آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: در این اثر عمیقاً آموخته شده، توشیهیکو ایزوتسو نظام های فکری متافیزیکی و عرفانی تصوف و تائوئیسم را با هم مقایسه می کند و کشف می کند که اگرچه از نظر تاریخی به هم مرتبط نیستند، اما این دو ویژگی ها و الگوهایی مشترک دارند که برای گفتگوی فراتاریخی مثمرثمر است. رویکرد اصیل و پیشنهادی او درهای جدیدی را در بررسی فلسفه و عرفان تطبیقی می گشاید. ایزوتسو با ابن عربی شروع می کند و مفاهیم اصلی هستی شناختی این چالش برانگیزترین متفکران اسلامی را تحلیل و جدا می کند. سپس، در بخش دوم کتاب، ایزوتسو توجه خود را به تحلیل مفاهیم موازی دو متفکر بزرگ تائوئیست، لائوتزو و چوانگ تزو معطوف می‌کند. تنها پس از آشکار ساختن ساختار بنیادی هر جهان بینی، ایزوتسو در بخش پایانی کتاب، تحلیل تطبیقی را آغاز می کند. او استدلال می کند که تنها بدین ترتیب می تواند مطمئن باشد که از مقایسه آسان و سطحی اجتناب می کند. ایزوتسو معتقد است که جهان بینی صوفیانه و تائوئیستی هر دو بر دو محور استوار است - انسان مطلق و انسان کامل - با یک سیستم کامل از تفکر هستی شناختی که بین این دو محور توسعه می یابد. ایزوتسو شباهت‌های این نظام‌های هستی‌شناختی را مورد بحث قرار می‌دهد و این فرضیه را مطرح می‌کند که الگوهای خاصی از تفکر عرفانی و متافیزیکی ممکن است حتی در میان سیستم‌هایی که هیچ ارتباط تاریخی آشکاری ندارند مشترک باشند. این نسخه دوم تصوف و تائوئیسم اولین چاپ در ایالات متحده است. نسخه اصلی که به زبان انگلیسی در ژاپن منتشر شد، توسط معدود محققان انگلیسی زبان که آن را به عنوان الگویی در زمینه فلسفه تطبیقی می دانستند، مورد توجه قرار گرفت. تصوف و دائوئیسم، با در دسترس قرار دادن مطالب جدید به زبان انگلیسی در هر دو طرف مقایسه، آرزوی انگیزشی ایزوتسو را "برای گشودن چشم اندازی جدید در حوزه فلسفه و دین تطبیقی" به خوبی برآورده می کند. توشیهیکو ایزوتسو، استاد بازنشسته در دانشگاه کیو ژاپن است: او یک مرجع جهانی در اندیشه اسلامی، به مدت ده سال در ایران تدریس کرد و در ترویج گفتگوی بین فرهنگی در فلسفه فعال بوده است. کار پروفسور ایزوتسو تلاشی پیشگام برای متمرکز کردن دغدغه های فلسفی مشترک دو نقطه عطف به ظاهر نامرتبط در اندیشه دینی است. روش او پیشنهادی است، تفسیر جدید و جسورانه است، و مطالب مورد استفاده برای تحقیقات بیشتر مهم است. کتاب او برای دانشجویان دین تطبیقی، فلسفه دین، مردم شناسی فرهنگی، اندیشه و دین آسیایی و مطالعات اسلامی و تائوئیست مفید است. -تو وی مینگ

هر متنی دارای پیام‌های متعدد است که برای فهم بهتر متن باید این پیام‌ها کشف شوند. معناشناسی به عنوان شاخه‌ای از علم زبانشناسی است که عهده‌دار کشف و چگونگی سازمان‌دهی این پیام‌ها است. قرآن حکیم به جهت وحیانی بودن متنی سرشار از پیام‌های آشکار و پنهان است. از راه‌های کشف پیام‌های قرآنی، بررسی دقیق معانی واژه‌های آن است. واژه عرش در آیات متعددی از قرآن به شکل‌های مختلف بکار گرفته شده است. در مجموع در قرآن کریم 33 مرتبه