آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مسئله علیت ذهنی- دست کم از زمان دکارت - از مهم ترین مسائل فلسفه ذهن بوده است. فیلسوفان دکارتی از آن جا که تعامل علی نفس و بدن را مشکل ساز می دانستند، هر یک به شیوه ای رابطه علی مستقیم میان نفس و بدن را کنار گذاشتند. با این حال، این مسئله با کنار گذاشتن نفس مجرد دکارتی در دوره معاصر نیز حل نشده است و همچنان از مهم ترین مسائل است. اگر مسئله ذهن و بدن را اساسی ترین مسئله در فلسفه ذهن معاصر به حساب آوریم، دست کم یک صورت مسئله ذهن و بدن مسئله علیت ذهنی است. اگر در نظر دکارت تفاوت دو جوهر نفس و بدن مانعی بر سر راه تعامل علی این دو به حساب می آمد، با اصالت دادن به امور فیزیکی نیز مسئله صورت دیگری پیدا می کند: ذهن چگونه می تواند نیروهای علی اش را در جهانی که اساساً فیزیکی است، اعمال کند؟ فیلسوفان بر اساس دیدگاه های متفاوتشان درباره علیت و نیز چیستی ذهن، راه حل های متفاوتی برای مسئله علیت ذهنی مطرح کرده اند، که به بخشی از این مسائل در این مقاله پرداخته می شود.

براساس دیدگاه پوزیتیویست های منطقی، دلیل عامل برای عملش علت آن عمل است و تبیین عمل با دلیل، تبیین علی و قانون مند است. از سوی دیگر، ویتگنشتاین و فیلسوفان هم مسلک او منکر علیت دلیل برای عمل هستند و معتقدند تبیین عمل با دلیل، صرفا تبیین عقلانی است، نه تبیین علی. نظریه علی عمل دیویدسن موضع میانه است، زیرا از یک سو، دلیل را علت عمل می داند و از سوی دیگر، منکر این است که رابطه ای قانون مند بین دلیل و عمل وجود داشته باشد. بنابر رای دیویدسن، تبیین عمل با دلیل هم تبیین عقلانی است و هم تبیین علی.

تجربه‌های زمانی تجربه‌هایی هستند که جنبه‌های زمانیِ جهان را بازنمایی می‌کنند. به لحاظ پدیدارشناختی، تجربه‌های زمانیِ ما به‌طور مستقیم و بی‌واسطه به ویژگی‌های زمانی تعلق می‌گیرند. این حقیقت بدیهیِ پدیدارشناختی با مقدمات دیگری منجر به پارادکس می‌شود. برای حل این پارادکس مدل‌هایی برای تبیینِ امکانِ تجربه‌های ادراکی مستقیمِ ویژگی‌های زمانی ارایه شده است. سه مدل اصلی عبارتند از نمای ‌لحظه‌ای (اتم‌گرایی)، امتدادی و نگهداشتی. براساس مدل نمای ‌لحظه‌ای، تجربه‌های ادراکی چیزی بیش از رویدادهای آگاهانه‌ آنی یا کوتاه‌مدت که در توالیِ یکدیگر قرار گرفته‌اند نیستند و توالی آنها برای تجربه زمانی کفایت تبیینی دارد. ما در این مقاله نخست پارادکسِ تجربه زمانی و مدل‌های تجربه زمانی را معرفی می‌کنیم. سپس به شرحِ اساسی‌ترین نقد علیه اتم‌گرایی، یعنی عدمِ کفایتِ توالیِ صرفِ تجربه‌های اتمی برای توضیح تجربه‌های زمانی، و ردّ آن می‌پردازیم. در نهایت کفایت تبیینیِ توالیِ تجربه‌های اتمی برای تجربه زمانی را نشان می‌دهیم.

همه‌روان‌انگاری دیدگاهی است که در مقابل فیزیکالیسم و دوگانه‌انگاری راه سومی را در تبیین آگاهی مطرح می‌کند. یکی از استدلال‌های مهم به نفع این دیدگاه نفی نوخاستگی آگاهی است. بر اساس نوخاسته‌گرایی درباره آگاهی، آگاهیِ انسان و سایر موجودات ویژگی‌ای است که در سطح غیربنیادین فیزیکی از سطح بنیادین فیزیکیِ فاقد آگاهی ظهور می‌کند. در دوره معاصر، ابتدا گالن استراوسون به تفصیل بر همه‌روان‌انگاری از طریق نفی نوخاستگی استدلال کرده است. مسئله این مقاله این است که آیا این استدلال درست است؟ استدلال استراوسون یک قیاس ذوحدین است که نوخاسته‌گرایی را به دو قسم نوخاسته‌گرایی صحیح و تبیین‌ناپذیر تقسیم می‌کند. استراوسون نوخاستگی صحیحِ آگاهی را ناممکن و نوخاستگی تبیین‌ناپذیر را اساساً نامنسجم می‌داند. هدف این مقاله این است که نشان دهد این استدلال درست نیست. این مقاله با ارائه چارچوب مفهومی جامعی که دربرگیرنده دیدگاه‌های اکثر نوخاسته‌گرایان معاصر باشد، و با توجه به پیشینه تاریخی نوخاسته‌گرایی (خصوصاً، دیدگاه براود) نشان می‌دهد که می‌توان قسم سومی برای نوخاستگی فرض کرد که اولاً منسجم باشد و ثانیاً نوخاستگی آگاهی بر اساس آن ممکن باشد. بر این اساس، قیاس ذوحدین استراوسون برای رد نوخاستگی آگاهی و دفاع از همه‌روان‌انگاری قابل دفاع نیست.

