آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

ابوهریره، یکی از روات کثیر الحدیث است که تقریباً در همه متون دینی اهل سنت حضور قابل توجهی دارد؛ با اینکه مدتی کوتاه با رسول اکرم (ص) مراوده داشته، تعداد روایات ابوهریره از همه اصحاب بیشتر است؛ با بررسی آموزه های دینی اهل سنت، معلوم میشود آنان در مباحث کلامی به شدت از روایات وی متأثرند. تحقیق پیش روی، با عنوان: «تحلیل اثرگذاری روایات ابوهریره در انحرافات کلامی»، دو هدف اصلی را دنبال می کند. هدف نخست، اعتبارسنجی روایات ابوهریره از منظر علمای اهل سنت، دوم، بیان أثرگذاری روایات ابوهریره در شکل‌گیری اعتقادات اهل سنت؛ روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است شخصیت ابوهریره در منابع تاریخی، حدیثی و رجالی و فراوانی روایات و میزان تأثیر آنها در آثار کلامی اهل سنت- که در استدلال‌های اعتقادی به روایات ابوهریره استناد شده است-مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. اهم نتایج تحقیق عبارتند از: الف) هویت و شخصیت ابوهریره از منظر رجالیان اهل سنت غیرمعلوم و مشکوک است و در هیچ یک از منابع رجالی تصریح به وثاقت ایشان نشده است؛ گرچه، جمهور عامه وی را فقط از طریق صحابی بودن تعدیل کرده اند. ب) فرق اهل حدیث و اشاعره و سلفیه در باره صفات خبری در اثر روایات ابوهریره خداوند قایل به تشبیه و تجسیم شده، گرچه ماتریدیه این صفات را تأویل نموده و فقط در بحث رؤیت خداوند از روایات ابوهریره متأثر شده اند. ج) برخی از اهل سنت به سبب تفکر اخباریگری افراطی و تقدسی که نسبت به اخبار و روایات قایل هستند، عصمت انبیا را زیر سؤال برده و آن را فقط در محدوده دریافت وحی قبول دارند و اغلب بر این باورند که انبیا به ‌ویژه حضرت محمد (ص) در دریافت و ابلاغ وحی معصوم هسنتد.

ابی بن کعب صحابی با سابقه ای است که پیامبر اکرم(ص) قرآن را بر وی اقراء کرده و از سوی ایشان به سید القراء ملقب شد . از این رو ، وی ناقل روایات متعددی در نحوه قرائت آیات است که البته با مصحف امروز مسلمانان تفاوت دارد . ابی بن کعب به جهت حمایت از حضرت علی(ع) ، میانه خوبی با حکومت وقت نداشت ؛ لکن به دلیل جایگاه علمی ، ریاست مکتب تفسیری مدینه را پس از پیامبر اکرم(ص) عهده دار شد . در تفاسیر "التبیان فی تفسیر القرآن" و "مجمع البیان لعلوم القرآن" روایات تفسیری فراوانی از ابی بن کعبنقل شده است . این روایات که از روش تفسیر اثری و عقلی بهره مند است ، مشتمل بر تفسیر آیه ، علوم قرآن ، بیان رویداد تاریخی و بیان سیره عملی پیامبر اکرم(ص) و تبیین معنای لغوی واژه ، تفسیر آیه ، بیان مصداق و ... است . ابوهریره نیز با وجود مصاحبت کوتاهش با پیامبر اکرم(ص) ، یکی از صحابه ایشان و در شمار مکثرین حدیث محسوب می شود . او پس از وفات پیامبر اکرم(ص) خود را به حاکمان خصوصاً معاویه نزدیک ساخت . کتب تفسیری "التبیان" و "مجمع البیان" نیز برخی از روایات تفسیری وی را منعکس کرده است . ابوهریره از منبع متداول آن روز یعنی اثر بهره جسته و در تفاسیر یاد شده ، روایاتی در زمینه های تفسیر آیه ، بیان مصداق ، علوم قرآن و ... از وی نقل شده است ؛ گر چه در تفسیر آیات از روش عقلی نیز بی بهره نبوده و روایاتی در زمینه های معنای لغوی واژه ، تفسیر آیه ، بیان مصداق و ... نقل کرده است .