گرفت. با رحلت پیامبر(ص) جامعه دست‌خوش تحولات شد. اراده‌ی جامعه‌ی اسلامی بر این اندیشه استوار شد که گفتمان اسلام در باب زن در حاشیه قرار گیرد. عوامل متعددی هم چون باورهای یهود در تقویت این جریان و بازآفرینی نگاه جاهلی به زن تأثیر گذار بود. باورهای یهود در عهد عتیق در باب آفرینش زن و جایگاه او در هستی و اعتقاد به خلقت طفیلی و تبعی طن سبب شد تا نگاه منفی به زن در ابعاد مختلف در فرهنگ یهود انعکاس یابد. نفوذ این باور یهود در جامعه‌ی اسلامی به وسیله‌ی احبار نومسلمان و راویان آن‌ها زمینه را برای بازتولید نگاه منفی به زن در زمینه های مختلف فکری، خانوادگی و اجتماعی هم‌سو با نگاه جاهلی فراهم ساخت. بدین ترتیب، نفوذ و رواج باورهای یهود در جامعه‌ی اسلامی منجر به ظهور احادیث و روایت‌هایی شد که هر چند به نام احادیث اسلامی به فرهنگ اسلامی راه یافت، اما در حقیقت چیزی جز بازتولید نگاه جاهلی به زن نبود. از این رو، شناخت آموزه‌های اصیل اسلامی از آموزه‌های جاهلی بازتولید شده به نام اسلام، انجام این پژوهش را ضروری می سازد.

ادیان و مکاتب بشری بر آنند تا با پاسخ گویی به مسائل وجودی انسان ، طرح و برنامه ای برای ارتقاء و سعادت او در هر دو جهان ارائه دهند. از آن جایی که انسان به اقتضای طبیعتش موجودی اجتماعی است ، جامعه سالم از جمله عواملی است که برای بالندگی به آن نیاز دارد.کنفوسیوس و فارابی به منزله متفکرانی با تمایلات انسان گرایانه و جامعه شناسانه ،ضمن تبیین دقیق فلسفی نسبت وجودی این عالم با مراتب بالاتر و روحانی وجود و با تحلیل مسائل انسانی به ارائه مسیری برای تعالی وجود انسان پرداخته اند. در این رساله با تحقیق و تحلیل آراء و تعالیم کنفسیوس و فارابی در محورهای هستی شناسی، انسان شناسی و بررسی دیدگاه های اجتماعی ایشان، در میابیم که اگر چه نظریات این دو فیلسوف در زمینه انسان و جامعه شباهت های بسیاری دارند؛ اما تفاوتها نیز بنیادین است. نتایج حاصل از مطالب پژوهش نشان می دهد که اشتراک مهم و عمده هر دو اندیشمند، نظریه فطری بودن گرایش به نیکی و زیبایی در وجود انسان است. تاکید هر دو بر انسان دوستی، اندازه نگه داشتن، تحصیل فضایل ، دوری از رذایل و طبیعت اجتماعی انسان نیز از دیگر اشتراکات هستند. از آن جایی که هدایت انسان برای دست یابی به سعادت، غایت اصلی هر دو فیلسوف به حساب می آید، پرورش نفس و اهتمام به نظام خانواده و اصلاح اجتماع انسانی را راه حل مناسب آن می دانند. همچنین مشابهت های بسیاری در حیطه مسائل سیاسی و حکومتی از جمله حکومت بر اساس الگوی صاحب فضیلت میان آن ها وجود دارد. از تفاوتهای عمده این دو متفکر، ترکیب مباحث فلسفه و ماوراء طبیعی در تفکر فارابی و آخرت گرایانه بودن دیدگاه وی است. اما کنفوسیوس تمامی هم? خویش را صرف زندگی در این جهان و ارتقاء آن کرده است. این دیدگاه حتی بر فلسفه سیاسی آنان نیز موثر افتاده است و نتیجه آن است که رئیس فاضل حاکم بر مدینه فاضله فارابی فیلسوف و نبی است، حال آنکه امپراتور در شهر آرمانی کنفوسیوس انسانی شریف است که بر اساس حکم آسمان در این جایگاه قرار گرفته است.