آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

آنچه جان هیر با توجه به تعالیم کانت از شکاف اخلاقی تعبیر می‌کند، در عقل عملی و تمایز میان اراده‌ اخلاقی و میل انسان به عدم پیروی از آن است. او اولین گام برای پل زدن این شکاف را کمک از دو قاعده‌ امر مطلق می‌داند: قاعده‌ قانون کلی و قاعده‌ غایت فی‌نفسه. امر مطلق ما را ملزم به رعایت قوانین اخلاقی می‌کند، زیرا اگر در حد توانمان نبود که از آنها اطاعت کنیم، به ما دستور داده نمی‌شد که چنین کنیم. پس ابتدا باید قاعده‌ای را برگزینیم که بتوانیم آن را قانونی کلی بدانیم و طبق آن عمل کنیم؛ سپس، باید بتوانیم انسانیت را غایت خود قرار دهیم و پیشبرد اهداف و غایات دیگران را بر خواسته‌های خود اولویت دهیم؛ اما با وجود شری که ذاتی انسان است، همیشه این خطر وجود دارد که سعادت خود را بر سعادت دیگران ترجیح دهیم، بنابراین استفاده از این قاعده‌ها منجر به انقلابی درونی می‌شود که میسر نمی‌شود، مگر با مساعدتی الهی. یعنی باید ایمان داشت به اینکه خیری اعلا وجود دارد که اگر انسان سعادت دیگران را بر سعادت خود ترجیح داد و زندگی فضیلت‌مندانه‌ای در پیش گرفت، به او سعادتی متناسب با فضیلتش داده خواهد شد.

تبیین عدالت به عنوان فضیلت نفس معمولا مبتنی بر تقسیمات قوای نفس می باشد چنانکه بعضی از حکیمان مسلمان نیز چنین کرده اند. در بحث عدالت فردی، بررسی و مقایسه تبیین های حکمت عملی بویژه عدالت آکوئیناس و ارسطو از یک طرف و اختلاف ارسطو و افلاطون با هیوم از طرف دیگر برای پی بردن به راه حلهای جدید به منظور حل مشکلات متفکران مربوطه حائز اهمیت است. به علاوه، دیدگاه اخلاقی جدید و سخن حکیمانه مسلمان در باره فضیلت عدالت و شباهت دیدگاه آنان با افلاطون و نیز معرفی عدالت به عنوان شریفترین و مهمترین فضیلت اخلاقی قابل توجه است. در بحث عدالت اجتماعی، عدالت نظامی است مبتنی بر این اصل که هر عضو جامعه حقوق معینی دارد حقوقی که یا از طبیعت چیزها بر می خیزد و یا از افعال آدمی، از آن حیث که موجودی مسئول و آزاد است، نشات می گیرد. بنابراین در کنار حقوق طبیعی، بحث شایستگی و استحقاق نیز مطرح می شود. راولز در باب عدالت اجتماعی، نظریه مدرن خود را براساس نظریه قرارداد اجتماعی طرح می کند و در عدالت به عنوان انصاف، آزادی و برابری را یکجا جمع می کند . نظریه وی مستلزم یک سری مفروضات فلسفه اخلاقی از جمله خودمختاری، احترام به خود، تقدم حق برخیر است. لازمه دیدگاه وظیفه گروانه وی است. نکته مهم در اینجا این است که درک راولز از انسان و اخلاق در نقطه مقابل درک ارسطویی بوده و شباهت زیادی با دیدگاه کانتی دارد. اما لازمه قراردادگرایی وی این است که مبنای الزام به عدالت را قرار داد قرار می دهد و در این صورت، مهمترین اشکال این خواهد بود که عدالت یک امر اعتبار کردنی می گردد. راولز ضمن طرح دو نوع انگیزه، انگیزه انسان را میل به عادلانه عمل کردن در مقابل انگیزه نفع شخصی معرفی می کند و مسئله بی طرفی که ریشه در بحث تعمیم پذیری و ساختارگرایی اخلاقی کانت دارد را مطرح می کند. بعلاوه در بحث از رابطه عدالت با ارزشهای دیگر، برخلاف بعضی از لیبرالیستها که اولویت آزادی را بر ارزشها مطرح می کنند، معتقد به حاکمیت عدالت می گردد، زیرا آن را به عنوان معیار ارزیابی و درستی افعال خارجی قلمداد می کند./

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

این رساله در صدد بررسی مباحث انسان شناختی و معرفت شناختی مربوط به حوزه اخلاقی است. برای این منظور دیدگاه های ملاصدرا و غزالی را در حوزه های مورد نظر بررسی کرده و ضمن بیان اصول و کلیات دیدگاه های ایشان به بررسی تطبیقی میان آرا این دو اندیشمند می پردازیم.هر دو از مباحث انسان شناسی ،فلسفه نفس وقوای نفس شروع کرده اند و در ارائه ی تعاریف مختلف از نفس، قوای نفس، عقل و اقسام آن، نقش عقل در اخلاق و کسب فضائل اخلاقی توافق نسبی میان ایشانوجود دارد. علاوه بر این، پایه و زیر بنای معرفت شناسی هر دو ایشان وحی است. بنابراین، معرفت شناسی هر دو ریشه در معنویت دارد.