از واژه عرش استفاده شده که 21 مورد به صورت اسم و نسبت به امور معنوی و الهی می‌باشد و 12 مرتبه از این واژه و متعلقات آن در خصوص انسان و اعمال و رفتار او آمده است. عرش هر چند که در لغت به معنای تخت و سقف بکار رفته است اما به ظاهر در آیات قرآن و در ارتباط با خداوند تبارک و تعالی از معنای لغوی خارج شده است و مراد از آن همان مقام حکومت و مالکیت و تدبیر عالم هستی است. زیرا بطور عمومی عرش به کنایه از تسلط یک زمامدار بر امور کشور خویش به کار رفته و در برخی از موارد عرش به معنای عالم ماوراء طبیعت است و کرسی به معنای مجموع عالم ماده اعم از زمین و آسمان می‌باشد. پس در خصوص واژه عرش به جهت برداشت معنای لغوی و کنایی متفاوت سبب شده که امر برای برخی از افراد مشتبه شود و بدون در نظر گرفتن محتوای جمله و ارتباط آن با سایر جمله ها ، این لفظ را در معنایی غیر از معنای مورد نظر به کار برند که این باعث پایه ریزی برخی از تفکرات انحرافی شده، به عنوان مثال با استناد به معنای لغوی این واژه برای خداوند جسم قائل شده اند و گفته‌اند خداوند بعد از خلقت آسمان و زمین بر تخت فرمانروایی نشست. پس به دلیل اهمیت این موضوع ما در اینجا به بررسی این واژه با توجه به آیات و روایات می‌پردازیم. و در نهایت با در نظر گرفتن صفات خدا و براساس رویکرد ایزوتسو و ایجاد انگاره معنایی برای واژه عرش، معنای این واژه در آیات کشف خواهد شد.

رویکرد عرفان‌ تطبیقی در تحقیقات ایزوتسو، کشف مجموعه‌ای از نظام‌هاست که الگوی عام مشترکی دارند. از نظر ایزوتسو، نظام‌های متافیزیکی ذاتاً تفاوتی ندارند؛ به‌گونه‌ای که همگونی‌های فراوانی میان آیین بودایی ذِن و عرفان اسلامی وجود دارد. این جستار با روش قیاسی‌تحلیلی، در پی اثبات این فرضیه است که فهم درست عرفان‌پژوهی ایزوتسو، از منظر تصوف‌پژوهیِ تطبیقی او، قابل درک است. ایزوتسو برای این امر از رویکرد پدیدارشناسی، معناشناختی و به‌ویژه نظریۀ فراتاریخی و فرازبانی بهره برده است؛ زیرا به‌نیکی دریافته است که در پدیدارشناسی، امکان گفت‌وگو محقق می‌شود. ایزوتسو در تاریخ و ارضی قدسی، عارفان دو مکتب شهودی را هرچند از دو فرهنگ متفاوت، با «همدلی وجودی»، به گفت‌وگو می‌نشاند. رهیافت حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد با وجودی که ایزوتسو با رویکردی معناشناختی، به‌درستی، «وحدت وجود»، «خلق مدام»، «عدم و فنا»، «نفس و تهذیب آن» و «رؤیا و تخیل خلاق» را مؤلفه‌های مشترک اندیشه‌های شرقی می‌داند، در تطبیق عرفان اسلامی و تائویی، به تمایزها و تفارق‌ها توجه چندانی ندارد؛ از جمله آنکه ماهیت عرفان ابن‌عربی، «نظری»، و عرفان تائویی، بر «عمل» استوار است. «تائو» و «وجود» معادل دقیقِ یکدیگر نیستند و ایزوتسو به وجه دومِ تفسیر «تائو»، که ماهیتی مادی‌گرایانه دارد، وقعی نمی‌نهد. از دیگر سو، ایزوتسو به نظام‌مند کردن نظام هستی‌شناسی ابن‌عربی التفات چندانی ندارد و بدین سبب، به امتزاج تصوف با سنن فلسفی، که قونوی و کاشانی مروّج آن بوده‌اند، بیشتر گرایش دارد، تا ابن‌عربی را در پروژۀ فکری خود بگنجاند.

