آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

«اَلْمَوسوعَةُ الْکُبْری عَنْ فاطمَة الزّهراء علیهاالسلام» مجموعه‌ ای بیست و پنج جلدی به زبان عربی درباره حضرت زهرا (س) نوشته اسماعیل انصاری زنجانی است. نوشتن این اثر از سال ۱۴۰۷ قمری شروع شده و تمامی ابعاد زندگی و شخصیت حضرت فاطمه زهرا (س) را در بر گرفته است. مؤلف در نگارش کتاب به بیش از سی‌ هزار منبع مراجعه کرده است. روش تألیف موسوعه بر اساس موضوعات مربوط به حضرت زهرا است که طبق یک تقسیم‌ بندی جامع به سه بخش کلی تقسیم شده است: حضرت زهرا (س) قبل از این عالم، حضرت زهرا در این عالم، حضرت زهرا بعد از این عالم. مؤلف سپس در مقدمه کتابش مسائلی را پیرامون حضرت زهرا (س) را در پنج بخش مطرح می‌ کند: عظمت حضرت زهرا (س) در طول ۱۴ قرن (خلقت حضرت زهرا (س) قبل از خلقت حضرت آدم و برکات آن حضرت) گام‌ های اساسی و اولیه در تدوین موسوعه (مراحل حیات حضرت زهرا (س) در این عالم به طور همه جانبه و مفصل) روش تألیف موسوعه و مراحل آماده‌ سازی آن (موضوعاتی که درباره حضرت زهرا (س) در معارف دینی بیان شده، از جمله اشعار، روایات، معجزات، زیارت‌ ها و دعاها) فهرستی از منابع موسوعه (کتابشناسی حضرت زهرا و به طور تفصیلی اولین کتاب‌ ها که درباره آن حضرت تدوین شده و همچنین تمامی کتبی که به زندگانی حضرت زهرا (س) ارتباط دارد). مختصری از زندگی حضرت زهرا (س) (در بیان عظمت حضرت زهرا (س) در روز قیامت). موضوعات جلد دوازدهم این کتاب عبارتست از وقایع بعد از رحلت پیامبر (ص) تا شهادت حضرت زهرا (س)، اهدای فدک به فاطمه (س) توسط پیامبر (ص)، غصب فدک.

«شرح المنام»، به زبان عربى نوشته شيخ مفيد، محمد بن محمد بن نُعمان، از چهره‏ هاى درخشان فقها و انديشمندان اسلامى در آغاز قرن پنجم هجرى و درباره مناظره وى با خليفه دوم در عالم رؤيا است. برخى از خواب‏ها صحيح و صادقند و به آنها رؤياى صادقه مى گويند. در برخى روايات آمده كه رؤياى صادقه، جزيى از نبوت است. اگر چه خواب داراى حجيت شرعى نيست، ولى گاهى مضامين عالى آن به حدى مفصل، روشن، متقن و دقيق است كه انسان را قانع و مطمئن مى ‏سازد. اين رؤيايى كه شيخ مفيد ديده نيز از همين قبيل است؛ زيرا شامل بحثى علمى و ارزش‏مند است كه از مقدماتى دقيق و كامل برخوردار مى ‏باشد و درباره عدم دلالت «آيه غار» بر فضيلت خليفه اول مى ‏باشد. شيخ مفيد، تمام راه ‏هاى استدلال به آيه را نقل كرده، سپس به پاسخ آنها مى ‏پردازد. وى، با توانى بالا در استدلال، با جواب ‏هاى نقضى و ايجابى و شواهد قرآنى و حديثى و حتى استشهاد به اشعار براى اثبات معانى لغوى، مناظره ‏اى شگفت ‏انگيز و جالب برگزار نموده كه با قطع نظر از رؤيا بودن آن، استدلال‏ هاى منطقى ‏اش هر عالم انديشمندى را قانع مى ‏سازد.

مخالفان شيعه، شبهات و اشكالات بسياري درباره آيه ولايت (مائده: 55 ) مطرح كردند. يكي از اين شبهات، شبهه چهارم فخر رازي ذيل آيه ولايت است. فخررازي با توجه به سياق، ادعا مي كند كه چون آيه پيشين (مائده: 54 ) درباره ابوبكر بوده و از قوي ترين دلايل بر صحت براي امامت و خلافت اوست، آيه بعد يعني آيه ولايت نمي تواند درباره علي باشد چراكه در غير اين صورت تناقض لازم مي آيد به همين دليل، استدلال شيعيان به آيه ولايت، برای اثبات امامت علی ع نادرست است. اما از ديدگاه مفسران و متكلمان شيعه، آیه مورد نظر فخر رازي (مائده: 54 ) به هيچ وجه بر امامت و خلافت ابوبكر دلالت ندارد، بلكه اساساً اين آيه در رابطه با ابوبكر نيست و روايات مورد ادعاي وي نيز سنداً و دلالتاً مخدوش و نامعتبرند. در اين نوشتار مدعاي فخر رازي پس از تبيين كامل، در قالب بحث تطبيقي ارزيابي گرديده و نشان داده خواهد شد كه ميان اين دو آيه، هماهنگي و هم سويي كاملي وجود دارد.

درباره چگونگی فتح ایران به دست اعراب مسلمان و سقوط شاهنشاهی ساسانی، نظریه های متفاوتی مطرح شده است. این که اعراب چرا و چگونه توانستند شاهنشاهی عظیم ساسانی را ساقط کنند و در مدت تقریبا یک سده بر سرتاسر ایران آن روزگار تسلط یابند، موضوعی اساسی است؛ اما این که ایرانیان خود در جریان فتح ایران چه نقشی و چه همکاری هایی با فاتحان داشتند، مساله پژوهش حاضر است. ایرانیان با انگیزه هایی همچون حفظ جان و مال و موقعیت، ترس و جبر شرایط و مسائل دیگری از این گونه، به همکاری با اعراب پرداختند. همکاری ایرانیان با اعراب را می توان شامل خبرگیری، خبررسانی، پذیرایی، همکاری نظامی و ... دانست. دوره زمانی مورد بحث در این پژوهش، از ابتدای فتوحات در زمان خلافت ابوبکر آغاز می شود و تا مرگ یزدگرد سوم و پس از آن تا پایان سده نخست هجری قمری ادامه می یابد.