آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

مى توان ساختار تعالیم قرآن را در سه رهیافت کلى: ساختار دلالى، صنفى و معنایى (جزءنگر و کل نگر) دسته بندى کرد. هر چند این سه نوع رویکرد به معناى انفصال قطعى هر کدام از یکدیگر ـ بدون آنکه نقطه مشترکى داشته باشند ـ نیست. این مقاله به بررسى این سه رهیافت به ویژه رویکرد معنایى (در شکل کل نگر) مى پردازد تا انسجام درون متنى از تعالیم وحى را بر مدار «توحید» بنمایاند، راهکارى براى فهم معارف قرآن فراهم آورد و نسخه اى به مربیان براى اصلاح فرد و جامعه، ارایه کند

در این تحقیق نقش امام علی(ع) در احیای فرهنگ قرآن بررسی شده است و مطالب آن در سه بخش با این مباحث آمده است: بخش اول، کلیات؛ بخش دوم، شاخص های اصلی فرهنگ قرآن و افول آن پس از رحلت پیامبر اکرم(ص): شاخص های اصلی نظیر عدالت و آزادی، واپسین تلاش های پیامبر اکرم(ص) در ابقای امت بر فرهنگ قرآنی مانند سفارش درباره اهل بیت(ع)، افول تدریجی فرهنگ قرآن پس از رحلت رسول خدا(ص) و پیدایش بدعت ها؛ بخش سوم، امام علی(ع) و احیای فرهنگ قرآن: اوصاف قرآن از منظر امام علی(ع)، شایستگی های ویژه امام علی برای احیای فرهنگ قرآن، احیای فرهنگ قرآن در سیره گفتاری امام علی(ع)، احیای فرهنگ قرآن در سیر حکومتی امام علی(ع).

در این پژوهش طی پنج فصل به بررسی نشاط و شادابی با تکیه بر آیات و روایات تفسیری پرداخته شده است. در فصل اول کلیات بحث نظیر تعریف شادابی و نشاط در لغت و اصطلاح روان شناسان، علل افسردگی، برون گرایی و رابطه لذت و نشاط بررسی شده است. در فصل دوم با عنوان نشاط در قرآن از مفهوم نشاط و قلمرو نشاط در قرآن بحث شده است. در فصل سوم ذیل عنوان عوامل شادابی از عوامل بینشی نظیر شناخت خالق، شناخت خود و شناخت هدف و عوامل گرایشی مثل محبت، عبادت و امیدواری سخن رفته است. در فصل چهارم، ذیل عنوان موانع نشاط، حسادت، ناامیدی، اختلاف و نفاق بررسی شده اند. در فصل پنجم با عنوان الگوهای شادابی در قرآن، پیامبر اسلام(ص)، حضرت ابراهیم، حضرت موسی و حضرت یوسف معرفی گردیده اند.

رساله حاضر تحت عنوان وجوه و نظایر و غریب قرآن در آثار اهل بیت(ع) می باشد که از سه فصل با عنوان کلیات، وجوه و نظایر در آثاراهل بیت غریب قرآن در آثار اهل بیت تشکیل شده است. در فصل کلیات به بیان مساله و جنبه های مجهول و مبهم مساله همچنین پیشینه وجوه و نظایر در قرآن و پیشینه و اهمیت موضوع غریب قرآن، وجوه از نظر لغوی، نظایر از نظر لغوی، معنای وجوه و نظایر در اصطلاح، معنای غریب در لغت و معانی اصطلاحی غریب قرآن می پردازد. در فصل دوم به وجوه و نظایر در آثار اهل بیت(ع) می پردازد و در فصل سوم تلاش دارد به بررسی غریب قرآن درآثاراهل بیت(ع) بپردازد. پایان نامه حاضر دارای دو ضمیمه می باشد که ضمیمه 1 کتاب شناسی وجوه و نظایر و غریب قرآن می باشد و ضمیمه 2 به معجم واژگان وجوه و نظایر و غریب قرآن در آثار اهل بیت(ع) می پردازد.

