آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

:سستی و عقب ماندگی مسلمانان در چند قرن اخیر موضوعی نیست که هیچ اندیشمند مسلمانی بتواند نسبت بدان بی تفاوت باشد لکن در این میان خصوصا در اواخر قرن سیزدهم هجری (‎۱۹.م) و همزمان با فروپاشی عثمانی برخی مصلحان دینی برجسته در دوران معاصر با توجه به آموزه های وحیانی و شناسایی رابطه مستقیمی میان تفرقه و افول مسلمانان به بررسی تفصیلی علل تفرقه و انحطاطا مسلمین و ارائه راهکارهای اصلاح این وضعیت پرداخته اند که آگاهی از آراء و استفاده از تجربیات ایشان برای افرادی که می خواهند در این مسیر گام بردارند،لازم است این پژوهش نیز با همین منظور و در راستای مواجهه با تحولات اخیر جهانی که جریان استکبار با هدف سرکوب جریان اسلام سیاسی با بهانه قرار دادن حوادثی چون عملیات بیستم شهریور (‎۱۱سپتامبر )- جبهه خود را بیش از پیش منسجم می سازد بعنوان اقدامی مقدماتی انجام شده است. در فصل اول پایان نامه (کلیات) ابتدا به اجمال مبانی وحدت اسلامی و ریشه های تفرقه در قرآن بررسی شده و مشخص می شود که توحید مبنای امت واحده است. در ادامه به پیشینه وحدت و افتراق جهان اسلام در مقاطع مختلف پرداخته شده و چگونگی تلاش ائمه (ع) برای حفظ یکپارچگی جامعه اسلامی در قرون نخستین و شدت یافتن جریان تفرقه و انحطاطا در قرون اخیر به اختصار توضیح داده می شود. فصل دوم به آراء و راهبردهای سیدجمال الدین اسدآبادی به عنوان پیشگام نهضت اتحاد اسلام در دوران معاصر اختصاص یافته و دیدگاهها و اقدامات متنوع او در ارتباط با اقشار مختلف جامعه و در سطح منطقه ای و بین المللی تبیین می شود. فصل سوم در مورد ارزیابی آراء مهمترین شاگردان مکتب اتحاد اسلام سید جمال الدین ( عبده؛ کواکبی ، رشید رضا و اقبال لاهوری ) می باشد که با توجه به شرایط اسفناک جوامع اسلامی در نیمه اول قرن چهاردهم (‎۲۰م.) بر اقدامات اصلاحی تدریجی ؛ حرکتهای فرهنگی و رویکردهای روانشناختی تاکید داشته اند اما فصل چهارم به برخی از مهمترین مصلحان دینی برجسته در نیمه دوم قرن اختصاص یافته ( مودودی؛ سیدقطب و امام خمینی (ره)) که با توجه به اختلافات بنیادین مبانی اسلام و جریان غالب غرب و در پی شکست عملی سایر مکاتب در جوامع اسلامی صراحتا به ارائه الگوهای انقلابی پرداخته و از لزوم دگرگونی های اساسی در ساختار های جوامع به اصطلاح اسلامی و نهایتا اتقلابی جهانی سخن گفته اند و در مقام عمل نیز ( بویژه حضرت امام خمینی (ره) گامهای موثری در راستای طرح خویش برداشته اند در بخش پایانی جمع بندی و نتیجه گیری می آید که در آن به برخی از مهمترین موانع وحدت در جهان اسلام اشاره می شود.

