آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

در این پژوهش روش استاد محمد صادقی در تفسیر صالفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنة مورد بررسی قرار گرفته و مطالب آن در سه فصل تنظیم گردیده است. فصل اول: کلیات، که شامل دو بخش است؛ ابتدا زندگی نامة مؤلف براساس مصاحبه با خود ایشان و منابع موجود، گزارش شده و در بخش دوم منابع مورد استناد مفسر همراه با توضیحی از مهم ترین آنها و نحوة بهره گیری مفسر از این منابع توضیح داده شده، سپس توصیف مختصری از تفسیر صالفرقان ارائه گردیده است. فصل دوم: که اصلی ترین و محوری ترین فصل تحقیق است شامل سه بخش می شود؛ بخش اول مربوط به مبانی تفسیر الفرقان است و ابتدا دو واژة تفسیر و تأویل و مباحث پیرامون آن، مورد بررسی قرار گرفته و به دیدگاه مفسر در این زمینه پرداخته شده و سپس مبانی تفسیر الفرقان نظیر: حجیت ظواهر قرآن، بواطن قرآن، محوریت قرآن (عدم نیاز به بررسی سندی روایات به عنوان پیامد این مبنا شرح داده شده است)، عدم اعتماد قرآن بر باطل و عدم تواتر قرائات سبع کاویده شده است. در بخش سوم به روش تفسیری الفرقان پرداخته شده است و با توجه به عمده ترین مستندات مورد استفادة مفسر یعنی قرآن و سنت، موارد ونحوة به کارگیری این مستندات ارزیابی گردیده و به این نکته اشاره شده است که مفسر، تفسیر قرآن با قرآن را راهی برای دستیابی به نخستین معانی و مفاهیم قرآنی در چارچوب دلالت مطابقی آیه می داند و روایات به عنوان وسیله و ابزار، جهت ارائه نمونه ها ومعانی پنهان آیات و بیان مصادیق مورد استفاده قرار گرفته است. بخش سوم به گرایش های تفسیر الفرقان اختصاص دارد و مهم ترین گرایش های مفسر همچون: علمی، فقهی، اجتماعی وکلامی به پژوهش نهاده شده است. در این میان نظرات فقهی مفسر در نوع خود بدیع و تازه است. و بالاخره در فصل سوم عمده ترین مباحث علوم قرآنی در تفسیر الفرقان، مورد بررسی قرار گرفته است که عبارتند از: محکم و متشابه، اعجاز، اسباب نزول، تحریف ناپذیری قرآن، نسخ در قرآن./

این رساله به بررسی شخصیت زن در تفاسیر المنار، الجواهر، فی ظلال القرآن، المیزان و نمونه پرداخته و شامل شش فصل با این مباحث است: فصل اول، زن در گذرگاه تاریخ: زن در تمدن ها و شرایع قبل از اسلام، زن در جاهلیت نخستین، زن در جاهلیت مدرن؛ فصل دوم، نقش تاریخی اسلام در احیای شخصیت زن: تکریم زن در جایگاه همسری، تکریم زن در جایگاه مادری، تکریم زن در جایگاه فرزندی؛ فصل سوم، مبانی شخصیت زن از دیدگاه اسلام: آفرینش انسان، اشتراک زن و مرد در انسانیت، خلیفة اللهی بشر، دشمن مشترک زن و مرد، بهره مندی از ارزش های انسانی، حمایت قانونی یکسان از زن و مرد، پاداش و کیفر؛ فصل چهارم، حق متفاوت بودن: تمایزات، رمز تفاوت های زن و مرد؛ فصل پنجم، علل تنزل شخصیت زن در جوامع اسلامی: استبداد حکام، عرف و عادت غیراصیل، تحجر، روشنفکری، انفعال در قبال فرهنگ غرب؛ فصل ششم، تجلی شخصیت زن در تاریخ انبیا: همسر ابراهیم، دختران لوط، مریم، فاطمه.

