آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

در این مقاله نسبت سبک‌زندگی با معنای‌زندگی در مکتب رواقی مورد بررسی است. مکتبی کهن که معنای فلسفه را شیوه زیستن می داند و داعیه سبک سازی دارد و آموزه های آن امروزه مورد توجه قرار گرفته است. چگونگی سبک‌زندگی از دغدغه‌های بشر است و برای شناسایی نقاط قوت و ضعف آن، جهت ارائه سبک ‌ایده‌آل باید معنای زندگیِ مرتبط و مؤثر در آن را جست. معنای زندگی برمبنای هستی‌شناسی و انسان‌شناسی و ارزش‌شناسی شکل می‌گیرد. پس از استنباط آن در مکتب رواقی، آموزه‌های رفتاری ایشان در 4 عرصه تعامل با خود، با خدا، با دیگران و با هستی مورد بررسی است. وجود خلأها و نقایض چون چگونگی تفسیر ماهوی هستی و انسان در مبانی فکری رواقیون باعث بروز معنای چندپهلو و مبهم از زندگی شده و به تبع آن سبک زندگی حاصل از این مکتب با تعارضات و چالش‌هایی چون چگونگی ارتباط با خالق و تعهدات عملی ناشی از آن بودن، ارتباطات انسانی و چگونگی تعامل با هم‌نوعان و چگونگی پذیرش مدرنیته و تاب آوری اقتضاعات زندگی فن‌آورانه روبرو است. روش این مقاله عقلی-تحلیلی است.

"عروض و اتصافِ خارجی یا ذهنی" ملاک مشهوری برای تقسیم معقولات به "اولی و ثانویِ منطقی و ثانویِ فلسفی" است. این ملاک علاوه بر عدم وضوح معنایی، حاکی از معنایی دو سویه است، یعنی متکی به "عارض-معروض" و یا "صفت-موصوف" است، در حالی که در مفهوم "معقول" و به خصوص "معقول‌اول" چنین دوسویه‌ای نهفته نیست. تقسیم معقولات به اولی و ثانیه ملاک پرسابقه‌تر دیگری دارد، این ملاک تقدم و تأخر در تعقل است. در این ملاک معقولات‌اولی ناظر به مفاهیم ماهوی و ملازم خارجیت، و معقولات‌ثانیه ناظر به مفاهیم منطقی و ملازم ذهنیت هستند، اما مفاهیم فلسفی جای مشخصی در این دسته‌بندی ندارند. شیخ اشراق با ذهنی شمردن مفاهیم فلسفی، آنها را ذیل معقول‌ثانی قرار داد. پس از او برخی دیگر با ذهنیِ صرف شمردن معقولات فلسفی مخالفت کردند، اما تفکر اصالت‌الماهوی باعث شد این معقولات را در برزخی از خارجیت و ذهنیت قرار دهند (=عروض ذهنی و اتصاف خارجی)، و از ملاک قدیم عدول کنند. ملاصدرا عروض ذهنی و اتصاف خارجی را محال دانست و خارجیت مفاهیم فلسفی را اثبات کرد. البته با توجه به معانی متعدد "وجود" جایگاه آن در معقول اول و ثانی تفاوت خواهد کرد. وجود به معنای "حقیقت وجود" معقول‌ثانی نیست. ولی چون خارجیت با وجود مساوق است و نمی‌توان "مفهوم عام و انتزاعی وجود" را همان وجود خارجی دانست و این معنای از وجود متأخر از ماهیات تعقل می‌شود، پس معقول‌ثانی است. با این حال چون این معنا حاکی از خارج است، باید تلازم معقول ثانی و ذهنیت را انکار کرد.

توضیح کتاب: نویسنده در کتاب حاضر اندیشه‌ها و آرای فلسفی "کارل یاسپرس" (1883 - 1969) را نقد و بررسی نموده نیز وی و اندیشه‌هایش را با برخی از متفکران به ویژه هایدگر مقایسه کرده است. کارل یاسپرس از متفکران مکتب اگزیستانسیالیزم است که با وجود مشترکاتی که با دیگر متفکران این مکتب دارد، از آرا و نظریات خاصی برخوردار است. مسئله انسان و سرنوشت او، محور تفکر و اندیشه او قرار دارد. در فلسفه وی بحث بر سر وجود انسان و شدن وی است. یاسپرس بر رابطه انسان با خدا تاکید دارد وی گاه به جای کلمه خدا، اصطلاح متعالی یا تعالی را به کار می‌برد مراد وی از این نکته تنها این معنا نیست که اشاره به مبدایی بکند که فوق جهان است، بلکه می‌خواهد این نکته را نیز یادآور شود که انسان با فراتر رفتن از حدود وجودی خود است که می‌تواند حضور خدا را درک کند. اگر در انسان جهشی صورت نگیرد و وجود وی دگرگون نشود، به سوی متعالی گام برنخواهد داشت.

در پراگماتیسم پیامبرانۀ کرنل وست، اخلاق و سیاست در هنر پیوندی عمیق دارند. او فیلسوفی است که بررسی و مبارزه با نژادپرستی در مرکز تفکراتش قرار دارد. در رویکرد وست اخلاق تبدیل پایۀ زیبایی‌شناسی و سیاست می‌شود. او تصویری از زندگی اخلاقی ارائه می‌دهد که در آن بر منحصربه‌فرد بودن ویژگی‌های انسان‌ها تأکید می‌شود. هدف او از پراگماتیسم پیامبرانه، ارائۀ پاسخ به مشکلات کوتاه‌مدت و تفسیرهای مداوم فرهنگی در دوران تاریخی مشخص است. وست نهیلیسم را شرّ و در تضاد با دموکراسی می‌داند. از نظر او بدون هنر نمی‌توان شرایط سخت مبارزه با نهیلیسم را تاب‌ آورد. او معتقد است هنر با اصالت – هنر با دغدغۀ مشترک با ستمدیدگان و رنگین‌پوستان– دارای خاصیت ضد نهیلیستی است؛ که در عالی‌ترین سطح می‌توان آن را در هنر سیاه‌پوستان آمریکایی مشاهده کرد. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی-انتقادی، پس از بررسی و تبیین نظریات وست، رابطۀ سیاست و اخلاق در هنر از نگاه وست مورد بررسی و نقد قرار می‌گیرد.