اندیشمندان سیاسی همواره در ذیل موضوع حکومت مطلوب به دو مقوله اهداف و آرمانهای حکومت و نیز آسیبها و آفتهای آن توجه جدی داشته اند چرا که رسیدن به اهداف بدون رفع و دفع آفتها ممکن نخواهد بود. از سوی دیگر تجربه بشری نشان می دهد که نه پرداختن به ویژگیهای بایسته حاکمان نخبه گرایی سیاسی و نه ترسیم ساختارهای حکومتی بایسته به تنهایی مارا به حکومت مطلوب رهنمون نخواهند بود و بنابراین رویکرد سومی لازم است که حاکی است حکومت مطلوب محصول انسانهای خوب در ساختار خوب است. حکومت دینی هم از آنجا که یکی از انواع اداره امور بشر است به لحاظ عمومی و هم از آنجا که دین به عنوان یک نظام سیاسی اجتماعی در راس آن قرار می گیرد و با عمیق ترین لایه های وجودی انسان رابطه دارد سطور ویژه قابلیت تجزیه و تحلیل از این منظر را داراست به نظر می رسد تجربه انقلاب اسلامی و شکل گیری حکومت دینی در ایران از بسیاری جهات شبیه روند بعثت پیامبر اکرم (ص) و تشکیل حکومت دینی پس از آن است یکی از راههای تعالی و بالندگی انقلاب اسلامی می تواند بازبینی و عبرت آموزی از تاریخ صدر اسلام و تحلیل صحیح آن باشد. حکومت امیرالمومنین علی(ع) تنها حکومتی است که پس از رحلت پیامبر اکرم به وسیله امام معصوم و به مت متنابهی تشکیل شده و ادامه داشته است لذا بررسی مسائل این حکومت و حواشی آن و نیز تبارشناسی چالشهای موجود در آن نه تنها برای ما که برای تمامی حکومتهای دینی مهم و راهگشا خواهد بود. از آفات عمده خطرناک حکومتها و به ویژه حکومتهای دینی، اشرافیت و استقرار آن در ارکان و ابعاد مختلف حکومت است البته نفوذ این فرهنگ یا تن دادن به تبعات آن در اقشار جامعه نیز مشکل و عمیق تر ریشه ای تر خواهد بود. جمعیت پراکنده اعراب پیش از اسلام که آداب و رسوم مشترکشان از جمله خوی خود بزرگ بینی، تکبر و اشراف منشی، باعث تفرقه و واگرایی آنها می شد بر اثر تربیت اسلام و پیامبر(ص) قدم در مسیر رشد کمال نهادند و مدارج خوبی کسب کردند لیکن مدت همراهی آنها با اسلام آنقدر نبود که بتواند جامعه ای پایدار در مسیر تکامل ایجاد کند. لذا حکومت خلفای سه گانه پس از پیامبر اکرم و جریانات داخلی و خارجی جهان اسلام باعث خطرناکتر از حالت اول نیز بود سه چالش اصلی و خونین زمان امیرالمومنین(ع) ریشه در مساله اشرافیت و تقابل آن با محور حکومت حضرت یعنی عدالت داشت.جنگ جمل را ناکثین که از لحاظ روحیه صاحبان مطامع، زیاده طلبان اقتصادی و طرفداران تبعیض (اشرافیت اقتصادی و اجتماعی) بودند ایجاد کردند. . جنگ صفین و فتنه قاسطین ریشه در اشرافیت خانوادگی و تکبر و نفاق و بازگشت اسلام آورندگان تحت سایه شمشیر به مناصب حکومتی داشت و ثمره شوم این دوجنگ زاینده فتنه تحجر و کج فهمی منحرفان مدعی دین شد. در نهایت حضرت شهید عدالت خویش شدند. عدالتی که مبارزه با انحرافات داخلی سرزمین اسلامی که از مهمترین آنها اشرافیت بود را هدف قرار داده بود.

دیپلماسی عمومی رویکردی نوین در سیاست خارجی کشورهاست که مردم و به ویژه نخبگان جوامع دیگر را در روابط خارجی هدف قرار می دهد. در سال های اخیر بحث و تحقیق پیرامون دیپلماسی عمومی به ویژه در ایالات متحده آمریکا تعمیق و توسعه یافته و پس از رخدادهای 11 سپتامبر 2001 مطالعات و عملیات دیپلماسی عمومی آمریکا بر جهان اسلام متمرکز شده است. این در حالی است که کشورهای اسلامی کمتر به این مقوله می پردازند و توجه اندکی در به کارگیری آن دارند. نوشتار کنونی به دنبال پاسخی برای این پرسش که دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام چگونه است، از الگوی مفهومی و راهبردی دیپلماسی عمومی الهام می گیرد و با تمرکز بر حوزه جغرافیایی جهان اسلام، ابعاد مختلف دیپلماسی عمومی ایران را بررسی می کند. به باور نویسندگان منابع فرصت ساز قدرت نرم جمهوری اسلامی در چارچوب دو راهبرد آموزشی و رسانه ای در دیپلماسی عمومی به کارگرفته شده و با تمرکز بر دو محور خاورمیانه و آسیای مرکزی، دستاوردهایی مانند گسترش بیداری اسلامی و افزایش عمق راهبردی ایران را به دنبال آورده اند.

طرح تجزیه و دولت سازی یکی از مواردی است که دولت های استعماری نظیر بریتانیا برای استمرار حاکمیت و حفظ منافع خود در مناطق مختلف جهان به اجرا گذاشته اند. تأسیس رژیم اسرائیل در سال 1948 در همین راستا و با هدف دفاع از منافع غرب در برابر جهان اسلام، صورت پذیرفت. اما از آنجایی که هسته اصلی کسانی که خود را شهروند اسرائیل می دانند عموما چندپاره است و خارج از مرزهای فلسطین اشغالی به این سرزمین مهاجرت کرده اند، این رژیم نتوانسته است پروژه ملت سازی را در سرزمین های اشغالی با موفقیت به پایان برساند و با آسیب های ساختاری متنوعی نظیر شکاف های قومی، نژادی و مذهبی، منازعه های هویتی میان دین داران و سکولارها، مسئله اقلیت عرب فلسطینی مسلمان در درون اراضی اشغالی 1948، رشد مهاجرت معکوس و برهم خوردن توازن جمعیتی در سال های آتی و همچنین ظهور اندیشه های ساختارشکنانه نظیر پست صهیونیسم روبرو است. نویسندگان در این مقاله می کوشند چالش های مزبور را مورد بررسی و کندوکاو قرار دهند.