مفهوم «نجات» یکی از مفاهیم امید بخش در قرآن‌کریم است و دست‌یابی به خلاصی و رهایی از عذاب آخرت و گرفتاری‌های دنیوی مطلوب همه انسانهاست. این پژوهش با رویکرد معناشناختی و در راستای تبیین واژه «نجات» با استفاده از شیوه‌های نوین در معناشناسی هم‌زمانی تدوین گشته و کشف لایه‌های‌معنایی و استخراج مولفه‌های معنایی آن‌را منظور دارد. واژه «نجات» در هشتادوچهار مورد، در ساختارهای مختلف فعلی و اسمی و تنها یک‌بار در قالب مصدر در قرآن بکاررفته است. وجوه معنایی «نجات» در قرآن‌کریم، شامل: رهایی از عقوبت؛ سلامتی از نابودی؛ مکان مرتفع؛ گفتگوی‌در‌گوشی و توحید می‌باشد. آیات قرآن به نجات در دنیا و آخرت و کشف ضرّ و إنقاذ از آتش الهی إشعار دارند. از پربسامدترین واژگان و مفاهیم هم‌نشین این واژه «الذین امنوا»؛ «اهل» و «القوم‌الظالمین» هستند؛ برآیند تحلیل واژگان هم‌نشین واژه نجات آن است که مفاهیم «کشف» و «إنقاذ» به هسته معنایی «نجات» نزدیک بوده و می‌توانند به عنوان جانشین «نجات» انتخاب شوند. واژگان «فوز وفلاح»، «نصر»، «رحمه»، «ظفر» و «سعاده» از حوزه‌های هم‌معنای «نجات» در نظام معنایی قرآن‌کریم به‌شمار می‌روند. اما حوزه کارکرد نجات با فلاح و رستگاری متفاوت است؛ بدین معنا که همیشه نجات در دنیا به نجات در آخرت منتهی نمی‌شود و گمراهی بعد از نجات برخلاف فلاح نیز قابل تصور و تحقق می‌باشد.

نظریه بینامتنیت رویکردی است که روابط بین متون و چگونگی ارتباط بین آن‌ها را بررسی می‌کند. در این رویکرد دلالت‌های گوناگون متون در فضای متون دیگر آشکار می‌شود. کاربست این نظریه در مطالعات دینی در تبیین پیوند عمیق قرآن و عترت است. در این پژوهش دعای چهل و چهارم صحیفه سجادیه با موضوع آغاز ماه رمضان در دو سطح لایه‌های ظاهری و باطنی متن بررسی و تبیین می‌شود. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی به دنبال کشف افق معنایی جدید از این دعا است. روابط بینامتنی با سه گونه ساختاری و مضمونی و واژگانی پیگیری شده است. نتایج به دست آمده از پژوهش، گویای آن است که حضرت در طول این دعا از ساختارهای مختلف قرآنی در موضوعاتی همچون نزول قرآن در ماه رمضان و شب قدر، درخواست ملحق شدن به بندگان صالح، حمد خداوند بر نعمت هدایت و غیره بهره برده‌اند به گونه‌ای که قرآن در درخواست‌هایشان تجلّی یافته‌است.

بررسی آراء نواندیشان معاصر در حوزه مسائل قرآنی، موضوعی درخور اهتمام است. محمد شحرور از نواندیشانی است که با قرائت ایدئولوژیک از نص، نگاهی نو به موضوعات قرآنی دارد. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، بر آن است که مبانی فکری محمد شحرور را در نگرش وی به فهم آیات قرآن، با استناد به آثار او مورد تحلیل و بررسی قرار دهد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که شحرور با تقسیم‌بندی قرآن به آیات رسالت و نبوّت، نسبی بودن فهم قرآن، شواهد تاریخی دانستن برخی از آیات و تأویل‌گرایی، به دنبال قرائت نو از نصوص قرآنی بوده است. شحرور با تکیه بر تاریخی­نگری، حکم حجاب و احکام کنیزان را برای این دوره ندانسته و در این زمینه به مصادیق جدید همچون حدّ ادنی و اعلی برای پوشش و ازدواج مِسیار تصریح می‌نماید. دیدگاه‌های شحرور درباره قرآن، به دلیل استفاده از مبانی ناکارآمد، کاربست فهم تجربی دین و استفاده سلیقه‌ای و غیرعلمی از آیات، با چالش‌های جدی مواجه است، ازاین‌رو نمی‌توان دیدگاه او را در فهم و تفسیر قرآن حجّت دانست.

یکی از شاخصه‌های کلام معصومان استناد به آیات قرآن است. حضرت زهرا÷ در خطبه‌های خویش به فراخور نیاز، به آیات قرآن استناد نموده است. این گونه استنادهای قرآنی می‌تواند یکی از مهمترین منابع تفسیر قرآن به‌شمار آید. بیشترین کارکرد این روابط، در توسعه دامنه تفسیر نقلی است. این پژوهش، کارکرد تفسیری استنادهای قرآنی در خطبه‌های حضرت زهرا÷ و فراوانی آنها را مورد مُداقه قرار داده است و در آن به‌جای محتوای کلام قرآن و خطبه‌های حضرت زهرا÷، بر کارکردهای تفسیری استنادهای قرآنی حضرت÷ تأکید شده است. این بررسی بیانگر آن است که بهره‌گیری حضرت÷ از آیات گاه در جهت تبیین معنا، جری و تطبیق، گسترش مفهومی و مصداقی آیات و نیز استشهاد به آیات قرآن است. در این زمینه تبیین معنا، ذکر تطبیق آیات، استشهادهای حضرت÷ به قرآن و گسترش مفهومی و مصداقی آیات به ترتیب بیشترین کارکردهای تفسیری این استنادها را نشان می‌دهد.

