آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

هدف مقاله پیش رو آن است که نشان دهد چگونه مکتب پساساختارگرایی، از تعیین معنای نهایی برای متن امتناع می ورزد. در این راستا، نخست با اشاره به بخشی از ویژگی های متنی چون غزلیات حافظ، به تبیین این مطلب پرداخته می شود که از منظر نقد پساساختارگرایی، نمی توان معنای غزل حافظ را تنها در انحصار تحلیل عرفانی نگاه داشت. از این رو، برای رسیدن به فهم متن، باید خود را از بند قصد مولف رهانید و با تکیه بر متن و افق انتظار خواننده، معنی را آفرید. نقد پساساختارگرایی با تکیه بر عدم قطعیت رابطه بین دال و مدلول و بازی بی پایان دلالت ها در زبان و نیز به واسطه ویژگی های خاص زبان ادبی، مانند ابهام و معما و ماهیت استعاری و مجازی آن و استفاده از قواعد ساختارشکنی، نشان می دهد که چگونه دال ها می توانند در یک روند دلالتی بی انتها ادامه داشته باشند. این نوشتار در پایان پیشنهاد می کند که برای تفسیر و تاویل متنی گشوده چون حافظ نیاز به خواننده ای است که واقف بر نظام و مناسبات نشانگان متن باشد، از روند ساختارشکنی آگاه باشد و نیز بداند که چگونه می توان معنا را افزایش داد و از حصار یک معنای قطعی و نهایی گریخت.

پیتر میلر در این کتاب به بررسی مقایسه‌ای چهار فیلسوف [هورکهایمر ، مارکوزه ، هابرمارس و فوکو] در مورد سوبژکتیویته و رابطه آن با قدرت می‌پردازد. از یک سو قدرت مقوله‌ای تلقی می‌شود که صرفا از طریق سرکوب سوبژکتیویته عمل می‌کند و قدرت نهایتا سوبژکتیویته را خرد و نابود می‌کند و در نتیجه، رهایی، آزادی سوژه به معنای فروپاشی و محو قدرت است. چنین مفهومی از قدرت با انگاره استیلا تعریف می‌شود. در مقابل، فوکو تصویر کاملا متفاوتی از قدرت ارائه می‌دهد که نه با سرکوب سوبژکتیویته، بلکه با ارتقا، پرورش و بارور کردن آن عمل می‌کند. پیتر میلر (استاد فلسفه سیاسی) در بخش اول کتاب، آثار سه اندیشمند بزرگ مکتب فرانفکورت را در این باره بررسی می‌کند و در بخش دوم کتاب به آثار مهم فوکو می‌پردازد»

مقاله حاضر تلاش کرده است تا از طریق مواجهۀ اندیشۀ هانا آرنت و میشل فوکو به بازاندیشی و بازنگری رادیکال و ریشه‌­ای از مفاهیم قدرت، مقاومت و سوبژکتیویته بپردازد. در وهلة نخست ممکن است تصور شود که اندیشۀ این دو متفکر بنا بر مبانی فلسفی و نظری متفاوتی که دارند، نه همسو با یکدیگر، بلکه در تقابل باشند و از همین منظر احتمال هرگونه گفتگو غیرممکن فرض شود؛ اما مدعای اصلی مقاله رهیافتی غیر از این است و بر همین اساس نه تنها زمینه‌ها و مبانی مشترکی در ساخت­‌گشایی قدرت و به تبع آن بازاندیشی مفاهیم سوبژکتیویته و عاملیت انسانی در اندیشة این دو متفکر وجود دارد، بلکه باید برخی از نتایج مهم آرای سیاسی آن­ها را همسو و مکمل هم دانست که نه تنها به تعمیق و توسعۀ اندیشة یکدیگر، بلکه به خلق رویکردهای جدیدی در عرصة سیاست یاری می‌رسانند. بدین­‌ترتیب، پرسش‌­­های راهبر نوشتار حاضر عبارتند از: ساخت­‌گشایی از قدرت در اندیشة آرنت و فوکو چه عاملیت و کارگزاری به سوژۀ معاصر خواهد بخشید؟ چگونه قدرت به جولانگاه مقاومت بدل و هم‌زمان امکان­‌های نوینی به سوی سوژه گشوده می­‌شود؟ یافتۀ اصلی نوشتار حاضر این است که قدرت در اندیشۀ متفکران مذکور برخلاف خوانش‌­های سنتی و مدرن، مفهومی مثبت، خلاق و مولد است و بر پایۀ همین مفروضات در بطنِ خود مقاومت و شیوه‌­های جدیدی از مبارزه و ایستادگی را برای سوژه به همراه دارد. اگرچه باید انتظار داشت که به دلیل تفوق امر سیاسی یا امر اجتماعی در اندیشة این دو، تفسیرشان از مقاومت، عاملیت و حتی قدرت متفاوت از یکدیگر باشد.

