آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

آیین کشورداری از دیدگاه امام علی علیه السلام تالیف آیت الله محمد فاضل لنکرانی با تقریر و تنظیم حسین کریمی از سوی دفتر نشر فرهنگ اسلامی به چاپ یازدهم رسید. آیت الله لنکرانی در مقدمه چاپ دوم کتاب در سال 66 نوشته است : این کتاب تقریر مجموعه بحثهایی است که به عنوان شرح عهدنامه حضرت مولی به مالک اشتر توسط اینجانب در دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در محضر گروهی از فضلا و طلاب ایراد شد. کتاب در یک پیشگفتار که شرح زندگی و تالیفات نویسنده است و دو بخش "مالک اشتر و حکومت مصر" و "کشورداری از نظر امام علی" مفاهیمی چون "ابعاد تقوی"، "وعده تخلف ناپذیر الهی"، "اهمیت عمل صالح"، "درونگرایی و مالکیت نفس"، "تفرعن و منیت"، "انصاف با مردم"، "تأثیر ناله مظلوم"، "رازداری و خطاپوشی"، "پذیرش عذر و عدم اصرار"، "معیارهای اخلاقی مشاوران"، "اعتماد به مردم"، "سرنوشت مشترک افراد جامعه"، "تشویق، انگیزه تلاش بیشتر"، "خودسازی، بهترین راه جلوگیری از عمل زدگی"، "مساوات در برابر قانون" و... را به عنوان مصادیق کشورداری موفق در جوامع اسلامی معرفی کرده است. در بخش دوم در مطلبی با عنوان "اشتباه در اشتباه، برای انسانی که خود را مصون از اشتباه می داند" آمده است : اصولا یک عیب اساسی انسان این است که می پندارد مصائب و فجایع سایر افراد بشر به سراغ او نمی آید. مثلا در راه اشتباه قدم برمی دارد اما اشتباها خیال می کند که از هر اشتباهی برکنار است و این خود اشتباهی دیگر است که در واقع او را به چاهسار اشتباه در اشتباه سرنگون می کند. در این نکته خوب دقت کنید تا ببینید که انسان چگونه بدون اینکه خود بداند در مسیر خطا می لغزد و پیش می رود. اشکال در این است که ما انسانها در اکثر اعمال و مسائل محیط اطرافمان به قدری دچار اشتباهات ناشی از کوردلی یا خوش باوری هستیم که از سوی هیچ مشکل و مصیبتی برای خود احساس خطر و فاجعه نمی کنیم، در حالی که مصائب و فجایع از هر طرف ما را احاطه کرده است ولی هرچه نگاه می کنیم در اطراف خود اثری از آنها نمی بینیم. در بخش دیگری با اشاره به لزوم توجه به نیازهای روحی و معنوی رزمندگان، بر تشویق و تقدیر از آنان از سوی والی و حکمران تاکید شده است. در این زمینه می خوانیم : رزمندگان که با تمام وجود مسئولیتهای بزرگ و خطرناک جنگی را به عهده گرفته و به قیمت جان خود برای حفظ و گسترش اسلام و امنیت مردم جامعه تلاش و فداکاری می کنند، می بایست همواره دلگرم و امیدوار باشند و از طرف ولی امر و زمامداران بی اعتنایی و بی تفاوتی نبینند و احساس دلسردی نکنند.

آیت‌الله فاضل لنکرانی در کتاب مدخل التفسیر پس از آن‌که دیدگاه مذهب امامیه را درباره تحریف‌ناپذیری قرآن بیان می‌کند، به نقد محمود آلوسی (م/1270) مؤلف تفسیر روح‌المعانی می‌پردازد که به‌صراحت شیعه را به تحریف قرآن متهم ساخته است. آیت‌الله فاضل در سه محور ادعای آلوسی را نقد و ابطال کرده است: الف) چشم‌پوشی آلوسی درباره اجماع امامیه و محققان مذهب در تحریف‌ناپذیری قرآن و نیز علاج آنان از روایات تحریف‌نما در مدارک شیعی، ب) ابطال ادعای آلوسی درباره اجماع اهل‌سنت بر عدم تحریف براساس معیارهای آلوسی، ج) ابطال نظریه نسخ‌التلاوة در علاج روایات تحریف‌نما در مدارک سنی و اثبات همسانی این نظریه با قول به تحریف. این مقاله کوشیده در هر کدام از این سه محور، دیدگاه آیت‌الله فاضل را غنا بخشد و با تکمیل، شرح، پاسخ‌های نقضی و... به گزاف‌گویی‌های آلوسی پایان دهد.

