آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش حاضر بررسی شرایط و توانمندی های عقل عاطفی و کارکردهای تربیتی-روانشناختی آن است. این پژوهش از تحقیقات کیفی است و با روش توصیفی – تحلیلی، به این مساله پرداخته است که چگونه می توان کارکرد عقل را ارتقا داد؟ و پرورش هماهنگ دو بعد شناختی و عاطفی عقل چه آثار تربیتی- روانشناختی خواهد داشت؟. نتایج این تحقیق نشان داد که در آموزه های امام علی(ع)، عقل در برابر عاطفه نیست بلکه سرچشمه آن است، و تاکید بر این است که جهت بهینه سازی کارکرد عقل باید با کمک گرفتن از وحی، علم و تجربه، بعد شناختی و عاطفی به صورت هماهنگ، پرورش یابد. از جمله کارکردهای پرورش هماهنگ جنبه های شناختی و عاطفی عقل، رشد شناختی توام با گرایش محبتی به خدا، انسانها، خود، جهان هستی، زندگی و فضائل انسانی است که متربی را به عملکردهای شایسته و مطلوب سوق می‌دهد و زمینه را برای نیل به حیات قرب و رضوان الهی فراهم می آورد.

هدف کلی این پژوهش، تبیین اخلاق همسرداری و بررسی عوامل و راهکارهای موثر - و به ویژه نقش و تاثیر زنان - در تحکیم خانواده، بر اساس آموزه های دین مبین اسلام است. همچنین آسیب شناسی عواملی که باعث اختلاف، تضعیف و گسستگی روابط خانوادگی می گردد، مورد بررسی قرار می گیرد.در این پژوهش، مراد از نقش همسران در نظام خانواده، موقعیتی است که زن و شوهر در خانه دارند و توقعات و کارهائى که به تناسب این موقعیت و جایگاه، از آنانانتظار می رود. منظور از واژه ی «همسران» در عنوان موضوع، به لحاظ وضع موجود خانواده (خانواده هسته‏اى که مرکب از شوهر، زن و فرزندان است) عنوان شوهرى برای مرد و همسرى برای زن مى ‏باشد که تحت این عناوین ایفاى نقش مى‏کنند.خانواده به عنوان کهن ‏ترین و پردامنه ‏ترین نظام در جوامع بشرى، مناسب ‏ترین و مطمئن ‏ترین بستر و زمینه براى تأمین نیازهاى جسمانى، معنوی و تربیتى اعضاى خود است.نظام خانواده، مثل دیگر نظام‏هاى اجتماعى و انسانی داراى یک «سازمان» است. در یک سازمان، هر شخص بر اساس سلسله مراتب تعیین شده، جایگاه و نقش مشخصى دارد که نشانه ی میزان و تأثیرگذاری او بر دیگران، یا فرمانبرداری و تاثیرپذیری او از دیگران است. در نظام خانواده نیز هر فرد بر اساس جایگاه و نقش معینی که برای او تعیین شده است، در راه بالندگی و سلامت و سعادت خانواده به ایفا و انجام تکالیف و وظایف خود می پردازد. پیداست که در صورت عدم قرار گرفتن صحیح افراد خانواده – علی الخصوص والدین - در جایگاه های مناسب خود، این سازمان آنچنان که باید، به وضعیت و اهداف ایده آل نخواهد رسید.در دستورات و آموزش های دینى توجه بخصوصی به نقش‏هاى جنسیتى همسران شده است.واژگان کلیدى:اخلاق - خانواده –همسر – زن در خانواده ،اخلاق اسلامی ، استحکام، آرامش و سکون.

این مقاله به بررسی و شناسایی عوامل ضعف خودکنترلی از دیدگاه قرآن کریم می پردازد. روش تحقیق، توصیف و تحلیل آیات قرآن کریم، درباره خودکنترلی است. از یافته‌های این پژوهش تقسیم عوامل ضعف خودکنترلی به مستقیم و غیرمستقیم است. در قرآن بر عواملی مانند پیروی از هوای نفس، غفلت از خود، کبر و غرور، خودستایی، وابستگی به دنیا و وسوسه شیطان، به‌مثابه عوامل مستقیم ضعف خودکنترلی در انسان، تأکید شده است. همچنین ضعف نفس و اراده از عوامل غیرمستقیم‌اند که برای زدودن عوامل غیرمستقیم نیز باید نخست به تقویت نفس و اراده پرداخت. در این مقاله برای هریک از عوامل راهکاری نیز عرضه شده است.

