آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

بازخوانی میراث فکری روشنفکران معاصر ایرانی از دل‌مشغولی های جدی من در دهه گذشته بوده است. در این راستا، سال گذشته، دوره «میراث فکری شریعتی و روشنفکری ایرانی» برگزار گردید. در جلسات پیش رو، بنا دارم به بازخوانی کارنامه فکری ـ سیاسی عبدالکریم سروش همت گمارم (درس‌گفتار سروش شناسی) ؛ پس از اتمام این دوره آثار داریوش شایگان به بحث گذاشته خواهد شد. بدون تردید، عبدالکریم سروش از مهمترین روشنفکران و متفکران ایرانی پس از انقلاب ۵۷ است. در این دوره، با عنایت به آثار دین شناسانه، فلسفی، عرفانی و سیاسی سروش در سی و شش سال گذشته که از انتشار کتاب «نقدی و درآمدی بر تضاد دیالکتیکی» در سال ۵۶ آغاز شده تا مقالات «محمد(ص): راوی رؤیاهای رسولانه» تا سال ۹۲ ادامه یافته، کارنامه‌ی این روشنفکر بحث‌انگیز معاصر بررسی می شود. کتاب «آئین در آئینه: مروری بر آراء دین شناسانه عبدالکریم سروش»، متن اصلی ده جلسه نخست این دوره است. علاوه بر این، برخی کتابها، مقالات و سخنرانی های عبدالکریم سروش سامان بخش مباحث هفت جلسه دوم خواهد بود. در هر جلسه، دو منبع تبیینی و انتقادی در قالب مقاله و یا کتاب نیز معرفی می گردد تا سروش از منظر منتقدان و مخالفانش هم ارزیابی گردد.

یادداشت دکتر سروش دباغ پیرامون این جلسات: “از بخت شکر دارم و از روزگار هم. بازخوانی آثار اندیشمندان معاصر ایرانی، از دغدغه ها و دل مشغولی های جدی من در سالیان اخیر بوده است. پس از برگزاری دوره های شریعتی شناسی، سروش شناسی، شایگان شناسی، مطهری شناسی، شبستری شناسی و بازرگان شناسی در سه سال گذشته، از فروردین ۹۵، دورۀ ملکیان شناسی را آغاز کرده ام. تقارن این دوره با شصت سالگی جناب مصطفی ملکیان را به فال نیک می گیرم. بنا دارم آثار مکتوب ایشان، اعم از کتاب و مصاحبه را در این دورۀ ۱۶ جلسه ای بر رسم و ملاحظات و تاملات خویش دربارۀ آنها را با مخاطبان در میان گذارم.”

راه بلندی در پیش است. اینکه نابرابری‌ها کاسته شود، برخی جفاها فروکش کند، بعضی قساوت‌ها سر بر نیاورَد. و زن هنوز هم یکی از قربانیان مظلوم این نابرابری‌هاست.

این یادداشت به مقایسه سلوکِ عرفانیِ عطار به روایتِ “هفت شهرِ عشق” یا “هفت وادی سلوک”، با سلوکِ عرفانی ـ معنویِ سهراب سپهری می‌پردازد.

در این مقاله اولا نشان داده شده که تلقی متعارف از مفهوم "ورزیدن" در فلسفه ویتگنشتاین عبارت است از تلقی درمانگرایانه. مطابق با این تلقی، معیار هنجاری صحت و سقم کاربست واژگان را نمی توان در قالب کلمات قرار داد. این تلقی را می توان سویه سلبی ایده هنجارمندی قلمداد کرد. ثانیا استدلال خواهد شد که تلقی درمانگرایانه کفایت نمی کند. برای به دست دادن تلقی موجه از ایده هنجارمندی، سویه ایجابی مفهوم "ورزیدن" نیز باید به دست داده شود. ثالثا، پیشنهاد می شود که تفکیک میان تلقی مرتبه اول و تلقی مرتبه دوم از مفهوم "ورزیدن" می تواند راهی برای تبیین سویه ایجابی مفهوم ورزیدن باشد. مطابق با تلقی مرتبه اول، مولفه های مختلف مفهوم ورزیدن باید به دست داده شوند. تلقی مرتبه دوم تاکید می کند که ورزیدن از سر تا بن جاری است. تعامل با اشیا در جهان پیرامون در بنیادین ترین سطح مبتنی بر ورزیدن است نه نظریه پردازی کردن.