آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

محمد ارکون اندیشمندی متعلق به جریان سکولار عرب معاصر است که اسلام را دینی متن محور می‌داند زیرا اندیشه و عقلانیت ناشی از آن بر اساس متن قرآن کریم و احادیث ایجاد شده است. ارکون معتقد به تاریخمندی این متون دینی و تفاسیر صورت گرفته از آنهاست که او آنها را میراث اسلامی نامیده است. او علت عقب-ماندگی مسلمانان را تلاش جهت عمل به این متون، بدون در نظر گرفتن تاریخمندی‌شان می‌داند. در نتیجه معتقد به بازخوانی انتقادی آن متون به وسیله‌ی روش‌های نوینی است که در حال حاضر در علوم انسانی غربی، جهت بررسی متون جریان دارد. این روش‌ها که بخشی از آنها در دامن ساختارگرایی رشد یافته‌اند و پایه و اساسی برای پساساختارگرایی و تفکر پست‌مدرن شده‌اند، عبارتند از زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی و دیرینه‌شناسی که ساختارگرا هستند و تبارشناسی، واسازی، هرمنوتیک فلسفی و تاریخی‌نگری نوین که پساساختارگرا هستند. ارکون تحت تاثیر این روش‌ها به تاریخمندی وحی شفاهی، مغایرت متن مکتوب قرآن با وحی شفاهی، اسطوره-ای و مجازی و شعری بودن زبان قرآن، وابستگی حقیقت به انسان، بینامتنیت قرآن کریم و تفاسیر آن، لزوم بازنویسی تاریخ اسلام با روش تاریخی‌نگری نوین و استفاده از روش‌های انسان‌شناسی و جامعه‌شناسی و روانشناسی و... برای بازخوانی انتقادی میراث متن محور اسلامی، معتقد است. با توجه به هجوم تفکر پست مدرن غربی و مواجهه آن با تفکر اسلامی و رواج تفکرات نواندیشی در مورد اسلام، در این تحقیق تلاش شده است تا با روش توصیفی-تحلیلی، روش محمد ارکون در فهم متون دینی، با توجه به دیدگاه او در فهم قرآن کریم، مورد بررسی و نقد قرار گیرد.

آلبرت کازیمیریسکی قرآن را ترجمه کرد و محمد ارکون بر آن مقدمه ای زد. این مقدمه در حقیقت اولین بخش از کتاب او تحت عنوان " چگونه قرآن را بخوانیم؟" است. مقدمه ای که در آن او از عباراتی استفاده کرده است که دست مایهء مطالعات من در این پژوهش قرار گرفته اند. به طور مثال تعدادی از آنها را می نویسم. " نمود ناامید کننده و نا منظم قرآن، بیان نامأنوسش، فراوانی تلویحات افسانه ای، تاریخی، جغرافیائی و مذهبی اش و همچنین تکرار ها و تناقضاتش." من عقایدش را از نظر زبان شناسی و ترجمه شناسی نقد کردم. در این نقد تقریباً تمام نظریات و منظرهای برجستهء متناسب با موضوع را بررسی کردم. مهمترین نکته آنکه کاربرد این نظریات و رویکردها را در ترجمهء قرآن کریم مطالعه کردم . من همچنین، شرح حال شخصیتهائی را که در این پژوهش به آنها استناد شده است ارائه کرده ام . به علاوه تلاش کردم مستنداتی دال بر وجود نظم و هماهنگی و انسجامی مثال زدنی درتمامی قرآن ارائه کنم و در این مسیر معجزات قرآن را نیز بر پایهء اصول ترجمه شناسی و زبان شناسی بررسی کردم. شواهدی تاریخی نیز بر اثبات جاودانگی قرآن معرفی کردم. به طور مشخص قرآن کریم سرشار از نظم و هماهنگی و انسجام است و همه چیز براساس سناریوئی خاص با اهدافی مشخص متناسب با تمام زمانها نگاشته شده است. نقش ترجمه ای درست و متقن بسیار برجسته است. قرآن کریم، این معجزهء پیامبر اسلام، برای تمام بشریت و در تمامی زمانها قابل استفاده و کاربردی است چرا که خداوند آن را راهنمائی جاویدان قرار داده است. از اینرو ترجمهء قرآن قبل از هر چیز نیازمند درکی درست مبتنی بر شناختی فرازبانی، زبان-جامعه شناختی و با در نظر گرفتن مخاطب به گونه ای چند نظامی است.

در این بحث به مقوله عقل دینی وعقل مدرن ورابطه بین آنها از نظر آیت الله جوادی آملی ومحمد ارکون پرداختیم. محمد ارکون عقل دینی را به ناتوانی از همراهی با مدرنیته نسبت میدهد زیرا به کمان ایشان قواعدی که این عقل به کار می برد با گذشت زمان کارایی اش را از دست داده ونمی تواند نیازهای انسان مدرن تأمین نماید. از طرف دیگر می گوید که عقل مدرن آن عقلی است که با عالم مدرنیته هماهنگ است زیرا قوعدی که به کار می برد کاملا جدید ونیازهای جامعه مدرن تامین میکند. در حالی که نگاه آیت الله جوادی به موضوع نگاهی کاملا متفاوت است به معنی است که اگر مقصود ما از عقل مدرن همان عقل فلسفی وعقل علمی باشد می توان زیر تعریف عقل دینی مندرج شود پس طرح مسأله به صورت تفکیکی بین این دو عقل قابل قبول نیست. واگر مقصود ما از عقل دینی آن عقلی است که متکفل به اثبات قضایای درون دینی باشد که در مقابل عقل فلسفی تجریدی یا نیمه تجریدی قرار دارد در اینجا می توان از دو اصطلاح استفاده کرد. آیت الله جوادی معتقد است که اگر نگاه ما نگاه توحیدی ناب باشد می توان تفکر در هر رشته علمی را تفکر دینی نام گذاشت بنابراین هر عقلی که در هر رشته علمی به کار برده می شود عقل دینی خواهد بود، زیرا عالم هستی در دو جهت تجلی کرده، عالم تدوین وعالم تکوین، که هر دو از منبع علم الهی صادر شدند، که خداوند متعال از باب تدوین دین را خلق کرده واز باب تکوین عالم خلت را، پس هر عالمی که در این دو بخش فکرش را به کار می برد در واقع دارد به سوی اراده وعلم خدا حرکت می کنه، پس هر علمی علم دینی خواهد بود وبه تبع آن هر عقلی عقل دینی می باشد.