پروفسور توشیهیکو ایزوتسو فیلسوف، زبان‌شناس، شرق‌شناس و قرآن‌پژوه، چندین اثر تطبیقی از خود برجا گذاشته است. او از معدود متفکرانی بود که علاوه بر تطبیق فلسفه‌ها به فلسفه تطبیق و مباحث روش‌شناسی در مطالعات تطبیقی نیز نظر داشت و به‌درستی و با بینشی عمیق به این نکته توجه یافت که مهم‌ترین و اصلی‌ترین علت ناکامی تلاش‌های تطبیقی دوران اخیر فقر روش‌شناختی در انجام چنین مطالعاتی بوده است. در این مقاله برآنیم تا علاوه بر ارائه توصیفی از روش تطبیقی پیشنهادی ایشان، کاستی‌ها و نقاط قوت احتمالی آن را بیان کنیم. ایزوتسو با روش فراتاریخی تلاش کرده بر این مشکل فائق آید. دو مشکل دیگر هم بر سر راه تطبیق وجود دارد که باید قبل از مشکل پیش‌گفته مطرح گردد: یکی مشکل زبان و دیگری مشکل تکثر فلسفه‌های شرقی است که اولی با فراگفت‌وگو یا همدلی وجودی و دومی از طریق دستیابی به فرافلسفه فلسفه‌های شرقی قابل حل است. ایزوتسو در فرایند تطبیق فلسفه‌های شرقی با فلسفه‌های غربی در پاره‌ای از موارد برای کشف مفاهیم کلیدی و کانونی فلسفه‌های شرقی و نیل به یک فرافلسفه فلسفه‌های شرقی به روش سمنتیکی روی آورده است. ارتباط روش فراتاریخی با روش سمنتیکی در زمانی مبتنی بر تاریخ از جمله موضوعاتی است که باید بدان پرداخت.

فلسفه تطبيقي تاکنون بواسطه چيرگي نظريه شباهت و رويکرد پديدارشناسي کربن، بدرستي مورد واکاوي قرار نگرفته است. در ايران عمدتاً نامي از نظريه فراتاريخي و ايزوتسو برده نشده و پژوهشهاي درخوري در اين زمينه صورت نپذيرفته است. ديدگاه فراتاريخي ايزوتسو اگرچه گسست بنيادين از رويکرد اورسلي و حتي تاريخي‌نگري است، اما نظر بديعي محسوب شده که نيازمند تأمل دقيقتري ميباشد. از اينرو تحقيق حاضر عهده‌دار واکاوي مؤلفه‌ها و مباني فلسفه تطبيقي در انديشه ايزوتسو ميباشد. در اين راستا، اهميت و جايگاه ايزوتسو در فلسفه تطبيقي، چيستي فلسفه تطبيقي، ضرورت و امکان فلسفه تطبيقي و همچنين اروپامحوري در انديشه ايزوتسو مورد بررسي قرار گرفته تا روشن گردد طبق مباني وي چگونه ميتوان به ضرورت و امکان فلسفه تطبيقي دست يافت و در عين حال از انتقادهايي که به ساير رويکردهايي فلسفه تطبيقي وارد است، مصون ماند.

مفاهیم امام و شاهد در دو عالم دنیا و آخرت در قرآن کریم از انواع گوناگونی برخوردارند که با توجه به تقابل عمده تصوری دنیا و آخرت در قرآن می‌توانند در عین حال که هر کدام در دو این دو عالم، معنای خاص خودشان را دارند، به صورت مترادف لحاظ شوند. در برخی استعمالات قرآنی به معانی جامع و یا نسبتاً جامع از این واژگان می‌رسیم. این معانی که گستردگی مفاهیم قرآنی را به نمایش می‌گذارند، معنای خود را مدیون بهره‌گیری از روایات شارح از اهل بیت عصمت و طهارت(ع) هستند. از آنجا که این معنا توسط آیات متحد الموضوع قرآن قابل اثبات است، لذا ابزاری جهت فهم صحیح این روایات که بعضاً ارتباطی با ظاهر آیات مربوطه قرآنی ندارند تلقی می‌گردند. لذا این نوشتار با روش بنیادین و بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای در صدد است ضمن تبیین یک فرایند صحیح معناشناختی، به بررسی برایندهای روابط معناشناختی بین این دو واژه در استعمالات قرآنی به مانند اثبات انحصار مقام حقیقی امامت برای ائمه معصومین(ع) بپردازد.

