آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

زندگینامه: مهدی محقق (۱۳۰۸- ): دکتر مهدی محقق سال ۱۳۰۸ در خانواده‌ای روحانی مقیم مشهد به‌دنیا آمد و تا سن نه‌سالگی در آن شهر بود، تا آن‌که در سال ۱۳۱۷ به قصد ادامه تحصیل وارد تهران شد. وی از سال 1323 تحصیلات حوزوی خود را آغاز کرد و موفق به اخذ درجه اجتهاد در محضر آیت‌الله کاشف الغطاء و آیت‌الله سیدمحمدتقی خوانساری شد. محقق در سال 1327 وارد دانشگاه تهران شد و دوره‌ دکتری الهیات را در سال 1337 به‌پایان رساند. در سال 1338 موفق به اخذ درجه‌ی دکتری در رشته‌ی زبان و ادبیات فارسی از همان دانشگاه شد. تدریس در دانشگاه‌های تهران، مشهد[فردوسی] ، امام صادق (ع)، شهید مطهری، تربیت مدرس و دانشگاه‌های لندن، مک گیل کانادا و مالزی از جمله سوابق آموزشی او هستند. تصحیح دیوان ناصر خسرو، تألیف تحلیل اشعار ناصرخسرو، تصحیح و انتشار کتاب‌های وجود قرآن تفلیسی و لسان التزیل در زمینه‌ی علوم قرآنی، شرح منظومه سبزواری به عربی و ترجمه به انگلیسی، انتشار پرسش و پاسخ‌های ابوریحان و ابن سینا، الهیات شفای ابن سینا و رساله الحکومه، شرح باب حاوی عشر، فیلسوف محمد بن زکریای رازی و مفتاح الطب ابن هندو و بستان الاطباء این مطرن از جمله تألیفات محقق در حوزه‌های علوم قرآنی، فلسفه، کلام و ادبیات هستند. بنیان‌گذاری و تأسیس انجمن استادان زبان و ادب فارسی و مؤسسه مطالعات اسلامی‌ دانشگاه مک گیل کانادا، شعبه تهران از دیگر فعالیت‌های او هستند. مهدی محقق تاکنون به پاس خدمات فرهنگی، سوابق آموزشی و تألیفات خود از سال 1349، موفق به کسب 14 نشان، مدال و تقدیرنامه شده است، که از جمله آن‌ها به جایزه بهترین کتاب سال در سال‌های 49 و 69، لوح تقدیر و استادی ممتاز در سال 72 از دانشگاه بین‌المللی مالزی، و لوح تقدیر و جایزه در سال 77 در دوازدهمین جشنواره خوارزمی‌ می‌توان اشاره کرد. کسب نشان دانش در سال 79، جایزه پیشکسوتان در سال 80، جایزه چهره‌های ماندگار در سال 80، فرمان‌های عضویت در مجمع‌ اللغه العربیه مصر، فرهنگستان علوم اسلامی‌ هندوستان و مجمع اللغه العربیه دمشق، عضویت در فرهنگستان علوم اسلامی‌ در سال 67 و مشاور علمی‌ بین‌المللی بیت الحکمه پاکستان در سال 74 از دیگر موفقیت‌های محقق بوده‌اند.

تاریخ فلسفه اخلاق قدمتی به دیرینگی اندیشه‌بشریت دارد و تأثیر اندیشه‌های فلاسفه بزرگی چون افلاطون حکیم، از متقدمان فلسفه یونان و فارابی، حکیم مسلمان قرن سوم و چهارم هجری در عالم اسلامی، در تاریخ فلسفه مورد اتفاق و اذعان جمهور اهل اندیشه است. افلاطون و فارابی، هر دو آراء‌اخلاقی‌شان را در ضمن ترسیم مدینه فاضله طرح کرده‌اند. آنان درصدد تعریف فضیلت و سعادت و اخلاق فضیلت‌مندانه برآمده‌اند. در نزد این دو فیلسوف برای تحقق اخلاق فاضله، جامعه و فرد ارتباطی متقابل با هم دارند. به این معنا که اخلاق فاضله فردی تحقق نمی‌یابد مگر در بستر جامعه فاضله و مدینه فاضله قوام و دوام نمی‌یابد مگر با تکیه بر حاکمان و شهریان متخلق به اخلاق فاضله. به همین سبب، در این پایان‌نامه، پس از ذکر شرح احوال و آثار و شخصیت علمی دو فیلسوف به مباحث جهان‌بینی و فلسفه اخلاق و موضوعات مرتبط با آن همچون جهان‌شناسی، انسان‌شناسی و ارتباط میان اخلاق و سیاست از دیدگاه افلاطون و فارابی پرداخته شده است. علاوه بر این،‌اخلاق حاکمان و شهریان با مراجعه به آثار این دو متفکر دسته‌بندی و تدوین گردیده است. شایان ذکر است که هر دو فیلسوف با توجه به اینکه حکیم‌حاکم یا فیلسوف‌شاه را رکن اصلی مدینه فاضله می‌دانند، بیشتر به اخلاق حاکمان پرداخته‌اند اما در این تحقیق، علاوه بر اخلاق حاکمان، ویژگی‌های اخلاقی شهریان نیز از لابه‌لای آثار به روش تحلیل محتوا استخراج و دسته‌بندی و مدون گشته است.علاوه بر این،‌در این تحقیق میزان تأثیرپذیری فارابی از افلاطون و تلاش او برای شکل دادن به فلسفه اخلاقی با رنگ و بوی فرهنگ اسلامی که او را از حکیم یونانی متمایز می‌سازد، بررسی شده است.