حماة الوحي، كتابى است به زبان عربى، تألیف مرحوم آیت‌الله فاضل لنكرانى، از عالمان و فقيهان و اصوليان عصر حاضر كه درباره موضوع امامت نگارش يافته و با استناد به آيات قرآن كريم به اثبات امامت ائمه اثنا عشر مى‌پردازد. اين كتاب در چهار بخش تنظيم شده است: بخش اول: الإمامة على ضوء القرآن الكريم. در اين بخش مؤلف عقيده شيعه درباره موضوع امامت را كه معتقدند امامت، همانند نبوت، منصبى الهى است كه از جانب خداوند به برخى افراد واگذار مى‌شود، يادآور مى‌شود و سپس به بيان ادله قرآنى اين مدعا مى‌پردازد و به چهار آيه در اين زمينه استناد مى‌كند. بخش دوم: قبسات من شرائط الامامه. در اين بخش مؤلف به بيان شرائط امامت كه عبارتند از: عصمت، افضليت و ارجحيت بر سائر مردم، آلوده نبودن به ظلم و شرك، آگاهى و علم كامل و تام به قرآن كريم و احكام اسلامى، كرم، زهد، حلم و بردبارى، استوارى انديشه، فصاحت، شجاعت، مردانگى و شهامت، حلال‌زاده بودن (طهارت مولد)، سلامت كامل جسمانى. بخش سوم به موضوع علم امام اختصاص يافته و سوالات ذيل را در اين باره مطرح مى‌كند: - آيا امام به غيب علم دارد يا اين كه علم به غيب مختص ذات اقدس الهى است؟ و در صورتى كه امام علم به غيب دارد، اين علم به چه صورت است و آيا امام به مجرد رسيدن به مقام امامت به اين علم دست مى‌يابد يا براى دستيابى به اين علم بايد برخى مراحل را پشت سر بگذارد. - آيا علوم ائمه معصومين كه راهبران جامعه اسلامى هستند، منحصر به علم به قرآن و احكام و تعاليم اسلامى است يا به حوادث آتيه مسلمانان و به آينده اسلام نيز علم و آگاهى دارند؟ - آيا ائمه(ع) ع لم به ما كان و ما يكون تا روز قيامت دارند يا نه؟ و بر فرض دارا بودن چنين علمى، آيا علم ايشان حضورى است يا حصولى؟ به تعبير ديگر آيا علم ايشان به امور و اشياء، چنانكه برخى از متكلمين معتقدند، بالقوه است به نحوى كه اذا شاءوا علموا، يا علم ايشان فعلى است؟ مؤلف براى بحث از علم امامان معصوم ابتدا ديدگاه قرآن كريم را درباره علم غيب يادآور مى‌شود. اين آيات سه دسته هستند: 1. آياتى كه علم به غيب را منحصر در خداوند معرفى مى‌كند. 2. آياتى كه علم به غيب را از انبياء عظام و نبى مكرم اسلام(ص) نفى مى‌كند. 3. آياتى كه بر افاضه علم غيب از جانب خداوند به انبياء الهى دلالت دارد. پس از بيان اين آيات مؤلف به بحث از علم غيب امامان معصوم پرداخته و به آياتى در اين زمينه استناد مى‌كند و در آغاز اين نكته را يادآور مى‌شود كه ما مدعى نيستيم كه آيات صراحتا بر علم غيب امامان با استناد به فيض الهى دلالت دارند، بلكه معتقديم كه از اين آيات استفاده مى‌شود، كسانى كه راهبران جامعه اسلامى و حاكم بر مقدرات مسلمانان هستند حتما بايد مويد به تاييدات غيبى الهى باشند و در اداره امور مسلمانان به علم غيبى كه خداوند به ايشان افاضه مى‌كند تكيه و اعتماد كنند. در ادامه به بررسى آيات و رواياتى كه به نفى علم به غيب از انبياء تصريح دارد پرداخته و رواياتى را نيز كه از ائمه عليهم‌السلام درباره نفى علم به غيب از خودشان وارد شده، مورد بررسى قرار مى دهد. بخش چهارم كه در واقع ادامه بخش سوم است به نقد و بررسى كتاب «شهيد جاويد» اختصاص يافته و موضوع علم و آگاهى امام حسين(ع) به واقعه كربلا و به اسارت رفتن خاندان حضرت را مورد بررسى قرار مى‌دهد. در اين بخش مؤلف به سه اشتباه اساسى مؤلف كتاب شهيد جاويد اشاره كرده و به آنها پاسخ مى‌گويد. اين سه اشتباه عبارتند از: 1. انكار علم و آگاهى امام به شهادت خويش در اثر اين قيام. 2. متضرر شدن اسلام و مسلمين در اثر حادثه كربلا و شهادت امام حسين(ع). 3. ادعاى اين كه قيام و انقلاب امام حسين فقط به منظور حفظ نفس صورت پذيرفته نه بر پايى حكومت اسلامى.

