آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این کتاب، مجموعه‌ای است از مقالاتی که پاره‌ای از آن‌ها در برخی از همایش‌ها و سمینارها ارائه شده‌اند. علاوه بر این متن‌های پیاده‌شده، پاره‌ای از مصاحبه‌های مطبوعاتی، سخنرانی‌ها و مناظره‌های دانشگاهی، تلويزیونی و راديویی نویسنده، که در فاصله زمانی سال‌های 1387 تا 1392 صورت گرفته‌اند به این مقالات افزوده شده‌اند. اطلاعات مربوط به هر یک از این سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها یا مناظره‌ها در ابتدای هر مقاله در اختیار خوانندگان قرار گرفته است. آنچه محور وحدت‌بخش همه این مقالات است تأمل بر سرشت تئولوژی و اوصاف تفکر تئولوژیک است. این تأمل خود را گاه از خلال بحث درباره پاره‌ای از اندیشه‌های کلامی و فلسفی متکلمی چون مرتضی مطهری و شیوه مواجهه او، به منزله نمونه‌ای برجسته از مواجهه تئولوژیک با عقلانیت جدید، و اندیشیدن درباره شیوه‌های مواجهه عمدتا تئولوژیک سنت‌گرایان در معنای عام کلمه و اسلام‌گرایان جامعه ما با فرهنگ و تمدن جدید غرب نشان می‌دهد، و گاه خود را در بررسی امکان یا عدم امکان تأثیرگذاری بسط و توسعه مباحث کلام جدید در مواجهه با روند شتابان رشد سکولاریسم و نیهیلیسم در جوامعی چون جامعه ما، به همراه اندیشه درباره امکان یا عدم امکان تأسیس علوم دینی یا تحقق پروژه دینی کردن یا اسلامی‌سازی علوم جدید به طور کلی و علوم انسانی به طور خاص آشکار می‌سازد. همچنین، کنکاش‌هایی پیرامون هرمنوتیک متون مقدس و نیز درنگی بر تاریخ‌سازی‌های تئولوژیک و درک ویژگی‌های نظام‌های تئولوژیک یاری می‌رسانند. جلد دوم مجموعه «پایان تئولوژی»، با عنوان فرعی «تئولوژی و تاریخ»، به مقالاتی منحصر گردیده است که به بررسی انتقادی شیوه مواجهه رویکردهای تئولوژیک به تاریخ، می‌پردازد، رویکردی که سبب محروم شدن ما از تاریخ به منزله یکی از منابع اصیل معرفتی گردیده است.

برای مشاهده فیلم سخنرانی به آدرس داده شده در آپارات مراجعه کنید.

ابوالفضل مرشدی عضو هیئت علمی دانشگاه یزد با اشاره به کتاب بیژن عبدالکریمی در زمینه امر دینی بیان کرد: یکی از گزاره‌هایی که وی در این کتاب مطرح کرده این است که در عصر مدرن امر دینی ممتنع است اما بر اساس شواهد موجود و نظریاتی که جامعه‌شناسان کلاسیک مطرح کرده‌اند این گزاره را نمی‌پذیرم.

سیدجواد میری در همایش «پرسش از امر دینی در جهان معاصر» گفت: هنگامی که عبدالکریمی به‌درستی در نقد عبدالکریم سروش در رابطه با «سکولار شدن مقوله وحی» ارجاع به «بینش قرآنی» می‌‌دهد، بینش قرآنی را ذیل مفاهیم عبری-یهودی از یک سو و مفاهیم کاتولیکی- یوروسنتریکی از سوی دیگر می‌‌خواند، در حالی‌ که بینش قرآنی واجد منطق‌‌هایی است که در روایت عبدالکریمی از منظر مبنایی با آن فاصله زیادی دارند.

سیدمحسن فاطمی با بیان اینکه نتایج مطالعات محققانی که درباره تجربه روانشناختی معنویت در آمریکا کار می‌کنند نشان می‌دهند تجربه دینی برای برخی امکان‌پذیر است، گفت: برخی از اعماق کتاب عبدالکریمی به عمق روایتی از امام علی(ع) اشاره دارد که دینی که با تفقه همراه نباشد، برای خود دیندار و همراهان او خیری را ایجاد نخواهد کرد.

این کتاب حاصل تأمل بر سرشت و چیستی تفکر و زیست دینی و پرسش از امکان آن در جهان کنونی است. این تأملات در خصوص سه موضوعِ با یکدیگر مرتبطی صورت گرفته‌اند که هر یک از آنها فصلی از این کتاب را تشکیل داده است. فصل اول این کتاب، با عنوان «امر دینی، جامعه و سیاست»، بر روی وجوه اجتماعی و سیاسی امر دینی یا، به تعبیر صحیح‌تر، امر تئولوژیک، در دوران معاصر تمرکز داشته است. فصل دوم با عنوان «متون مقدس در جهان معاصر»، بر اساس تأمل در خصوص وضعیت و جایگاه متون مقدس در جهان معاصر و موانع هرمنوتیکی سترگی که در برابر فهم متون مقدس در روزگار کنونی وجود دارند، به تحریر درآمده‌ است. فصل سوم نیز با عنوان «تأملی بر امر دینی در جهان معاصر» به طرح پرسش از سرشت و امکان امر دینی و معنوی در جهان معاصر و تأمل دربارۀ این پرسش می‌پردازد.

بیژن عبدالکریمی: «روح دین با تفسیر ایدئولوژیک از بین می‌رود»: ایدئولوژی‌ها به شدت امری سکولارند و تفسیر ایدئولوژیک از دین، گوساله سامری زمان ماست. به این معنا که تفسیر ایدئولوژیک از دین و دین ایدئولوژیک می‌خواهد ندای بشری و طرح‌ها و برنامه‌های بشری را به منزله ندای ساحت قدس و ندای الهی معرفی کند. همین تفسیر ایدئولوژیک از دین آن را از درون، تهی و سکولاریزه می‌کند. به همین دلیل بعد از انقلاب، جامعه ما شدیداً جهت‌گیری سکولاریستی پیدا کرده است که با هیچ دوره‌ای از تاریخ قابل مقایسه نیست.

سکولاریسم و نیهیلیسم به پایان خط خود رسیده اند؛ یعنی در این زمان نه تنها امر دینی غیرممکن نیست، بلکه بر عکس امر غیردینی و سکولار غیرممکن شده است.