توشی هیکو ایزوتسو در سال 1914 میلادی در توکیو بدنیا آمد در 1937 از دانشگاه «کیو» (Keio) که یکی از بهترین دانشگاه های غیردولتی ژاپن بود ـ فارغ التحصیل شد. او نخست به تدریس متون فلسفی یونانی و لاتین پرداخت و مدتی نیز به تدریس مباحث زبان شناسی و معنی شناسی مشغول و از این راه به زبان عربی کشانده شد و برای نخستین بار قرآن کریم را به ژاپنی ترجمه کرد. تسلط در زبان عربی، او را با آثار غزالی و کلام اشعری و همچنین آثار ابن سینا آشنا ساخت و در مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه «مک گیل» کانادا به عنوان استاد مهمان، «نجات» ابن سینا و «الاقتصاد فی الاعتقاد» غزالی و آثار سهروردی و محی الدین عربی را تدریس کرد. تا سال 1969 و پس از مسافرت شش ماهه به لبنان و یکساله به قاهره، نیمی از سال را در مونترال کانادا و نیمی را در ژاپن مشغول تحقیق و تدریس بود، ولی بعد تصمیم گرفت به ایران بیاید و رابطه اش با ژاپن را قطع کند. در سال 1351 شمسی با حضور جمعی پنج نفره از بزرگان علم و ادب کنونی ایران، کتاب «فصوص الحکم» ابن عربی را شرح کرد و با تلاش دکتر سیدحسین نصر او و پروفسور کربن موفق به اخذ درجه دکتری افتخاری از دانشگاه تهران شدند. ایزوتسو مردی متواضع، بردبار و ساکت، آراسته پوش و خوش لباس بود و به هیچ روی روشنفکری و هنرمندی را در موی ژولیده و سر و وضع آشفته نمی دید. آثار اصیل موسیقی ایران را قدر می شناخت و از آن لذت می برد. دقت ایزوتسو در کار تدریس، تعلیم و تحقیق به حد وسواس می رسید. هرگز اجازه نمی داد که شاگردان باری به هر جهت بگذرانند و به بحث های کلی بسنده کنند. گفته اند که هنگام بیماری هم درس را تعطیل نمی کرد و در تعطیلات فصلی دانشگاه نیز که در سفر ییلاقی بود، شاگردان برگزیده را نزد خود می خواند و به راهنمایی آنها می پرداخت. پروفسور ایزوتسو که به بیشتر زبانهای زنده دنیا از جمله انگلیسی، عربی، فارسی، فرانسه، آلمانی، لاتین، ایتالیایی، اسپانیایی، روسی، عبری، چینی، سانکریت و ترکی تسلط داشت در مجامع بین المللی: 1. فرهنگستان زبان و ادبیات عرب، قاهره. 2. مؤسسه بین المللی فلسفه، پاریس. 3. انجمن بین المللی فلسفه در قرون وسطی، لون ـ بلژیک. 4. انجمن کانادایی مطالعات تاریخ و فلسفه علوم، مونترال. 5. مؤسسه مطالعات اسلامی و انجمن حکمت و فلسفه ایران عضویت داشت. مهم ترین آثار و تحقیقات ایزوتسو که در سه قلمرو عرفان، فلسفه و قرآن پژوهی قابل دسته بندی است به شرح زیر است: 1. «تاریخ تفکر عربی»: نخستین کتاب ایزوتسو است که در 26 سالگی به زبان ژاپنی نوشته است. 2. «کتابی درباره فلسفه»: که جنبه عرفانی دارد. او در این کتاب، بر فلسفه نوافلاطونی و عرفان یونانی تأکید کرد. این دومین کتاب او بود و در 34 سالگی تألیف شده است. 3. «محمد(ص)»: این کتاب نخستین کتاب ایزوتسو در باب مطالعات اسلامی اوست و به زبان ژاپنی نوشته شده است. 4. ترجمه قرآن مجید به زبان ژاپنی از سال (1951 تا 1958) که بنا به گفته ایزوتسو