آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

از دیدگاه قرآن هدف از خلقت انسان کمال است که در گرو کسب کرامت است. کرامت در قرآن از کریم بودن خداوند آغاز می شود که یکی از صفات جمالیه پرورگار و دارای مصادیق مختلفی در هستی است نظیر: کرامت قرآن،فرشتگان، انبیاء و سایر انسان ها.از مبحث کرامت در روان شناسی با عنوان عزت نفس یاد گردیده که به معنای احساس ارزشمندی و سودمندی انسان نسبت به خود، که همراه ارزشیابی و ارزیابی است.روان شناسان در تبیین مفهوم عزت نفس، با قائل شدن به ارزشمندی وجودی انسان، هر آن چه را که موجب ارزش و پیشرفت و موفقیت شخص باشد، به عنوان ابزار و عامل ارتقاء عزت نفس بیان کرده، و در این راستا بیشتر به نقش عوامل محیطی و مادی در افزایش یا کاهش عزت نفس توجه نموده اند. این نگرش ایشان موجب برداشت و تلقّی خاصی از این مقوله گردیده که در پاره ای موارد با اهداف اخلاقی و کمال انسان سازگار نیست.قرآن با نگرشی خدا محور، تأیید الهی را میزان کرامت و عزت نفس انسان معرفی کرده و عامل اصلی در این راه را تقوا دانسته و نهایتا امور محیطی و مادی را تنها ابزار و وسایل کمک دهنده برای نیل به اوصاف بر می شمارد، بر این اساس نارسایی نظر روان شناسان برای نیل به کرامت و عزت نفس انسان روشن می شود.پژوهش حاضر سعی دارد، ضمن واکاوی و تبیین مفاهیم کرامت، عزت، فضل، و تقوا و بیان مصادیق واقعی آن ها از نظر قرآن، و همچنین تبیین مفهوم «عزت نفس» در حوزه روان شناسی، برای آشنایی و ایجاد راهکار های مناسب در خصوص کرامت و عزت نفس انسان؛با روش توصیفی تحلیلی، بررسی بین دو حوزه قران و روان شناسی در این خصوص انجام دهد؛ تا نقاط اشتراک و افتراق بین این دو دیدگاه به دست آید، و راهکار های مناسب و صحیح جهت ایجاد کرامت و عزت واقعی افراد بشر ارائه گردد.برخی از یافته های پژوهش حاضر عبارت است از اینکه:جهان بینی قرآن،از نوع خدا محوری است و لذا مفهوم کرامت و عزت واقعی در ارتباط با خداوند معنادار می گردد.در این جهان بینی انسان با ایمان و عمل صالح، به این مهم دست می یابد در حالی که در روان شناسی وجود انسان صرف نظر از رفتارش ارزشمند است و انسان محوری، اساس عزت نفس انسان را تشکیل می دهد.1-

دانش وجوه قرآن از شاخه‌های علم لغت و تفسیر قرآن است که به بررسی دلالت های متعدد واژگان در بافت کلام وحیانی قرآن می‌پردازد، و از همان ابتدای ظهور اسلام، بخش مهمی از تلاش صحابه و تابعین برای کشف معانی واژگان قرآن و ترکیبهای آن بوده است؛ از این رو توجه به این پژوهش کهن، در شناخت معانی کلمات قرآن ضرورت دارد؛ البته این توجه به معنای پذیرفتن کامل یا اصالت بخشیدن به طور تام به این دانش نیست؛ زیرا صحت و سقم معانی وارده در این دانش باید براساس سیاق آیات و تفاسیر مختلف مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد.تحقیق حاضر سعی دارد بااستفاده از سیاق آیات و دیگر قراین فهم آیات، شش واژه از ابتدای کتاب وجوه قرآن تفلیسی را نقد و ارزیابی کند؛ تلاش بر این است که پس از بیان حقیقت لغوی این شش واژه، صحت و سقم وجوه معانی و مصادیق واژه‌های آخره، آل، آیه، أحد، أحزاب، أخ در سیاق آیات قرآن، مورد پژوهش و ارزیابی قرار گیرد تا میزان توجه تفلیسی به قرائن درون متنی و برون متنی آیات به ویژه سیاق آیات مشخص گردد، و نیز میزان توجه مفسران به بافت آیات ذیل واژهای مزبور بیان گردد.از نتایج مهم این پژوهش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:-سیاق به عنوان امری معنوی، حاصل از فضای ذهنی در ارتباط با قراین لفظی و معنوی آیات (آیات دیگر، روایات، داستان، سبب نزول) در شناخت وجوه مصادیق واژه‌های به کار رفته در کتب وجوه موثرند.- با توجه به آثار قرآن پژوهان پیشین در زمینه وجوه و نظایر یعنى واژگان همنام و چند معنا و تأکید آنان بر نقش قرائن و سیاق، مى‏توان گفت، اقدام منسجم و نظام مندى در زمینه روابط معنایى واژگان قرآنى صورت نگرفته است؛ به طوریکه در برخی موارد، معنای ارائه شده در کتاب وجوه قرآن، کاملا براساس سیاق آیات است و در موارد دیگر، به مصداقی از معنای واژه اشاره کرده است که با استفاده از سیاق آیه فهمیده می‌شود که معنای تمام وکامل واژه نیست و شامل مصادیقی است که در کتب تفاسیر وارد شده است.

