آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

"ارسطو" در Θ ( کتاب نهم مابعدالطبیعه ) دو معنای دونامیس (قوه ) را از هم متمایز می‌کند و می‌گوید معنای اول آن را با حرکت در ارتباط می‌داند .ارسطو از این معنای دونامیس ( قوه ) به‌تفصیل بحث می‌کند، اما تصریح دارد که هدف اصلی معنای دوم است و بحث نخست از باب مقدمه است. او در Θ 6 به معنای دوم دونامیس ( قوه ) باز می‌گردد. اما، بحث او به‌نحوی صورت گرفته است که دقیقاً معلوم نیست منظورش از معنای دوم چیست، از این‌رو نظرات مختلفی دربارة اینکه معنای دوم دونامیس( قوه ) کدام است مطرح‌شده‌اند. از این میان، به‌نظر می‌رسد دو دیدگاه حائز اهمیت هستند. کسانی معتقدند معنای موردنظر ارسطو «وجود بالقوه » یا «بالقوه بودن » است و کسانی منظور او را «ماده » می‌دانند. نظری که در این مقاله ارئه‌شده چنین است: هدف ارسطو در Θ تحلیل و بررسی وجود بالقوه است، اما بررسی وجود بالقوه عبارتست ‌از بررسی موارد و مصادیق مختلف قوه و یکی از موارد قوه، قوه‌ای است که در رابطه با حرکت است و مورد دوم آن، که مورد نظر ارسطو ست، «ماده » است که در ارتباط با «جوهر » قرار می‌گیرد و به ‌همین‌ خاطر ارسطو آن را در بحث حاضر « مفیدترین » می‌داند و منظورش مفیدترین مورد در تحلیل وجود بالقوه است. وجود بالقوه که هدف اصلی ارسطو در Θاست از قِبل تحلیل معنای دوم قوه تبیین می‌شود.

(ثتا) نهمین رساله از مجموعه مابعدالطبیعه است. ارسطو Θ را به بحث از قوه وفعل اختصاص داده آن را بعنوان مسئله ای مستقل در فلسفه او لی طرح کرده است. در خصوص جایگاه رساله Θ ارتباط آن با کل مجموعه مابعدالطبیعه دو دیدگاه کلی مطرح است: مطابق یک دیدگاه رساله Θ در ذیل Ζ ( زتا)که متفکل بحث از جوهر است قرار دارد نقش آن توضیح یا تکمیل Ζ است. مطابق دیدگاه دیگر مسئله قوه و فعل به تبع آن رساله Θ مستقل از Ζ است مسئله خاص خود را دنبال می کند. موافقان این دیدگاه عمدتاً بر اساس آنچه در آغاز Θ آمده است نیز ساختار محتوای Θ استدلال کرده اند. در مقابل طرفداران دیدگاه نخست بر اساس ساختار محتوای Ζ Η(اتا) و نیز آنچه در Η6 آمده است استدلال می کنند. در این مقاله تلاش شده است به نحو دیگری از استقلال Θ دفاع شود. استدلال خاصی که در اینجا طرح شده بر اساس شواهد متنی است و بر دو پایه استوار است: یکی معانی مختلف موجود کو ارسطو در Δ7 (دلتا) Ε2 ( اپسیلن) طرح کرده است دیگر ترتیب رسالات بعدی یعنی Ζو Θ که با آنچه ارسطو در Ε4 در خصوص لزوم بررسی دو معنای موجود طرح کرده است، کاملاً تطبیق دارد. موجود به نحو مطلق به بالقوه و بالفعل تقسیم می شود از این رو این تقسیم به جوهر اختصاصی ندارد، اما از آنجا که همه موانع موجود (در معنی اَشکال مقولات) به جوهر راجعند، بحث از قوه فعل نیز نهایتاً بحث از جوهر بالقوه و جوهر بالفعل است. تلاش شده است نشان داده شود این معنا از اختصاصِ بحث قوه و فعل به جوهر که در اینجا مورد نظر است، غیر از معنایی است که مورد نظر گروه اول است بنابراین برخلاف آن دیدگاه ، استقلال Θ را نفی نمی کند.

ملاصدرا در برخی آثار خود به تاریخ فلسفه و آغاز آن در یونان توجه داشته و به فلاسفة نخستین و آراء آنها اشاره کرده است. دومین فیلسوف حوزة ملطی، آناکسیمندر است، اما ملاصدرا از آناکساغوراس بعنوان دومین فیلسوف نام برده است. همچنین آرائی که از او نقل کرده، مجموعی از آراء آناکسیمندر و آناکساغوراس است. در این نوشته سعی شده علت این مسئله دنبال شود؛ اما صرفنظر از این مسئله، آنچه را که ملاصدرا بعنوان آراء دومین فیلسوف نقل کرده است، میتوان در آراء آناکسیمندر یا آناکساغوراس یافت. همچنین ملاصدرا اشاراتی کوتاه در توضیح سخنان مذکور دارد که اگرچه غیرتاریخی بنظر میرسد (بخصوص در برخی موارد)، اما حداقل در برخی موارد دور از کلمات آنها نیست و میتواند بعنوان برداشتی موّجه مورد توجه قرار گیرد.