از برکت همین ترجمه، موفق به نگارش دو کتاب دیگر درباره قرآن شده است. [اولین ترجمه قرآن به زبان ژاپنی (از انگلیسی) در سال 1929 چاپ و منتشر شد. این ترجمه توسط «سوکاموتوکی چی» صورت گرفت. ترجمه ایزوتسو همراه با شرح عربی و با کمک سه تن از دانشمندان نامدار انجام گرفت. ترجمه دیگری از قرآن در ژاپن به دست یک مترجم مسلمان به نام «میتارا یوایچی» انجام شد.] 5. «خدا و انسان در قرآن»[1] که در سال 1964 در توکیو انتشار یافت. چاپ اول کتاب به طور کامل توسط احمد آرام ترجمه و در سال 1361 هجری شمسی از سوی شرکت سهامی انتشار گردید. چاپ دوم این اثر در زمستان 68 از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی انجام شده است. این کتاب مشتمل بر 322 صفحه بوده و در 9 فصل نوشته شده است. 6. «ساختمان معنایی مفاهیم اخلاقی ـ دینی در قرآن»: که به زبان انگلیسی نوشته شده است. دو کتاب اخیر حاصل یادداشت هایی است که مؤلف در حین ترجمه قرآن برمی داشت. اولین ویرایش از این کتاب در ایران به سال 1360 و با ترجمه روان دکتر فریدون بدره ای صورت گرفت و انتشارات قلم آن را چاپ کرد و بعد در سال 1378 از سوی نشر فرزان روزبه قلم مترجم یاد شده در 522 صفحه و 11 فصل منتشر گردید. مفاهیم اخلاقی ـ دینی در قرآن مجید، ترجمه ای است از: The Structure of mening in Ethic Religious Concepts in Qurn – Tokyo, 1959.) عیب عمده ترجمه جدید این کتاب، نیاوردن کتابنامه فصل آخر است که امید می رود در چاپهای بعدی جبران شود. 7. «مفهوم ایمان در کلام اسلامی»: ترجمه زهرا پورسینا، چاپ اول، 1378، چاپ دوم، 1380، انتشارات سروش، (316 صفحه و 11 فصل) The consept of Belife in Islmic theology, Tokyo 1965) 8. «زبان و جادو: مطالعاتی درباره نقش جادویی زبان»، (توکیو، دانشگاه کیو، 1956) Lnguge n Mgic, Stuies in the Mgicl Function of Speech. 9. «بررسی تطبیقی مفاهیم کلیدی فلسفی در تصوف و تائوئیسم»: Sufism n Toism: comprtive stuy of key philosophicl consepts, Tokyo 1966-67) مترجم: دکتر محمدجواد گوهری، چاپ اول 1378، چاپ دوم، 1379، انتشارات روزنه، (540 صفحه در سه بخش و 34 فصل). در این کتاب بحث بسیار عمیق و مقایسه ای بین عرفان ابن عربی با عقاید لائوتسه و چوانک تسو شده است. 10. مجموعه مقالات درباره فلسفه ذن: Towr philosophy of zen 11. مجموعه مقالات درباره مفهوم وجود، شامل مقدمه انگلیسی، تصحیح و شرح منظومه حکیم ملاهادی سبزواری و چند سخنرانی دیگر به نام مفهوم وجود: The consept n Relity of Existence. این کتاب در ژاپن منتشر و به زبان فرانسه نیز ترجمه گردید. 