آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

علــم دينــی بــر اســاس نظريــه مختــار راقــم، از لحــاظ منــابع «كثــرت گــرا» و «آميخت ساختگان»، از حيث معرفت شناسـی «واقـع گـرا» و «واقـع نمـا»، از نظـر منطـق «ديالكتيك ـ ديناميكال» (هم افزا و پيوسته پويا، انبوه شونده وفرگشت يابنده)، از جنبه سنجشوری «آزمون پـذير» و تصـحيح شـونده از نقطـه نظـر ارزشـی «اخـلاق مـدار» و «غيربحرانزا» (هرچند به لحاظ گزاره ها می تواند احياناً خطاپذير باشـد؛ امـا از جهـات «مبانی»، «منابع»، «موضوع» و «مقاصد و غايات» مقدس است) و سـرانجام اينكـه علـم دينی، بخشی از «معرفت دينی بالمعنی الأعم» قلمداد می شود.

در پاره‌ای از دانش‌های دینی، قرن‌هاست به شدت دچار رکود و رکون هستیم و جز تکرار هزار بارة میراث پدران معنویمان هیچ از ما سر نمی‌زند. با توجه به خطورت امر اجتهاد و ضرورت تحول در علوم دین، بازشناسی و مواجهه با عوامل رکود این رشته از اهمیت فراوانی برخوردار می‌شود. کاربردی‌ترین تقسیم موانع، تفکیک آن به برونی و درونی، آفاقی و انفسی است؛ عوامل بازدارنده‌ای که معطوف به بیرون وجود محققان و اصحاب علوم دین است، آفاقی نامیده می‌شود و عواملی را که به نحو درونی ارباب علم دین را از تولید علمی بازداشته، انفسی می‌نامیم. در این مقال موانع فوق به طرز منطقی تقسیم و انواع هر قسم تعریف شده است سپس برخی انواع مورد بررسی قرار گرفته است؛ موانع نواندیشی در دوازده گروه به شرح زیر شرح شده است: الف) موانع انفسی (شخصیتی) 1ـ موانع مَنِشی،2ـ موانع روانی، 3ـ موانع تدبیری ب) موانع انفسی (معرفتی) 4ـ موانع بینشی و فلسفی، 5ـ موانع معرفت‌شناختی، 6ـ موانع رویکرد ـ دین‌شناسی، 7ـموانع روشگانی ج) موانع آفاقی (برونی) 8ـ موانع اخلاقی، 9ـ موانع فرهنگی، 10ـ موانع تاریخی، 11ـ موانع اجتماعی، 12ـ موانع مدیریتی مراد از موانع در این مقاله، هرگونه عامل سلبی و ایجابی است که سبب رکود و فتور نوآوری علمی گشته و از باب تسامح، به «عدم مقتضی» نیز مانع اطلاق شده است.

معرفت دينی عبارت است از« محصل سعی موجه بـرای كـشف گـزاره هـا وآمـوزه هـای دينـی» ؛ فلسفه معرفت دينی، نيز« دانشواره فلسفی است كه عهده دار مطالعه فرانگـر عقلانـی احكـام كلـی امهات مسائل معرفت دينی» . تبيين فرآيند و سازِكار تكون و تطور معرفت دينی ، از اهم وظائف فلسفه معرفت دينی است، نظريه « ابتناء » نظريه ای است برای تبيين فرايند و سازكار تكون و تطور معرفت دينی ؛ ( ونيز مبنا سازی برای طراحی «منطق فهم دين» جديد و جامع). خلاصه نظريه عبارت است از « معرفت دينی، برآيند تأثيرـ تعامـل متنـاوب ـ متـداوم مبـادی خمسه دين، به عنوان پيام الهی ». نظريه ابتناء بر چهار اصل به شرح زيرمبتنی است : اصل نخست. فرايندمندی تكون معرفت دينی وبرآيندوارگی معرفت دينی ، اصل دوم. دو گونگی (روا و ناروا بودن) سازكارهای دخيل در فرايند تكون معرفت دينی، و بالتَبع امكان سرگی وناسرگی معرفت دينی، اصل سوم. پياموراگی دين واشتمال آن برمبادی خمسه دخيل در فهم پيام ، اصل چهارم. بر ساختگی كشف و كاربرد صائب و جامع دين، بر كشف و كـاربرد صـائب و جامع مبادی خمسه و پيشگيری از دخالت عوامل ناروا وانحرافگر.

مقاله ذیل، به گمانه‌زنی درباره آینده مناسبات ادیان و مسالک معنوی پرداخته؛ پس از طرح احتمال‌های گوناگون در باب روابط دین‌ها و دینواره‌ها، ده عامل که احتمال بروز بسط نزاع و نقار میان ادیان را توجیه می‌کند توضیح داده است. از جمله: استفاده ابزاری ارباب سیاست از دین، خودخواهی و قدرت‌طلبی برخی اصحاب ملل و مذاهب، لجاج و عنادورزی آحاد وجوامع دینی، انحصارگرایی دینی، احیاء سوابق تلخ نزاعهای تاریخی و... . از نظر مؤلف، پاره‌ای از عوامل نیز احتمال همگرایی و تعامل میان ادیان را توجیه و تقویت می‌کند از جمله: توسعه شبکه اطلاع‌رسانی و همدمی خاندان آدم و پیدایش همدلی جهانی، ارتقاء و فرگشت عقلانیت بشری و غلبه درست‌اندیشی و سرانجام پذیرش فراگیر حقایق دینی و دین حق، استقرار دموکراسی در مقیاس جهانی و رسمیت یافتن تکثر ادیان و تحمل افکار گوناگون، برجسته شدن وجوه اشتراک ادیان، تدبیر قطب‌های سیاسی در بهره‌گیری از قدرت دیانت در یکپارچه‌سازی قلمرو قدرت خود، و... . مقاله با توصیه‌هایی در باب بایستگی تفاهم و تعایش میان ادیان و دینواره‌ها فرجام می‌یابد.

پژوهش شامل موارد ذیل است: مفهوم شناسی، اقسام هدایت و مراتب آن، هدایت تشریعی، تحلیل هدایت مآلی قرآن، ادله و مویدات هدایت مآلی، روشهای قرآن در تحقیق طرق هدایت، بیدارگری و شکوفایی فطرت، نقش دین و قرآن در هدایت عقل، تدریج در هدایت، نتایج هدایت گر بودن قرآن، معناداری قضایای مندرج در قرآن، خطاناپذیری قرآن کریم و نزاهت آن از اغرا و اغوا، زبان شناسی قرآن، فهم پذیری قرآن، جامعیت و جاودانگی اسلام و مرجعیت و مجیت قرآن.