آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

از جمله ادله مشروعیت اطاعت در حوزه مرجعیت دینی و سیاسی، دلالت آیه 59 سوره نساء بر اطاعت از اولی الامر می‏باشد. فریقین )شیعه و سنی( درباره تعبیر اولی الامر و اطاعت از وی دیدگاه یکسانی ندارند. دانشمندان شیعی با استناد به اطلاق در آیه و شواهدی از آیات دیگر و نیز روایات متواتر معنوی )یا لا اقل متظافر( مصداق اولی الامر را تنها پیشوایان معصوم می‏دانند و در این نظر متفق‏القولند. برخی از مفسران اهل سنت نیز دلالت آیه را بر عصمت اولی الامر پذیرفته‏اند. آنان ضمن تطبیق اولی الامر بر اهل حل و عقد، بر مشروعیت اطاعت مطلق از آنان تاکید می‏کنند. اکثر اهل سنت، اولی الامر را به والیان و دانشمندان امت معنا کرده، اطاعت از آنان را منوط و مقید به احراز فرامین و احکام آنان با حکم خدا دانسته‏اند. ادله اهل سنت برای هر دو معنا با کاستی‏های جدی روبه روست.

فریقین در پاره ای از نکات آیه اکمال اتفاق نظر دارند. نقطه اصلی اختلاف آنان در تفسیر این آیه در دو امر زمان نزول و علت نزول آیه است. این تمایز مباحث کلامی گسترده ای را بین فریقین رقم زده است. در مصادر فریقین تنها دو دسته روایت درباره زمان نزول این آیه به چشم می خورد: نزول آن در حجة الوداع در روز عرفه و نزول آن در غدیر خم. برای جمع این این دو دسته روایت، احتمال هایی می‏توان ارائه کرد. در تمام احادیث شیعی، اعم از روایاتی که دلالت بر نزول آیه در عرفه و یا در غدیر دارند، علت نزول آیه "اعلان ولایت امام علی" ذکر شده است و در متن احادیث اهل سنت نیز که به علت نزول آیه تصریح شده، به جز در یک حدیث، علت نزول آیه "اعلان ولایت امام علی" است. اکثر اهل سنت که نزول آیه رادر عرفه می دانند بر خلاف تصریح روایات درباره علت نزول آیه، وجوهی متعدد احتمال داده اند. این وجوه با برهان سبر و تقسیم مورد نقد قرار گرفته و مخدوش شده اند. با اثبات علت نزول آیه درباره ولایت امام علی، تأثیر شگرف آن در مفاد خطبه غدیر به پیامبر خدا و نیز در تفسیر آیاتی دیگر که درباره ولایت اهل بیت است، به وضوح نمایان می شود.

مفسران فریقین، درباره معناى امامت، در آیه امامت حضرت ابراهیم (بقره/124) اختلاف نظر جدى دارند. این اختلاف ها با مباحث کلامى آمیخته شده و دامنه موضوع را فراختر کرده و به همین دلیل، اصطلاح شناسى امام در قرآن را دشوار ساخته است.در این مقاله، در ناحیه سلب، تنها به ذکر نظریه هایى که درباره معناى امامت در آیه مذکور مطرح هستند، بسنده کرده و به منابعى که آنها را مورد مناقشه قرار داده و ابطال کرده اند، اشاره شده است. سپس، در ناحیه ایجاب، معناى «پیشوایی با وجوب پیروى و اطاعت مستقل» براى معنای اصطلاحی «امام» پیشنهاد و بر سه پایه تحلیل مفهومى امام، استناد به آیات و تمسک به روایات، مدلل گشته است.

عدالت قضایی از شاخصه های مهم عدالت اجتماعی است که اجرای آن طبق آموزه های قرآن از مهم ترین اهداف بعثت انبیای الهی معرفی شده، و مراد از آن رعایت قانون و احقاق حق در مقام قضاوت و داوری است. بدیهی است هر عملی که به قصد اخلال در روند اجرای عدالت قضایی صورت گیرد و این قابلیت را داشته باشد که تحقق عدالت قضایی را ناممکن سازد و یا موجب انحراف دادرسی گردد، جرم علیه عدالت قضایی محسوب می شود. در قرآن، آیات متعددی بر اجرای عدالت قضایی تاکید دارد، تاجایی که اقداماتی که باعث اخلال در روند اجرای عدالت می شوند، صراحتا مورد نهی قرار گرفته است. این در حالی است که قانون گذار ایران صرفا به پیش بینی کلی برخی از این جرایم، به طور پراکنده و بدون لحاظ سیاست جنایی واحد و یکپارچه اکتفا کرده است.در این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است، ضمن بررسی مفهوم جرایم علیه عدالت قضایی، مصادیق این جرایم از دیدگاه قرآن و حقوق کیفری ایران شناسایی شده و در پایان، عملکرد قانون گذار در برخورد با این دسته از جرایم مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