از مهم ترین مسائل مورد توجه در نظام تعلیم و تربیت اسلامی، رشد شخصیتی متعادل و سلامت معنوی زن و مرد است. مقاله حاضر با هدف کشف آموزه های دینی در زمینه ارتقای سلامت معنوی زن و مرد در زندگی مشترک، به بررسی مسائل مرتبط با آن میپردازد.این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و با هدف کشف آموزه های دینی در زمینه ارتقا سلامت معنوی زن و مرد در زندگی مشترک تدوین یافته است. بر اساس این روش، تعدادی از آیات قرآن و احادیث که در آنها، با هدف ارتقا و تعمیق سلامت معنوی همسران، از روابط و رفتارهایی نهی شده و به نگرش ها و عملکردهایی توصیه شده است، بررسی و توصیف محتوایی شده و آموزه ها دسته بندی گردیدند.یافته های تحقیق حاکی از آن است که بر اساس آموزه های دینی، برای ارتقای سلامت معنوی همسران، باید از اقدام های ناآگاهانه، نگرش های غلط، ارتباط های عاطفی ضعیف، رفتارهای خلاف اخلاق و مانند آن پرهیز شود. همچنین آشنایی همسران با اهداف زندگی مشترک، تمایلات طبیعی و فطری زن و مرد، حقوق زن و مرد نسبت به یکدیگر، نگرش مثبت و خوش بینانه نسبت به همسر، کسب مهارت های معاشرتی و کوشش برای انجام وظایف شرعی و همکاری در جهت قرب الهی، زمینه سلامت معنوی هریک از آنها را فراهم میسازد.

این رساله با عنوان «حیات معنوی» حیات صحیح الهی و اسلامی را مورد بررسی قرار داده است. حیات دارای دو قسم مادی و معنوی است. حیات مادی را می توان به حیات حیوانی، نباتی و گیاهی تقسیم کرد؛ اما بالاترین مرتبه حیات معنوی، تقرب به درگاه الهی است و برای اثبات این مدعا، آیات فراوانی از قرآن کریم و روایات ائمه معصومین(علیه السلام) ارائه شده است. پس از اثبات وجود حیات معنوی، راه های رسیدن به آن نیز بیان شده است. هر چیزی در این عالم، جلوه ها و نمودهایی دارد که با استفاده از خطبه غرای حضرت زهرا÷ گوشه ای از جلوه های حیات معنوی روشن می شود. همچنین راه های دست یابی به حیات معنوی مانند:( توجه به حقیقت حیات، توجه به فلسفه خلقت انسان و مراقبت از سجایای اخلاقی و دینی) مورد بررسی قرار گرفته است. شناخت موانع حیات معنوی نیز گام مهمّی در جهت حفظ حیات معنوی است که در این رساله به آن ها اشاره شده است.

فصل اول (کلیات) گفتمان از نظر قرآن، نوع ارتباط و تبادل افکار جوامع بیان گردیده، و از این طریق ایجاد شناخت و شناساندن با توجه به تجارب تاریخی در گذشته و آگاهی دادن به خطرات و تهدیدات و غارت سرمایه های مادی و معنوی جامعه انسانی است. در فصل دوم (اقسام گفتمان) منطق پیشتازان و منطق مشرکان در کنار هم بیان گردیده و برای انسانها معیار داده. در فصل سوم (ابعاد گفتمان) در بعد شخصیتی به موضوعاتی از قبیل ذهنی، جسمانی و روانی به علل ناهنجاریها و راهکارهای شناخت شخصیتی آن پرداخته شده است. در فصل چهارم (شرایط گفتمان) بر اساس تحقیقی که صورت گرفته، حقیقت جوئی، عدم بر تربینی، اشتراک اهداف، استناد به علم، اندیشه آزاد و اراده قوی و شناخت عمیق به مسائل روز و حل مشکلات جامعه انسانی ذکر گردیده است. در فصل پنجم (موانع) به موانع گفتمان سالم بر مبنای جستجوی صورت گرفته، در موضوعات مختلف تدوین گردیده است.

آنچه در این مختصر آمده بررسی کوتاهی است که پیرامون موضوع سلام و آثار فردی و اجتماعی آن از دیدگاه قرآن و سنت، با استفاده از آیات و روایات انجام گرفته و در شش فصل تنظیم گردیده. در ابتدا و طرح تحقیق و ضرورت و اهداف آن پرداخته شده و به دنبال آن در فصل اول معنای سلام از نظر لغت اصطلاح قرآنی و کاربردهای سلام مشتقات و الفاظ مشابه سلام و تحیت مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم تاریخچه و پیشینه سلام از زمان خلقت حضرت آدم تا عصر حضرت ابراهیم و پیامبران الهی همچون موسی و عیسی تا عصر پیامبر گرامی اسلام (ص) و عصر امروزی ردیابی شده که تحیت با جمله "سلام علیکم" مرسوم بوده و در ادامه ادای احترام در میان ملل مختلف جهان تحت عناوینی کاربردهای سلام درآسیای قدیم و جدید و... کاربردهای سلام در میان ملل مختلف جهان مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. در فصل سوم و جایگاه و اهمیت سلام در قرآن و سنت پرداخته شده و در ادامه سلام و تحیت را به سه بخش عمده تقسیم نموده است. بخش اول سلام های خداوند متعال به پیامبران الهی در دنیا حکایت می کند و بخش دوم سلام خداوند متعال به پیامبران الهی را در قیامت بیان می کند وبخش سوم سلام های خداوند متعال را بر پیامبران الهی هم در دنیا و آخرت حکایت می کند. در فصل چهارم و پنجم که ریشه اصلی این پژوهش به شمار می رود و آثار سلام در زندگی فردی و اجتماعی پرداخته شده است و با تکیه بر آیات و روایات آثار برای سلام بر شمرده است مانند ابتدای به سلام، تواضع و فروتنی و...و در فصل ششم به آداب سلام پرداخته شده است که در دو مرحله مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است مرحله اول آداب اجتماعی سلام مرحله دوم آداب فقهی سلام و در پایان استفتائاتی از محضر مراجع عظام تقلید درباره حکم مصاحفه مردان با زنان نامحرم، زینت بخش این تحقیق قرار گرفته است.