موضوع رساله، «ترجمه و نقد بخش دوم کتاب The Death of God and the Meaning of Life » نوشته ی جولیان یانگ است. از مسائل مطرح در فلسفه ی دین، معنای زندگی است. از مهمترین بحث های مرتبط با مسأله ی معنای زندگی، ارتباط آن با دین و خداوند است. جولیان یانگ مسأله ی معنای زندگی را بر اساس دیدگاه چند اندیشمند، با توجه به وجود یا عدم وجود خدا، ارزیابی کرده است. این موضوع کتاب را به دو بخش تحت عنوان «پیش از مرگ خدا» و «پس از مرگ خدا» تقسیم می کند. در بخش اول به دیدگاهی فلسفی می پردازد که از افلاطون تا هگل و مارکس ادامه دارد و به نوعی از معنای زندگی، در جهانی دیگر یا در آینده ی همین جهان، باور دارد. بخش دوم، یعنی موضوع رساله، به فیلسوفانی می پردازد که هیچ اعتقادی به چنین معنایی ندارند و با این چالش مواجه هستند که با فقدان دیدگاه مابعدالطبیعی، زندگی چگونه می تواند معنادار باشد. این افراد عبارتند از: نیچه، هایدگر، سارتر، کامو، فوکو و دریدا. در واقع، بخش دوم کتاب واکنش فیلسوفان پساتجدد به فقدان دیدگاه سنتی درباره ی معنای زندگی و در نتیجه پوچ گرایی است. نویسنده نظر هر یک از متفکران را در معنای زندگی بشر در دوران پسامرگ خدا بررسی و رد می کند و در نهایت دیدگاه فلسفه ی متأخر هایدگر را، تحت این عنوان که همه ی انسان ها باید «محافظ» جهان باشند، به عنوان راهی برای یافتن معنای زندگی در فقدان خدا می پذیرد. در بخش نقد و بررسی، نخست به معرفی نویسنده، کتاب و موضوع آن پرداخته ایم و بدین سبب که بیشتر متفکران مطرح شده در بخش دوم اگزیستانسیالیست هستند، توضیحی پیرامون اگزیستانسیالیسم آمده است. در ادامه به علل و عوامل بی معنایی و معناداری زندگی و نیز آثار زندگی معنادارپرداخته ایم. در نهایت به ساختار و محتوای کلی و فصل های بخش دوم توجه شده است و دیدگاه های قابل قبول و غیرقابل قبول نویسنده و متفکران مورد بحث، بررسی شده است.

ترجمه ماشینی: نگاهی به فوکو در پرتو آثار فیلسوفان قاره ای و آمریکایی، به ویژه نیچه، هابرماس، دلوز، ریچارد رورتی، برنارد ویلیامز، و ایان هکینگ، تبارشناسی به مثابه نقد نشان می دهد که تبارشناسی فلسفی نه تنها شامل نقد مدرنیته، بلکه دگرگونی آن نیز می شود. کالین کوپمن تبارشناسی را به عنوان یک سنت فلسفی و روشی برای درک تاریخ پیچیده شرایط اجتماعی و فرهنگی کنونی ما درگیر می کند. او توضیح می‌دهد که چگونه درک ما از فوکو می‌تواند از گفت‌وگوی سازنده با متحدان فلسفی برای پیشبرد تبارشناسی فوکو یک گام به جلوتر و ارائه ابزاری برای پرداختن به حل‌ناپذیرترین مشکلات معاصر ما سود ببرد.