آنچه پیش رو دارید رساله ای است در زمینه«بررسی تطبیقی روایات تفسیری فریقین درباره امام مهدی(عج)» که در یک مقدمه و چهار فصل تنظیم وتدوین شده است. در مقدمه رساله به شش مطلب پرداخته شده است که عبارتند از:موضوع پژوهش، هدف پژوهش، ضرورت پژوهش، پیشینه پژوهش، روش پژوهش و محدودیت های پژوهش. فصل اول مربوط به کلیات و مبانی بحث است که به چهار موضوع پرداخته شده است. این موضوعات به شرح زیر می باشند:معنا شناسی تفسیر، معنا شناسی تأویل، بررسی حجیت سنت اهل بیت(ع) در تفسیر قرآن و بررسی حجیت قول صحابه در تفسیر قرآن. ضرورت مطرح کردن مباحث معنا شناسی تفسیر و تأویل این است که در بسیاری از روایات تفسیری علاوه بر تفسیر آیات، تأویل یا مصادیقی از آیه نیز مطرح شده که در نگاه اولیه با ظاهرآیه مطابقت ندارد اما با دقت وامعان نظر می توان به ارتباط آنها با آیه پی برد؛ همچنین با عنایت به این که برای واژه تأویل، معانی متعددی مطرح شده است در بخش معنا شناسی تأویل مشخص نموده ایم که منظور ما از تأویل در این رساله کدام معنا است. اکثر روایات تفسیری در مصادر شیعه از اهل بیت(ع) که عدل قرآن هستند صادر شده است بنا براین بحث درباره حجیت سنت اهل بیت(ع) درباره تفسیر قرآن اجتناب پذیر است. در بخش سوم با ادله قرآنی و روایی اثبات شده که هر آنچه اهل بیت(ع) درباره معارف قرآن بیان کرده اند گو اینکه از لسان جد بزرگوارشان رسول مکرم اسلام (ص) نقل شده است و هیچ تفاوتی ندارد. در بخش چهارم(از فصل اول) به حجیت قول صحابه در تفسیر پرداخته شده است. ضرورت این بحث از آن جا روشن می شود که در منابع روایی اهل سنت احادیثی از صحابه(و تابعین) در تفسیر قرآن به چشم می خورد که شیوه برخورد با این احادیث در این قسمت بررسی شده است بدین گونه که حدیثی که از صحابی(و به طریق اولی و تابعی) نقل می شود اعم از تفسیری یا غیر تفسیری باید مورد نقد سندی و دلالی قرار گیرد.همچنین اجتهاد ها و استنباط های صحابه در تفسیر باید با قرآن و سنت قطیعه محک بخورد و در صورت موافقت با آنها پذیرفتنی است. در فصل دوم به بررسی آیاتی پرداخته شده است که هر دو فریق شیعه و اهل سنت در ذیل آنها روایاتی تفسیری درباره امام مهدی(عج) نقل کرده اند. این آیات که تعدادشان بالغ بر هشت آیه می باشد به ترتیب از ابتدا تا انتهای قرآن به صورت ذیل بررسی شده اند: ابتدا واژگان دشواریاب آیات با استفاده از کتب معتبر لغوی تشریح شده است؛ سپس دیدگاه تفسیری مفسران شیعه و اهل سنت درباره آیات با استفاده از تفاسیر از تفاسیر معتبر فریقین مطرح گردیده است؛ در مبحث دیدگاه تفسیری شیعه از چهار تفسیر تبیان، مجمع البیان، المیزان و نمونه و در مبحث دیدگاه تفسیری اهل سنت از چهار تفسیر کبیر فخررازی، کشاف زمخشری، تفسیر قرطبی و روح المعانی آلوسی بهره گرفته شده است؛ آن گاه روایات تفسیری فریقین در ذیل این هشت آیه را که مجموعاً 44 روایت از شیعه و 65 روایت از اهل سنت می باشد به صورت دسته بندی شده نقل کرده ایم و در پایان به بررسی مقارنه ای و تطبیقی این روایات از نظر محتوا و سند دست زده ایم. فصل سوم مربوط به آیاتی است که در ذیل آنها فقط در منابع روایی اهل سنت روایاتی تفسیری درباره امام زمان(عج) نقل شده است. تعداد این آیات، 6آیه و تعداد روایات اهل سنت در ذیل آنها 34 روایت است که فهرست آنها در جدول انتهای رساله آمده است. در این فصل نیز همچون فصل دوم مراحل چهارگانه تشریح واژگان دشواریاب، دیدگاه تفسیری فریقین، نقل روایات تفسیری به صورت دسته بندی شده و بررسی روایات از حیث محتوا و سند تبیین شده است. در فصل چهارم از 362 آیه که در ذیل آنها تنها در مصادر روایی شیعه، روایاتی تفسیری درباره امام مهدی(عج) وارد شده است و همچنین تعداد این روایات در ذیل هر آیه فهرستی به صورت جدول ارائه شده است. در مجموع تعداد8 آیه در منابع روایی فریقین وجود دارد که در ذیل آنها روایاتی تفسیری دربارهم وضوع مهدویت نقل شده؛ همچنین 6آیه مشاهده شد که در ذیل آنها فقط در منابع روایی اهل سنت روایاتی تفسیری در این باره آمده؛ و تعداد 362 آیه وجود دارد که در ذیل آنها فقط در منابع روایی شیعه روایات تفسیری درباره امام زمان و مسائل مرتبط با آن حضرت آورده شده است. بنابراین تعداد آیات مربوط به موضوع مهدویت بالغ بر 376 آیه می باشد.