12. بنیاد حکمت سبزواری: این کتاب که نخستین جلد از مجموعه سلسله دانش ایرانی است توسط دکتر سیدجلال الدین مجتبوی، استاد فلسفه دانشگاه تهران، ترجمه گردید و از سوی انتشارات مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل شعبه تهران به سال 1359 شمسی منتشر شد. 13. تصحیح کتاب قبسات میرداماد؛ با همکاری دکتر مهدی محقق، دکتر موسوی بهبهانی و دکتر دیباجی. کتاب توسط بهاءالدین خرمشاهی با عنوان «فلسفه میرداماد» به فارسی ترجمه گردید و در کتاب «شیعه در حدیث دیگران» (تهران، بنیاد اسلامی طاهر، 1362) چاپ شده است. 14. منشأ فلسفه اسلامی (سلسله سخنرانی های ایزوتسو در ژاپن درباره عرفان) 15. عمق فرهنگ اسلامی: The epth imension of islm. این کتاب دومین اثر او به زبان ژاپنی است که دارای سه بخش می باشد: 1. جنبه ظاهری اسلام 2. شریعت 3. جنبه معنوی و باطنی اسلام. 16. تولد اسلام، که درباره پیدایش و چگونگی رشد و گسترش اسلام در جهان بحث می کند. 17. تاریخ تفکر اسلامی. 18. ترجمه کتاب مشاعر ملاصدرا 19. ترجمه کتاب فیه ما فیه مولوی 20. سلسله کتاب های «میراث اسلام» زیرنظر ایزوتسو، ناشر مجموعه ایوانامی (iwnmi) 21. ترجمه کتاب طوق الحمامة. 22. ترجمه مقدمه ابن خلدون. 23. ترجمه کتاب معالم الاصول. 24 و 25. مقاله «ابن عربی» و مقاله «اشراقیه» در دائرةالمعارف دین به انگلیسی زیرنظر میرچا الیاده، دین شناس معروف رومانیایی، که در 16 جلد منتشر گردید. 26. ترجمه کامل امور عامه و جوهر و عرض شرح منظومه حکمت سبزواری به همکاری دکتر مهدی محقق، نیویورک (1976 م.) The metphysics of sbzvri 27. تصحیح شرح منظومه حکمت به انضمام فرهنگ تفصیلی اصطلاحات فلسفی، با همکاری دکتر مهدی محقق، (تهران، 1348ش) 28. منطق و مبحث الفاظ، مجموعه متون و مقالات با همکاری دکتر مهدی محقق (تهران، 1353ش) 29. نور و ظلمت در گلشن راز شبستری (پنوسیلوانیا، 1971م) 30. تصوف و مسأله تشکیک در زبان، در اندیشه های عین القضات همدانی (پاریس، 1970م) 31. مسأله خلق جدید در عین القضاة (بوستون، 1973 م) 32. ماهیت و کلی طبیعی در فلسفه اسلامی ایران، (تهران، 1973 م) 33. ماهیت لابشرط در فلسفه اسلامی ایران، (تهران، 1973 م) این مقاله در مجموعه منطق و مباحث الفاظ به اهتمام دکتر مهدی محقق و توشیهیکو ایزوتسو (سلسله دانش ایران، شماره 8) چاپ شده است. 34. اساس اندیشه های مابعدالطبیعی در فلسفه اسلامی ایران (تهران، 1971م) این مقاله در مجموعه سخنرانی ها و مقاله ها درباره فلسفه و عرفان اسلامی به اهتمام دکتر مهدی محقق و هرمان لندلت (سلسله دانش ایرانی، شماره 4) چاپ شده است. 35. رساله خلق مدام، ترجمه منصوره (شیوا) کاویانی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی 1381 ش، در 100 صفحه. چنان که ایزوتسو خود در مقدمه کتاب ساختمان مفاهیم اخلاقی ـ دینی در قرآن می گوید، روش خود را بر پایه قرآن گذاشته است و هسته اصلی پژوهش پدیدارشناسانه او در این حوزه، بیرون کشیدن نظام جهان بینی قرآن از دل آیات الهی است. از دیدگاه او همه چیز در قرآن به یک تأویل اخلاقی یا الهی می انجامد. به نظر او سراسر قرآن، چه آنجا که از امت های گذشته و به شکل داستان سخن می گوید تا زمانی که به مسلمان اختیاری می دهد که یک حکم یا فریضه دینی را اجرا کند، در واقع همه اینها قابل تأویل به یک نتیجه اخلاقی است. از سوی دیگر از