یکی از روش‌های آموزش اخلاق که اخیراً مورد توجه پژوهشگران حوزه اخلاق و تعلیم و تربیت قرار گرفته و سابقه دیرینه‌ای در آموزه‌های اسلامی دارد، آموزش از طریق بازی است که هدف اصلی این مقاله تبیین دقیق آن و بررسی ظرفیت‌ها و مزایای این روش است؛ با این تفاوت که در این مقاله، تمرکز ما نه بر نوع یا مورد خاصی از بازی‌ها، بلکه بر مطلق بازی‌های جمعی است که الزاماً طراحی اخلاقی نیز ندارند. براین‌اساس در این مقاله با استفاده از روش استنتاجی و استنادی و بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای، پس از مروری بر پیشینه روش‌های غیرمستقیم آموزش اخلاق، به تعریف و تحدید بازی پرداخته شده و سپس ضمن برشماری تعدادی از کارکردهای مؤثر بازی در ارتقای اخلاقی بازیکنان، به برخی مزایای این روش بر روش‌های دیگر تربیت اشاره شده است. تقویت تواضع اخلاقی، تعادل بین نفع شخصی و نفع جمعی، ایجاد ظرفیت بُرد و نهایتاً روحیه پذیرش شکست، از جمله ظرفیت‌های بازی در آموزش اخلاق است.

وجود چند روح برای انسان‌ها از مباحث مطرح‌شده در میراث روایی امامیه است که با برخی مسائل کلامی پیوند خورده است. مجموع روایات مرتبط با این موضوع، حاوی تفاصیلی است که هر تک روایت به بیان برخی از آنها بسنده کرده است. مقالۀ حاضر می‌کوشد روایات مرتبط با این موضوع را به‌صورت کامل جمع‌آوری کند و فارغ از اعتبارسنجی و بررسی‌های تفسیری آنها، با کنار هم چیدن و دسته‌بندی این روایات، تصویری جامع از مسئلة تعدد ارواح انسان در روایات امامیه و آیات قرآن کریم ترسیم نماید و بر مبنای مضامین پرتکرار این روایات، یک جمع‌بندی اولیه از این مسئله ارائه دهد. نتیجة تحقیق آن است که همة انسان‌ها دست‌کم دو روح به نام‌های روح ‌الحیاة و روح القدیمه دارند. علاوه بر این، خداوند مؤمنان را از روح‌الایمان و پیامبران را از روح‌الایمان و روح‌القدس و پیامبر اسلام و جانشیان ایشان را از روح‌القدس، روح من امر الرب و روح‌الایمان نیز بهره‌مند کرده است.

آیا تجربۀ شنیداری ما از اصوات زبانی در زبانی که می‌شناسیم، شامل ویژگی‌های معنایی است یا خیر. برخی از فلاسفه از این دیدگاه دفاع کرده‌اند که تجربۀ ادراک شنیداری ما شامل ویژگی سطح بالایی همچون معنا یا ساختار معنایی است. نقدهای مختلفی به این رویکرد وارد شده است که دو تا از مهم‌ترین این نقدها، یکی نقد مبتنی بر شنیدن کلمات هم‌آوا با معانی مختلف و دیگری، نقد مبتنی بر فهمیدن عبارت‌های زبانی حساس به بافت است. ما در این مقاله ضمن بررسی این نقدها، پاسخ‌هایی جهت دفاع از این رویکرد فراهم می‌کنیم. در پاسخ به نقد شنیدن کلمات هم‌آوا با معانی مختلف، با استفاده از شهود عرفی و مثال‌های زبانی سعی می‌کنیم نشان بدهیم که هنگام شنیدن کلمات هم‌آوا ولی با معانی مختلف، واقعاً تجربۀ پدیداری متفاوتی داریم. در نقد حساسیت به بافت زبانی نیز نشان می‌دهیم که این نقد، ویژگی عمومیت معنا را نادیده می‌گیرد. علاوه بر این، با دفاع از فرآیند بالا به پایین می‌توان پاسخی برای نقد مبتنی بر حساسیت به بافت، فراهم نمود.