شناسایی مبانی و معیارهای پیوند معنایی آیات قرآن است. پژوهش حاضر، ضمن تأکید بر اصل وجود پیوند معنایی بین آیات قرآن که ظهور و بروز آن، بیشتر در شیوه تفسیر قرآن به قرآن و تفسیر موضوعی است، مبانی نظری این پیوند را به دو قسم: برون متنی (بیرون از نص قرآنی) و درون متنی تقسیم می کند و مبانی برون متنی را شامل: شکل گیری ساختار قرآن بر اساس اصول محاوره عقلا، احراز وثاقت و اعتبار متن قرآنی، و دلالت روایات معصومان(علیهم السلام) بر این پیوند معنایی، می داند و مبانی درون متنی را عبارت از: ساختار محکم و متشابه، عدم اختلاف و تناقض درونی، چینش وحیانی آیات سوره ها، و محوریت آیات کلیدی، ذکر می نماید و آنگاه با توجه به مبانی یاد شده، معیارهای پیوند معنایی آیات را در گزینه های: پیوند واژگانی، پیوند ساختاری، پیوند موضوعی، پیوند محکم و متشابه، و پیوند سیاقی بررسی می کند.

«معرفت» گوهر گرانمایه ای است که آدمی در هر مرحله از زندگی خویش به گونه ای آن را می جوید و والاترین معارف«معرفت پروردگار» است که خداوند هدف از خلقت ثقلین(جن و انس) را شناخت خویش معرفی کرده است و این در پربها در صدف«معرفت نفس» نهفته است. این رساله تحت عنوان«سپری در احادیث معرفت نفس در منابع فریقین» احادیث معرفت نفس را مورد بحث و بررسی قرار داده است. در فصل اول پس از کلیات به معانی لغوی و اصطلاحی نفس در قرآن و علوم اشاره و وجود و معنی و مترادفات آن بیان شده است. در فصل دوم اعتبار سند و متن این حدیث را بررسی کردیم. با نگاهی به تاریخچة این حدیث در می یابیم که در همه اعصار مورد توجه بزرگان و علما بوده و به آن استشهاد می کردند و این حدیث در بین فریقین مشهور است. محتوای این حدیث نیز مورد تأیید آیات کریمه قرآن و سنت معصومین علیه السلام می باشد. احادیث معرفت نفس گوناگون هستند و با توجه به مضمون و محتوایش آنها را به سه گونه زیردسته بندی نموده ایم: گونه اول: احادیثی هستند که معرفت نفس را راهی به معرفت رب معرفی کرده اند. گونه دوم:دسته ای از این احادیث هستند که خود شناسی را سودمندترین شناخت ها می دانند. گونه سوم: احادیثی که معرفت نفس را غایت و پایانة معارف می شناسد. در فصل سوم به شرح و تبیین گونه های مختلف حدیث معرفت نفس پرداختیم. در فصل چهارم این احادیث را از نگاه عرفا و علمای اخلاق بررسی و تبیین کردیم و در بخش ضمائم دو ضمیمه تحت عنوان«چهل حدیث در معرفت نفس» و«مأخذشناسی حدیث معرفت نفس» ارائه خواهد شد. باشد که«معرفت نفس» از علم به عمل آید و در دلهای مشتاقان نقش ببندد.

هذه الرساله جهد علمی فی تحقیق فضایل فاطمه الزهرا(س) سیده النساء للحافظ الکبیر عمر بن شاهین المتوفی سنه 385 و هوسفر قیم من تراثنا الحدیثی تتضمن أحادیث فی فضائل و مناقب فاطمه الزهرا وبضعه رسول الله(ص) کإنفاقها فی سبیل الله و زهدها فی الدنیا و احتفاظها بسّر رسول الله(ص) و نزول المائده السماویه علیها و أنها سیده نسأ أهل الجنه و أنها أسرع الناس لحوقاً برسول الله(ص) و أنها رفیقته فی الجنه، وأن الله حرّم النار علی ذریتها، وأن زوجها سید فی الدنیا و الآخره لا یبغضه إلآ کل منافق، و مرور رسول الله(ص) علی باب بیتها و قوله:الصلاه، إنما یریدالله لیذهب عنکم الرجس أهل البیت ... و أنا حرب لمن حاربتم وسلم لمن سالمتم و أنها بضعه منه یؤذیه ما آذاها و کذالک یتضمّن ماورد فی زواجها و صداقها و قول رسول الله(ص): لم آل أن زوجتک خیر أهلی و أنها أحب إلی رسول الله(ص) و أن علیاً أعزّ منها و أن الله أمر یتزویجها من السماء. و قد تکونت هذه الرساله من مقدمه و نص و فهارس. تناولت المقدمه دراسه تفصیلیه للمؤلف و مصادر الکتاب و وصف نسخته المخطوطه الوحیده و طبعات الکتاب و تحقیقاته ثم ذکرت منهج التحقیق و ضروره تحقیقه من جدید. فقد قمت فی تحقیق النص و تخریج الأحادیث المذکور فیه من سایر المصادر و نقدها عند الحاجه و کذلک لاتعلیق علیها و شرح ما فیها من الغموض و التعقید أحیاناً و فی الخاتمه وضعت فهارس متنوعه من الآیات و الأحادیث و الأعلام و الأمکنه و ... مصادر الکتاب. و الحمدلله کما هو أهله، و به قوتی و ثقتی، إلیه الرغباء و بید النعماء