اندیشه معاد در آیین یهود دارای تعابیر متعددی است. برخی از این تعابیر، برخاسته از اندیشه حلول گرایی و برتری قوم یهود است که ثواب به قوم برتر و عقاب به اقوام ستمگر مربوط است. دسته دیگری، بدون در نظر گرفتن مسئله قومیت، پاداش و عقاب را فردی می دانند. آنچه مسلم است، عقاید مختلف پیرامون معاد، دین یهود را با سؤالاتی مواجه کرده است؛ اینکه چگونه فرد یهودی با وجود مسئله برگزیدگی و قومیت برتر، به دلیل ظلم ها و خطاهایش عذاب می شود؟ اگر عذاب مربوط به اقوام ستمگر نسبت به یهود باشد، ضمانت اجرایی شریعت و احکام الهی که در عهد قدیم مطرح شده، مورد سؤال قرار می گیرد. این پژوهش به طرح دیدگاه های متفاوت یهود، پیرامون معاد و بررسی آن در آموزه های قرآن می پردازد. حاصل آنکه، اندیشه قوم گرایی یهود در مسئله معاد و سردرگمی در عمل به آموزه های دینی، ازجمله زهد و تقوا، ساختار بنیادی احکام اجتماعی، نظیر قصاص را در این دین دچار ابهام می کند؛ زیرا از نظر یهودیان، تنها قوم یهود، رستگاری را برای افراد رقم می زنند. درحالی که بر اساس تعالیم قرآن، «هر کس در گرو اعمال و دستاوردهای خویش است» (مدثر: 38).

از روشهای نوین تحقیق وپژوهش درقرآن،معناشناسی واژه های قرآنی است. دراین نگرش،پس ازانتخاب کلمات کلیدی قرآن، میدانهای معناشناسی هر واژه به همراه ارتباط سیستمی میان آنها بررسی شده و برخی از لایه های معنایی آیات ظاهر می گردد. تحقیق حاضر سعی دارد بااستفاده از روش یاد شده،ده واژة کلیدی اخلاق سیئه رادرحوزه های لغت، تفسیر،سیاق و علم وجوه ارزیابی کند وپس از تعیین میدان معناشناسی هر واژه،به ارتباط میان آنها بپردازدومعارف جدیدی را از قرآن کشف نماید تا اندیشة نظام دار بودن آن معارف روشن گردد. آنچه این رساله، بدان اهتمام می ورزد، این است که جهان بینی قرآن،یک جهان بینی خدا مرکزی است یعنی هیچ مفهوم عمده ای در قرآن جدااز مفهوم خداوجودندارد و اخلاقیات انسانی ، بازتاب ضعیف و رنگ باخته و تقلیدی ناقص از صفات پروردگاری است .هرگاه ستروپوششی (کفر)، براین بازتاب قرارگیرد،سر حلقة اخلاق سیئه می گردد که ضلالت، فسق ، شرک ، ظلم ، هوی ، کذب ، ... ، را به دنبال دارد. واژه های مذکور از واژه های اصیل و توصیفی با محتوایی واقعی هستند که به صورت اصطلاحات اخلاقی مهم درسطح اول زبان اخلاقی می باشد و در طبقه بندی نظام ارزشی قرآن ، جایگاه خاصی دارند. از نتایج مهم این پژوهش : ارتباط هماهنگ و سیستماتیک واژه های اخلاقی و معنادار بودن آنها در زیر چتر خدا محوری. تبیین گسترش معنایی واژه ها در بافت و سیاق آیات. از پیامد های سوء و جبران ناپذیرحذف مقولة خدامحوری ، دوری از حق وحقیقت ودوری ازفرهنگ قیامت و در نتیجه از بین رفتن زمینة پیدایش عمل صالح و انتشار آن در سطح جامعه است. کفر سر حلقة اخلاق سیئه است و دیگر مفاسد اخلاقی خطرناک چون فسق ، ظلم ،ضلال ،... را به همراه دارد. پیروی از هوای نفس ، بی عدالتی در سطوح مختلف فکری ، رفتاری و اجتماعی را به دنبال دارد. شرک و دو گانه پرستی ، نابودی و محرومیت از زندگی واقعی را در دنیاوآخرت به دنبال دارد ودر روزقیامت، شیطان نیز از چنین شرکی بیزاری می جوید.