نظر ایزوتسو جهان قرآن، همچون دایره ایست با دو نقطه قابل استناد به مبدا، یکی در بالا یعنی خدای هستی و دیگری در پایین یعنی انسان. نقطه بالایی که نماینده جهان هستی است، بنابر آنچه تصور می شود به عنوان صحنه عمده ای است که بر روی آن تمام درام های بشری باز می شود که جهان اندیشه جاهلیت چنین دایره ای را فاقد بود؛ زیرا در آن جهان انسان محوری[2] را نیز همراه داشت به همین سبب است که کلمه جلاله «الله» در قرآن کریم از پربسامدترین واژگان کلیدی می باشد که رأس هرم جهان بینی قرآن را تشکیل می دهد. روشن است اندیشه ورزی ها و نوآوری های جالب توجه و معتنابه آقای ایزوتسو از نگاه نکته سنجانه مسلمان در حوزه های موردنظر دور نمانده است. نقد عالمانه و محققانه جناب آقای معصومی همدانی که در نشر دانش در مقدمه کتاب مفاهیم اخلاقی دینی قرآن مجید آمده است. از جمله این نکته سنجی های علمی است. از استاد و اندیشمند قرآن پژوه که پیرو آیین ذن بودند وقتی پرسیدند که به چه علت به افکار فلسفی و عرفانی اسلام روی آورده است در پاسخ گفت: درست نمی دانم. اما علاقه من به اسلام چیز مرموزی است که نمی توانم آن را توضیح دهم، همین قدر می گویم که اسلام مرا مسحور خود کرده است. به هر روی در دنیایی که اندیشمندانی چون گلدزیهر، هنری لامنس بلژیکی و بسیاری دیگر با غرض ورزی و بدبینی فراوان درباره اسلام سخن می گویند جا دارد که آثار مستشرقانی چون ایزوتسو درباره اسلام، تمدن اسلامی و تشیع، با رعایت انصاف و بی طرفی می نویسند مورد تأمل و بررسی جدی قرار گیرد. پروفسور توشیهیکو ایزوتسو در هفتم ژانویه 1993 میلادی مصادف با هفدهم دی ماه 1371 در 79 سالگی در شهر کاماکاری ژاپن درگذشت. یاد دانشمند فقید، ایزوتسو که به حق می توان گفت با روح تعالیم شیعی و فرهنگ حاکم بر آن آشنا بود در دل های اهل معرفت و معنویت همیشه زنده است.[3] پی نوشت ها: * ـ مدیر گروه تاریخ و تمدن اسلامی، مرکز برنامه ریزی و تدوین متون درسی. [1] ـ Go n Mn in the Korn. [2] ـ Gomn. [3] ـ برای نوشتن خلاصه زندگی ایزوتسو از آثار زیر بهره گرفته ام: 1. شرح حال ایزوتسو در مقدمه کتاب بنیاد حکمت سبزواری اثر ایزوتسو؛/ 2. مقاله دکتر مهدی محقق در مجله تحقیقات اسلامی سال هفتم، شماره 1، 1371؛/ 3. کیهان فرهنگی پیام96 فروردین 72 مقاله زندگی و اندیشه ابن عربی اثر ایزوتسو ترجمه دکتر همتی؛/ 4. مجله نشر دانش سال سیزدهم شماره دوم، 1371 مقاله دکتر نصرالله پورجوادی و نیز نشر دانش، سال دوم، شماره سوم، نقد آثار معصومی همدانی، به ایزوتسو؛/ 5. مجله بینات، شماره 30، سال هشتم، شماره 2، تابستان 80؛/ 6. مجله پژوهش های قرآنی شماره 37 ـ 38، تابستان 83. مقاله آقای ربیضی، عنوان ایزوتسو معناشناسی و آیات قرآن؛/ 7. مجله پل فیروزه، شماره چهارم، تابستان 81/. منبع الفبا:مجله معارف اسفند 1386، شماره 54 به نقل از: حوزه نت

این نوشتار حاصل گفتگویی با فریدون بدره ای درباره نحوه آشنایی او با توشیهیکو ایزوتسو مستشرق ژاپنی است.