تربیت انسان از مسائل بسیار پیچیده و مهمی است که برای به ثمر رسیدن آن روش های گوناگونی از طرف دانشمندان علوم تربیتی ارائه شده است. در میان روش های مطرح شده در این عرصه، روش الگویی به دلیل مزایای بسیار، بهترین روش تربیت قلمداد می شود و مورد تأیید نصوص دینی به ویژه قرآن کریم است. بررسی این کتاب آسمانی و سنت رسیده از معصومان(ع)، افزون بر آنکه ما را با شیوه های اسوه پردازی در این دو منبع عظیم آشنا می سازد، نشانگر آن است که معصومان(ع) برترین اسوه های قابل تأسی اند که صفات برجسته انسانی در وجود مبارک ایشان به کمال خود رسیده است. ایشان علاوه بر اینکه در زمینه رشد معنوی نمونه هایی شایسته اند در عرصه شئون(مادی) زندگی نیز بهترین الگوی انسان به شمار می روند. لذا به جاست با عنایت به شرایط و مقتضیات عصر حضور و موقعیت خاص سیاسی و اجتماعی آن بزرگواران به سیره قولی و عملی شان توجهی دوباره کرد و بنا بر نیاز زمان و مطابق با فرهنگ و ادبیات معاصر کتب روایی، سیره و تاریخ را به صورت موضوعی و با زبانی ساده و روان باز نگری نموده، صحیح و سقیم احادیث و روایات رسیده تبیین شود تا افزون بر ایجاد جذابیت نسبت به مطالعه منابع و متون اسلامی برای خوانندگان بویژه جوانان دستیابی به سبک و شیوه های عملکرد پیامبر گرامی اسلام(ص) و اهل بیت معظم ایشان(ع) سهل گردد. در این راستا، توجه به آسیب ها و دشواریها در زمینه تأسی از این اسوه هایی حسنه و پاسخگویی به سؤالات مطرح در اذهان پرسشگر نسل جوان جامعه نیز در تبیین نقش الگویی معصومان(ع)، ارزش خاص خود را داراست و موجب آگاهی هر چه بیشتر افراد با سیرة معصومان(ع) خواهد شد و نیک می دانیم که علم و آگاهی مقدمه عمل است، عملی که ثمرة آن هدایت بشر معاصر و نجات او از حیرت و سرگردانی و در یک کلمه«سعادت» اوست و هذا هو المطلوب.