هدف تألیف: بعضی از مسلمانان زائران امام موسی کاظم علیه‌السلام را مسخره می‌کردند و زیارتش را غیر شرعی می‌دانستند. در حالیکه من دارم می‌بینم که در همین زمان همین مسلمانان برای زیارت قبور صوفیان می‌روند و آن را جائز می‌دانستند گرچه عده‌ای از برادران اهل سنت و خلفاء عباسی برای زیارت امام موسی کاظم علیه‌السلام به کاظمین می‌روند و نیز بعضی از اهل سنت وقتی کتابی شیعه را می‌بینند که یک شیعه درباره اهل بیت نوشته از خواندن آن خودداری می‌ورزند وقتی من این چیزها را دیدم تصمیم گرفتم که یک کتابی را بنویسم که تمام منابع و مأخذ و سند آن از کتب اهل سنت باشد تا این‌که مخالفین اهل بیت علیه‌السلام را بتوانم قانع کنم که آنها راه غلط را اختیار کرده‌اند و برای اثبات همین مطلب در این کتاب سعی کردم که این کتاب بصورت جدل و مناظره نباشد.

در این مقاله ضمن اینکه اصالت اراده در ارزش‌داوری انسان تبیین شده است، میزان توجه به این مسئله در قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است؛ اینکه آیا از منظر قرآن کریم تنها ارادۀ انسان‌ها معیار ارزیابی اخلاقی انسان است یا معیارهای غیرارادی نیز در این ارزیابی دخالت دارد. ایمان و کفر، علم و جهل، شک و یقین از جمله معیارهایی است که در قرآن برای ارزیابی اخلاقی انسان‌ها مطرح شده است. در برخی از این عناوین اراده نقش جدی و در برخی نقش کمرنگی دارد. در این مقاله به تفصیل جایگاه اراده در «ایمان» به عنوان یکی از محوری‌ترین فضایل اخلاقی انسان بررسی شده است. اراده در معیارهای دیگر سعادت و ارزشمندی قرآن نیز که به نوعی ذیل ایمان هستند، تحقیق شده است؛ در مجموع این نتیجه به دست آمده که اراده در تحقق «ایمان» جایگاه و نقش اصلی را دارد. در برخی امور دیگر مانند «شک‌» که زمینه ساز گمراهی انسان است، اراده در شرایط خاص نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای داشته است. بنابراین در بررسی نقش اراده و کارآمدی آن باید شرایط آن را نیز در نظر گرفت