شناخت عوامل آرامش و اضطراب، موضوعی است که در این تحقیق از دیدگاه قرآن و سنت مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است، به همین منظور ابتدا به حوزه معنایی اضطراب و آرامش در لغت، آیات و روایات و نیز به مفهوم اضطراب در روان‌شناسی، توجه گردیده و سپس با متقابل خواندن آرامش با اضطراب، همانند دو حالت بیماری و سلامتی انسان، بررسی عوامل اضطرابهای مخرب، و آرامش مفید، مورد اهتمام ویژه قرار گرفته است که در این بخش نخست عوامل اضطراب به سه دسته کلی شناختی، رفتاری، و اخلاقی-روانی، تقسیم و زیرمجموعه‌های هر یک مورد کنکاش واقع شده است. در این خصوص با تمسک به ظواهرآیات و روایات، شرک‌ورزی، خدافراموشی، از خود بیگانگی، و جهل به معمای هستی و فنا، مهمترین عوامل شناختی اضطراب شناخته شده و در مقام تحلیل، زندگی فرد جاهل به مقام پروردگار، مملو از ترس، اندوه، و پراضطراب معرفی گردیده است.این پژوهش یکی از پیامدهای خودبیگانگی را عدم تعادل روانی و اضطراب دانسته و بر اضطراب‌زایی جهل به معمای هستی و فنا، نیز تأکید نموده است. در بخش عوامل رفتاری، با ذکر مستندات قرآنی و حدیثی، گناه موجب عذاب وجدان و در نهایت عامل اضطراب تلقی شده و دنیاپرستی و عوامل اخلاقی مانند برخی مراتب حسدورزی نیز، مایه اضطراب و زوال آرامش فکری مطرح گردیده است. در فصل دیگر با تأثیرگزار خواندن تفکر و بینش بر نگرشهای عینی، رفتار، عواطف و احساسات با تکیه بر آیات و روایات، خداباوری و ایمان به غیب عامل مهم آرامش به شمار رفته است و چنین تحلیل گردیده که ایمان، ضمن پاسخ‌دهی به پرسشهای بنیادین از راه خوش بین ساختن انسان به سیر جهان، چهره جهان را در نظر انسان مومن زیبا و سختیهای آنرا قابل تحمل جلوه میدهد، زیرا او هر واقعه‌ای را انعکاسی از مشیت الهی می‌داند. اعتقاد و رضا به قضا و قدر الهی و توکل نیز با استناد به آیات و روایات، موجب آرامش درونی دانسته شده است. سپس با اشاره به تأکید اسلام بر خودشناسی، از آن به عنوان دیگر عامل شناختی آرامش یاد و از نقش نماز، دعا، صبر و تقوا نیز به عنوان عوامل رفتاری-عملی ایجاد آرامش، نام برده است. با توجه به ظواهر برخی متون دینی، به تأثیر خواب شبانه و همسر در آرامش فرد به حیث عوامل محیطی اشاره گردیده است. در نتیجه، بر اینکه رهیافتهای شناختی و نیز راهکار رفتاری-عملی، از نگاه قرآن و سنت، برجسته‌ترین رهیافتهای مواجهه با اضطراب و کسب آرامش است تأکید و ضمن اشاره به اظهارات و یافته‌های تجربی برخی دانشمندان، مبنی بر اثبات نقش برجسته شناخت و ایمان، در این زمینه، بر اختصاصی خواندن رهیافت "رفتاری-عملی" به قرآن و سنت، پافشاری و درنهایت، با ناکام دانستن تلاشهای بشری در مهار اضطراب و ایجاد آرامش بر ضرورت روآوری انسان به معنویت و دین توصیه و بر نقش بی‌بدیل آن، در جهت حل مشکلات روانی و پیشگیری و کاهش اضطراب بشر معاصر، با توجه به پیامدهای جهانی شدن، و روند رو به رشد احساس بی‌هویتی تأکید شده است.