فرشته شناسی یا علم به موجودات مجردی که آنها را در زبان شرع صملک یا فرشته می نامند وعوالم ملکوتی، از سلسله معارفی است که هر چند قرار گرفتن در پردة غیب، آنها را از چشم عقل به دور داشته است اما کنکاش ذهن فلسفی تنوانسته است، همواره بر اثبات آنها ادله ای استوارسازد و شناختی محدود و مبهم به دست بدهد. در اندیشه سهروردی، که فلسفة او، حکمتی شهودی است، همراه با بهره بردن از نقاط مشترک ادیان و آراء حکماء، این گونه مباحث درسلسله ای از مراتب نور جوهری پی گیری می شود. این که اصولا به چه موجوداتی و با چه ماهیاتی فرشته گفته می شود و آراء مختلف در آن و همچنین، محل بحث این موجودات در حکمت نوری سهرودی چه در عوالم و در قالب چه الفاظی است؟ از اموری است که فصل اول رساله با عنوان صفرشته شناسی (انوار قاهره و مدبره) در اندیشه سهروردی را تشکیل می دهد. در فصل دوم،انواع انوار در آراء سهروردی که اعم از انوار قاهره طولیه و قاهره عرضیه و انوار مدبره است،توضیح و استدلال سهروردی بر آنها آورده شده است که در ضمن به مباحث جنبی آن چون نحوةحصول کثرت و مثل افلاطونی که افراد و کثرات آن انوار را توجیه می کند و محل اختلاف باحکمت مشاء است، اشاره می شود و عالم مثال به عنوان یکی از عوالم نوری و محل نحوی وجودی دیگر از انوار به بیان سهرورودی توضیح و اثبات می شود. پس از فراغت از این مباحث،در فصل سوم با توجه به اینکه حکمت و آراء اشراقی سهروردی که محل بروز و ظهور نظریه نوری و فرشته شناسی اوست، وجه اشتراک و کانون تلاقی بین ادیان و آیین ها و آراء گوناگون دراین مورد است خصوصا آیین زردشتی و شریعت اسلام و آراء حکماء پارسی، آموزه های وارده درآنها که مربوط به این مباحث فرشته شناسی است، آورده شده است و به صورت تطبیقی با نظرات سهرورودی، جمع شده است. فصل چهارم احکام و قوانین جاری و حاکم در عالم انوار و بین انوار چون نحوة تمایز، کثرت و روابط و روابط بین انوار بررسی می شود.

در نوشتار حاضر، ماهیت و فرایند ارسال کلام الهی به شخص نبی از دیدگاه ابن سینا و فخر رازی بررسی شده است. در بررسی از ناحیۀ آغاز و نیز انجام به مشترکات بسیاری در دو دیدگاه برمی‌خوریم. هر دو در این فرایند، نقش یک امر ماورایی را نادیده نگرفته و به قابلیت خاص نفس مخاطب اشاره داشته‌اند و به قوهُ قدسی قائل‌اند و محل ادراک را قلب پیامبر که مرتبه بالای نفس ناطقه است می‌دانند، اما حقایق معقول وقتی به صورت الفاظ در‌می‌آیند، با مرتبه پایین نفس، یعنی حواس قابل درک خواهند بود. در‌نتیجه می‌توان گفت نقش ویژگی‌های قوه عاقله و قوه متخیله نبی را نباید نادیده گرفت. از مطالب پیش‌گفته می‌توان دو نتیجه مهم گرفت: نخست اینکه با توجه به بیان فخر رازی درباره قاعده «النفس فی وحدتها کل القوی»، اشکال قول ابن سینا که طرح نفس فلکی موجد آن است، مطرح نخواهد شد و از این‌رو، هم در مرحله کلیات و هم در جزئیات می‌توان نفس نبی را مطرح کرد؛ دوم اینکه از مباحث فوق، کیفیت دخالت پیامبر در مسئله وحی روشن می‌شود.

توحید ذاتی از مهم‌ترین مسائل توحیدی است که کم‌وکیف تقریر آن دارای اهمیت و از چالش‌های مباحث عرفانی و کلامی است؛ به گونه‌ای که اندک‌تغییری در چشم‌انداز فهم و تقریر آن، به ایجاد زاویه و خروج از توحید ناب اهل بیت (ع) منجر خواهد شد. توحید ذاتی احدی و فردانی دو گونه از برجسته‌ترین تقریرهای ابن‌عربی است که در قالب ویژگی‌های خاصی به تصویر کشیده و با برهان‌هایی به اثبات رسانیده است. این مقاله با روشی توصیفی ـ تحلیلی و استنباطی کوشیده است با تأکید بر توحید ذاتی احدی، ضمن به‌تصویر‌کشیدن دیدگاه ابن‌عربی در این‌باره در قالب صورت‌بندی جدیدی، تفاوت آن را با توحید فردانی بیان می‌کند. همچنین آن را در سنجه روایات می‌گذارد و با ارائه تحلیل‌هایی هم تعبیر لفظی توحید ذاتی احدی و هم حقیقت معنایی آن را از دیدگاه ابن‌عربی در این سنجه مورد بذل تأملاتی پژوهشی قرار داده است و نقطه عطفی را در زمینه همسویی و ناهمسویی این دیدگاه با روایات بیان می‌کند.

در این رساله درباره ی تاثیر پذیری فخر و غزالی از اندیشه های اخلاقی ابن سینا تحقیقاتی به عمل آمده است.بین عقاید کلامی اشاعره و امامیه اختلاف نظر وجود دارد ولیکن در حوزه ی اخلاق ای اختلاف کمتر به چشم می خورد و کماکان میتوان به مشابهت هایی دست یافت و به این نتیجه رسید که در حوزه ی اخلاق،آرای این دو متفکر با حکیم ابن سینا شباهت هایی دارد.در متن پیرامون اموری چون نفس،سعادت،کمال،عقل و مراتب آن و معرفت از دیدگاه هر سه فرد تحقیقاتی انجام شده و به نتایجی رسیده ام.لازم به ذکر است که افراد بسیاری در زمینه های متفاوت از ابن سینا تاثیر پذیرفته اند و این نکته حائز اهمیت است.