مفهوم «کلمه» یکی از مهمترین مفاهیم و در عین حال پیچیده ای است که از دیرباز مورد توجه مکاتب بشری و الهی بوده است. «کلمه» در قرآن کریم نیز جایگاهی ویژه دارد و تکرار این واژه در کتاب تدوین (قرآن)، نماد اهمیت آن است. این پژوهش، با استفاده از برخی روش های نوین معناشناختی به تبیین مفهوم «کلمه» و استخراج مولفه های معنایی آن از قرآن کریم پرداخته است؛ زیرا معناشناسی به دلیل به کارگیری نگاهی تحلیلی و موشکافانه به متن برای دستیابی به مفهوم حقیقی واژگان، روشی مناسب به نظر می آید. با رویکرد همزمانی، 46 آیه ای که «کلمه» در آنها به کار رفته، مورد مطالعه قرار گرفت؛ با تحلیل کاربردها و از طریق استخراج مفاهیم همنشین و جانشین، این نتیجه بدست آمد که مفهوم «قول» به هسته معنایی کلمه نزدیک تر است و از این رو می تواند به عنوان جانشین «کلمه» محسوب شود. بدین ترتیب «کلمه» در قرآن کریم، قولی است که هم به خداوند متعال و هم به انسان نسبت داده شده است؛ با این تفاوت که بالغ بر نیمی از آیات اختصاص یافته به کلمه در قرآن، درباره خداوند به کار رفته و بیانگر امر او است که از اراده اش نشأت می گیرد و بخشی از آن، به سنن الهی باز می گردد؛ ولی کلمه، تنها در یک آیه درباره انسان به کار رفته که به کافران نسبت داده شده است و بیانگر عقیده آنهاست که عملی را در پی دارد؛ در بقیه آیات نیز، «کلمه» بدون انتساب به کسی، با صفات وویژگی های مثبت و منفی متفاوتی همنشین شده که بر اقوال اعتقادی توحیدی و غیر توحیدی مختلفی دلالت دارد.

نماز -عالی ترین مظهر نیایش - دارای آثار دنیوی و اخرویفراوانی استو می توان آن را از بهترین راهکار هایمعنوی در پیشگیری از انحرافات دانست . نگاهی گذرا به گرفتاری های انسان در عصر کنونی، ضرورت توجه به اسلام و تمسک عملی به سیره پیامبراکرم (ص) را بیشتر آشکار می کند تا بشر بتواند خود را از بند دنیای مادی برهاند و با ترویج فرهنگ نماز در پرتوسیره رسول خدا(ص) راه حل هایی برای مطرح کردن و پیاده کردن آن در سطح جامعه بیابد . در این تحقیق ، جوامع روایی شیعه و اهل سنت و منابع تاریخی، مورد بررسی قرار گرفته است تا سیره آن حضرت در مورد راه های ترویج فرهنگ نماز استخراج گردد. بیان جلوه های گفتاری آن حضرت در زمینه اسرار نماز،جایگاه و اهمیت آن ، شرایط و موانع پذیرش نماز، همچنین بررسی عملکرد آن حضرت در ابعاد مختلف تربیتی ،اخلاقی واجتماعی- سیاسی، محورهای اساسی این پژوهش است. بر اساس نتایج بدست آمده، فریقین اتفاق نظر دارند که تلاش آن حضرت در ترویج این فرهنگ در سطح جامعه موفقیت آمیز بوده ، به ترویج روح نماز و تربیت انسان های صالح و نماز گزار منجر شده است. سبک گفتار و رفتار آن حضرت همراه با بیان آثار ، به گونه ای انجام گرفته است که بسیاری از مسلمانان در یافتند نماز را در اول وقت ، با رعایت شرایط کمال و حدود و جوانب آن در مسجد و به جماعت اقامه نمودهوآن را از تمامی آفات نفسانی ، جسمانی یا عدم رعایت حقوق الهی و مردمی پیراسته نمایند . همچنین سیره عملیآن حضرت نشان داد با به کار گیری شیوه های مختلف می توان بستر مناسبی، برای جذب سایرین به نماز ایجاد کرد.