حقوق بشر در حوزه مباحث بین المللی اغلب از منظر سیاسی و بازتاب های آن مورد اعتنا قرار می گیرد. این در حالی است که سنگ بنای حقوق بشر معاصر بر پایه رفع نابرابری ها و آلام اجتماعی - اقتصادی گسترده ای شکل گرفته که در پی جنگ های جهانی و متعاقب آن تعارض ها و بحران های گوناگون به یک معضل پایدار بین المللی مبدل شده است.لذا در چارچوب نظریه مکتب انتقادی که از دو ویژگی مهم (یعنی تبیین ناکارآمدی «وضعیت موجود» با هدف دستیابی به «وضعیت مطلوب» و همچنین اهتمام آن به مقوله های بیناذهنی نظیر فرهنگ، هنجارها و فهم مشترک) بهره می برد، این بخش مهم حقوق بشر از زاویه مباحث فرهنگی کنکاش و بررسی شده و در پایان نیز راهکارهایی برای طراحی ساختارهای نوین بین المللی که حاوی مفاهیم و گفتمانی جدید برای پیشبرد حقوق بشر باشد، ارائه شده است. از آن جمله اجماع سازی حقوقی با تکیه بر اخلاق مسوولیت و نیز ایجاد اتحادیه سازمان های غیردولتی حمایتی پیشنهاد می شود.

بر پایه شواهد و تحقیقات معتبر علمی و دانشگاهی، در مورد وجود اسلام هراسی در بریتانیا تردیدی وجود ندارد. بر اساس مطالعات انجام شده، ظهور و بروز اسلام هراسی در سه حوزه عمومی، رسانه ای و دولتی قابل پیگیری است. پرسش اصلی این مقاله، سنجش و ارزیابی شکل و شدت اسلام هراسی در هر یک از این حوزه هاست و ضمن بررسی ریشه ها و زمینه های شکل گیری اسلام هراسی در بریتانیا کوشیده تا ابعاد آن را مشخص کند. به طور کلی به نظر می رسد در نوع برخورد و نحوه تعامل با اقلیت مسلمان بریتانیا سیاست های موثری به منظور مقابله با اسلام هراسی در هر یک از حوزه های یادشده وجود ندارد و در نتیجه سیاست های موجود، خواسته یا ناخواسته، اسلام هراسی و تبعیض علیه مسلمانان در حال گسترش است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