تعهد به پرداخت پول ممکن است جانشین تعهد دیگری باشد که به وجه رایج برآورد شده است. در این صورت، تغییر کمی پول به شرط کاهش ارزش آن و نابرابری با تعهد اصلی، امری مقبول خواهد بود؛ چون تعهد مورد نظر وظیفه‌ای جز جانشینی تعهد اصلی ندارد. اما گاه تعهد به پرداخت پول دارای اصالت است و متعهد وظیفه‌ای جز پرداخت مبلغی معین در سررسید مشخص ندارد. طبیعی است که در این صورت مطالبه مبلغی بیش از ارقام مورد تعهد موجه به نظر نمیرسد. با این همه، تورم شدید اقتصادی و کاهش ارزش پول باعث شده است که پرداخت مبالغ مندرج در تعهدات مدت‌دار، ناعادلانه به نظر رسد؛ از همین رو، برخی اندیشمندان قابلیت تغییر میزان کمی پول با گذشت زمان را، به صورتی که قادر به جبران کاهش ارزش پول باشد، مطابق با قواعد عمومی حاکم بر تعهدات مالی می‌دانند؛ در حالی که برخی دیگر این امر را مخالف اصول حقوقی و گاه مخالف شرع دانسته‌اند. در این مقاله، ضمن بیان دیدگاههای موافق و مخالف و انواع توجیهات آنان، ضمن آنکه تلاش شده است قضاوتی در این باب صورت گیرد، وضعیت تقنینی موضوع نیز بررسی شده است.

در قرون پیشین، پول رایج سکه‌های طلا و نقره بود. در روایات و دیدگاه فقهای اسلام نیز همین گونه پولها، موضوع بحث و فتوا بوده است. امروزه پول اعتباری جایگزین سکه‌های مزبور شده، هم موضوع پول تحول یافته و هم احکام فقهی پول دستخوش تغییر گردیده است. در این مقاله، انواع پول توضیح داده شده و احکام آن، از قبیل: مالیت پول، خرید وفروش پول، زکات پول، کنز پول بحث پول گردیده و دیدگاه فقها درباره آن مطرح شده است.

این مقاله ضمن پرداختن به چیستی تصوف به تبیین واژه صوفی اشاره دارد و فرایند آن، یعنی تصوف اهل سنت معارض با اهل بیت و تصوف سنی ـ شیعه و تصوف شیعه را بیان میکند. به جهت گستردگی فرقه های صوفیه، در این مقاله تنها به تحلیل دو فرقه شایع و رایج آن یعنی فرقه ذهبیه و فرقه نعمت اللهیه گنابادیه پرداخته شده است. اعتقاد به ولایت مطلقه اقطاب، اعتقاد به مهدویت نوعیه، بدعت گذاری در مالیات اسلامی، غلو نسبت به امام علی(ع) و اقطاب سلسله و نیز فاش کردن برخی دروغ ها و منسوب کردن علمای شیعه به خود از جمله عقاید مورد نقد این نوشتار است. فتاوای فقهای شیعه درباره تصوف بخش پایانی این مقاله میباشد.