این تحقیق سعی دارد به شیوه تبیینی موضوع بررسی آثار تربیتی "حمد و شکر " را مورد تحلیل و بررسی قراردهد. هدف از تحقیق: آشنا شدن با مفهوم «حمد و شکر» و آثار ارزشمند تربیتی آن دو، در زندگی انسان، به جهت بهره برداری از نتایج سودمند آن می باشد. در این راه از آیات قرآن کریم و تفاسیر، روایات، مخصوصاً صحیفه سجادیه و شروح آن و کتب اخلاقی موجود، کمک گرفته شده است. شمار منابع مورد استفاده جهت این تحقیق، بیش از هشتاد منبع تفسیری، روایی، اخلاقی .. می باشد. پایان نامه به (نه) فصل تقسیم می شود، و در هر فصل از بعدی به کند و کاو موضوع می پردازد. فصل اول: به کلیات اختصاص داشته و به بیان؛ مقدمه، تبیین مسئله، پیشینه تحقیق، سؤالات اصلی که مهمترین آن؛ سؤال از آثار تربیتی حمد و شکرمی باشد سؤالات فرعی، فرضیه پژوهش، روش تحقیق که کتابخانه ای با روش فیش برداری می باشد، محدودیتهای پژوهش، و تعریف اصطلاحات تربیت، حمد، شکر، پرداخته است. از آنجا که در اصطلاح، حمد؛ مساوق شکر محسوب می شود، و به لحاظ تفاوت استعمال آن دو، در متون دینی(مخصوصاً صحیفه سجادیه) ناچار شدیم که در ابتدا هر یک از این دو واژه را جداگانه مورد بررسی قرار داده و سپس به بیان نحوه ارتباط حمد و شکر، و آثار آنها پرداختیم. فصل دوم: با عنوان بررسی و تحلیل «حمد» به معنای لغوی و اصطلاحی، و پیشینه و بیان حقیقت حمد، و حکمت نقل حمد از زبان حق تعالی می پردازد. در ادامه به پیوند حمد و توحید و ارزش آن اشاره می کند و با بیان گستره حمد در زندگی به پایان می رسد. فصل سوم: به بیان منشأ حمد که « معرفت» است و راههای معرفت شامل: راه حس، عقل، دل، و مراتب معرفت و برترین مرتبه آن و پیوند معرفت با حمد می پردازد. فصل چهارم: با عنوان بررسی و تحلیل «شکر» به معنای لغوی و اصطلاحی، فضیلت، حقیقت، عامل، و لزوم شکر، اختصاص دارد. فصل پنجم: به بیان مراتب شکر کمترین و بیشترین و پیوند شکر با توحید، و در نهایت به نحوه ارتباط حمد با شکر، می پردازد. فصل ششم: از اصلی ترین فصل های تحقیق است که به معرفی «آثار تربیتی حمد» که شامل دو بخش: الف) بهره مندی از آثار اخلاص و کسب مقامات برتر معنوی(توکل، رضا، تسلیم) ب) پالایش رذایل اخلاقی(تکبر، غرور، بخل، طمع، حسد، حرص) در سایه کسب معرفت نسبت به اسماء و صفات حمیده حق، پرداخته است. لازم به ذکر است که در فصل بررسی آثار، از بیانات ارزشمند امام سجاد(ع) به خوبی استفاده شده است. فصل هفتم: فصل هفتم نیز مانند فصل ششم، از اهمیت برخوردار است، و به معرفی « آثار تربیتی شکر» شامل دو بخش: بخش اول شامل: الف) بهره مندی از آثار ذکر ب) تقوامداری، ج) قناعت ورزی و آثار آن، بخش دوم شامل: الف) مسئولیت پذیری در ادای حقوق، ب) انفاق گری و رفع نیازهای اجتماعی، می پردازد. لازم به ذکر است که بخش اول شامل آثار فردی است که از طریق ارتباط بنده با خدا ایجاد می شود. و بخش دوم شامل آثار اجتماعی است که از طریق رابطه انسان با انسانهای دیگر ایجاد می شود. و در پایان فصل، به نمونه هایی از سیره شاکران، اشاره شده است. فصل هشتم: به معرفی « کفران » و عوامل آثار زیانبار آن همچون: رذایل اخلاقی و نتیجه سرکشی اقوام و افراد ناسپاس می پردازد. فصل نهم: فصل پاسخ به سؤالات اصلی و فرعی و اسنتتاج می باشد.

هدف رساله ای که در پیش رو دارید، بررسی آداب و فرهنگ معاشرت در قرآن کریم به کمک روایات اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام و صاحب نظران معاشرت اسلامی است. این مجموعه، پس از بررسی مفاهیم معاشرت، ادب، مصاحبت و... با نگاهی گذرا به ضرورت معاشرت از دیدگاه جامعه شناسی و روانشناسی علمی، و مبانی و اصول معاشرت را به بحث می گذارد و این مبانی و اصول را که دربرگیرنده عقل، فطرت، ایمان و ... می باشد با استفاده از آیات و احادیث اسلامی بررسی می کند و به طرح تمامی برنامه های منظمی که اسلام برای ابعاد مختلف معاشرتی در نظر گرفته است می پردازد و در این راستا به شرح و تفسیر انواع معاشرت شامل معاشرتهای الزامی، ترجیحی و توبیخی، می پردازد. آنگاه با تمسک به قرآن و عترت به بیان و شرح پاره ای آداب معاشرت پرداخته است تا بیانگر توجه ویژه اسلام به زندگی و یا بهتر بگوییم؛ چگونه زیستن انسان باشد. سرانجام معاشرتهای ناسالم، آسیبهای ناشی از آن، علائم، آثار و راه های علاج این گونه معاشرتها، از نظرگاه علمی و اسلامی بر مبنای قرآن و احادیث شریفه اسلامی، تجزیه و تحلیل شده است.