هدف از این پایان نامه بررسی مفهوم عدالت در قالب یک نظام مرتبط اجتماعی و سیاسی در اندیشه سیاسی شیعه با تاکید بر سیره و دیدگاه امیر المومنین علی (ع) است لذا سعی در پاسخ یابی به سوالاتی چون مفهوم عدالت در اندیشه سیاسی شیعه چیست ؟ ابعاد و انواع مختلف عدالت در اسلام کدام است و کدام یک در فرهنگ سیاسی قابل استفاده است ؟ کششهای اساسی شیعه در ارتباط با مفهوم عدالت در چه چارچوبهایی معنا دار می شود؟ علل اهتمام اسلام خصوصا" شیعه به مقوله عدالت چیست ؟ را دارد براساس فرضیه هاهی تحقیق عدالت از مفاهیم پایدار در اندیشه سیاسی است . اینکه عدالت انواع مختلفی دارد که هر نوع معنای متفاوتی عرضه می کند که برای تحقق مفهوم سیاسی آن باید آن را از دیگر حوزه ها متمایز ساخت . اینکه مفهوم عدالت میان دو اندیشه سیاسی شیعه و سنت مورد اختلاف بوده که این تفاوت نگرشها موجب تمایز انواع حکومتهای آنها شده است و عدالت در اندیشه شیعه مفهومی آرمانی است که شعار اساسی شیعه در طول تاریخ و مبنای مبارزات بوده است . اساسی ترین مفهوم مبنایی شیعه عدالت است و فلسفه تشکیل حکومت برای تحقق یا احیای عدالت بوده است تحقیق حاضر که به روش کتابخانه ای انجام یافته مشتمل بر چهار فصل است فصل اول شامل مقدمات ، تاریخچه و کلیات است فصل دوم مفهوم عدالت از دیدگاه قرآن و سنت است که مفهوم عدل در قرآن ، اقسام عدالت درقرآن ، رابطه عدل و قسط ، رابطه عدل و ظلم ، رابطه عدل و مساوات ، رابطه عدل و انصاف و مفهوم عدل از دیدگاه معصومان (ع) بررسی می گردد فصل سوم مفهوم عدالت از دیدگاه امیرالمومنین علی (ع) بررسی می گرد که شامل علی (ع) معیار عدل ، نمونه هایی از عدالت علی (ع) ، تعریف عدالت از دیدگاه علی (ع) ، رابطه عدل و ظلم از دیدگاه علی (ع) ، رابطه عدل و بخشش ، رابطه عدل و عقل ، رابطه عدل و حق از دیدگاه علی (ع) بررسی می گرد فصل چهارم مفهوم عدالت در فلسفه و فقه اسلامی را در دو بخش بررسی می کند . در فصل نخست عدالت در فلسفه اسلامی از دیدگاه فارابی ، عامری ، رازی ، ابن سینا و خواجه نصیر طوسی است و در بخش دوم گزیده ای در باب عدالت از دیدگاه فقهای شیعه است براساس نتایج حاصل از تحقیق آنچه در اسلام و به ویژه تشیع به عنوان عدالت مطرح می گرد ارتباط کاملا" مستقلی با مفهوم حق دارد و اگر بتوان نظامی از عدالت را طراحی کرد عدالت در راستای ایفای حقوق افراد معنا دار می گردد در بسیاری از آیات و روایات ، تلاش شارع بر این بوده که حق افراد به ایشان ظباز گردد و در ابعاد مختلف اقتصادی ، سیاسی ، حقوقی و قضایی حق محور انتخابها و بخشش ها قرار گیرد .

یکی از مسایل مهم در فهم ساحت اجتماعی، سخن گفتن از روش است. تا تحولی در عرصه روش شناسی رخ ندهد، جهشی نیز در تولید و آفرینش جدید و متفاوت در حوزه علوم اجتماعی اتفاق نخواهد افتاد. پژوهش حاضر درآمدی است به معرفی روشی جدید در ساحت علوم اجتماعی، البته در سطح خردترِ مفهوم شناسی، تا گامی در جهت نیل به هدف مورد نظر برداشته شود. پرسش اصلی متن حاضر را می توان اینگونه بیان نمود: چگونه توان فهم نسبت به یک مفهوم حاصل می شود و چگونه آن مفهوم برای ما معنادار می شود؟ به عبارت دیگر روش شناسی شناخت یک مفهوم در حوزه علوم اجتماعی چگونه باید باشد؟ بر این اساس با بهره گیری از آموزه های ویتگنشتاین متاخر، اولا مقوله ای بسیار مهم در ساحت علوم اجتماعی یعنی متدولوژی مفهوم شناسی که عموماً نسبت به آن بی توجهی می شود، مورد بحث قرار می گیرد، چرا که عموماً پژوهشگران علوم اجتماعی مفاهیم را آن گونه که باید معنا کنند، معنا نمی کنند و از این رو دچار اختلالی زبانی به نام «فروکاستگی مفهومی» می شوند. ثانیا سعی شده بواسطه معرفی روش و قالبی نو، تحت عنوان «فروکاستگی پدیدارشناسانه»، مسیری جدید جهت فهم و معنابخشی واژگان تاثیرگذار در حوزه های مختلف علوم اجتماعی پیشنهاد شود. در نهایت نیز این روش به عنوان نمونه در مورد مفهوم سیاست در شبکه مفهومی- زبانی اندیشمندان مسلمان مورد بررسی قرار گرفته است، تا به صورت عملی نیز روش فروکاستگی پدیدار شناسانه پیاده شود.

بازسازی اندیشه دینی یکی از مولفه های اساسی گفتمان دینی- سیاسی ایران معاصر به شمار می آید که در جهت تجدید حیات دینی و کارآمدتر کردن دین صورت پذیرفته است. این بازسازی متضمن اهدافی چون تعمیم اندیشه دینی برای ایفای نقش برتر سیاسی و اجتماعی، همانند کردن آن با مقتضیات زمان و بهره گیری از توانمندیهای دین برای مبارزه با استبداد داخلی و سلطه خارجی بوده است.گسترش دامنه این بازشناسی در میان اندیشمندان شیعی ایران نقطه عطفی در تحولات فکری و عملی تاریخ معاصر ایران است. این مقاله درصدد است که ضمن توضیح این مقوله و تاثیر آن بر گفتمان سیاسی شیعه، بازسازی اندیشه دینی را از دیدگاه استاد مطهری (ره) تبیین کند.