محمد ارکون یکی از مهم ترین روشنفکران جهان اسلام در سال های اخیر است که تلاش می کند در پروژه ای با عنوان نقد عقل اسلامی، خوانشی نوین از میراث فکری اسلامی و نحوه شکل گیری و رشد آن ارائه دهد و با تبیین نقاط چالش برانگیز عقل اسلامی، به نقد قرائت های سنتی، سلفی و شرق شناسانه از اسلام بپردازد. او روشی تلفیقی را در این عرصه پی می گیرد اما روش پساساختارگرایی در نقد وی نمود بیشتری دارد.ارکون در پساساختارگرایی تحت تاثیر فیلسوفان پست مدرن فرانسوی، همچون میشل فوکو و ژاک دریدا است و به خوبی توانسته همان رهیافت ها را در اندیشه اسلامی دنبال کند. او در سایه این روش از تبارشناسی و واسازی عقل اسلامی سخن می گوید و تلاش می کند به زعم خویش، نگرش های اسطوره ای، راست کیشی، جزم اندیشی، فهم های انحصاری رجال دین و انگاره های خیالین را کنار نهاده و به نااندیشیده هایی بپردازد که تاکنون از دید اندیشمندان اسلامی پنهان بوده است.در این مقاله نحوه کاربست روش پساساختارگرایی توسط ارکون در نقد عقل اسلامی واکاوی و تحلیل می شود.

دوتچو ترومبادوری در اواخر ۱۹۷۸ سلسله‌گفت‌و‌گو‌هایی را با فوکو در باب مسئله‌ی قدرت که دل‌مشغولی آن دوره‌ی فوکو بود انجام داده بود، لیکن بعد از چند سال او نظرش را درباره‌ی هدفِ سراسری فعالیت‌هایش عوض کرده بود؛ او با امتناع ذاتی‌اش از این‌که در یک نوع تفکر محبوس شود، ‌بار دیگر تلاش برای نظام‌مند کردنِ اندیشه‌اش را به چالش کشید. درست همان موقع که ما شروع کرده بودیم به باور این‌که می‌توانیم پروژه‌ی او را با ا‌صطلاح‌هایی مانند «قدرت / دانش» یا «خرده‌فیزیک قدرت» دریابیم، او بار دیگر از حیرت‌زده کردن ما با نفیِ باور سابق خودش که موضوع راستینِ کارش قدرت است (که قویاً در پایان گفت‌وگو‌ی پنجم این کتاب بیان می‌شود) آشکارا خشنود بود؛ در عوض، همان‌طور که در پایان کار خود نتیجه گرفت، هدف واقعی‌اش همیشه «خلق تاریخی از شیوه‌های متفاوتی بوده است که از طریق آن‌ها انسان‌ها در فرهنگ‌‌های ما به سوژه بدل می‌شوند». لیکن این توصیف گمراه‌کننده است: فوکو هرگز از نشان دادنِ این‌که چگونه تاریخ سوژه شدن از تاریخ انقیاد جدایی‌ناپذیر است، دست برنداشت. اگرچه در جلدهای نهاییِ تاریخ جنسیت به نظر می‌رسد که زمینه‌ی کارش را تغییر چشم‌گیری می‌دهد (همان‌طور که در فصل‌های آغازین کاربرد لذت توضیح می‌دهد)، زمانی که به معضلِ تکنیک‌های نفس در عالم یونانی رومی و وارثانش بازمی‌گردد، مسئله‌ی قدرت همچنان با دغدغه‌ی آخرینش درباره‌ی اخلاق مرتبط باقی می‌ماند. اما در این سلسله‌مصاحبه‌ها از سال ۱۹۷۸، نشانه‌هایی از جهت‌های فکری بعدیِ فوکو پیدا می‌شود (گرچه اشاراتی به نظریه‌ی «حکومتمندی» می‌کند)، پس این گفت‌و‌گوها گامی را در جهت درک تفکر فوکو طی سال‌های آخر دهه‌ی ۱۹۷۰ در اختیار می‌گذارد. تا جایی که من می‌دانم، این گفت‌و‌گوها بلندترین مجموعه‌‌ی پیوسته‌ی مصاحبه‌های چاپ‌شده با یک مصاحبه‌کننده است. به این ترتیب، گستره‌ی موضوعات و غنای‌ جزئیات، این بحث‌ها را شاید به بهترین منبع یگانه برای فهم نظرات فوکو از کارش در آن زمان تبدیل می‌کند.