آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

دین اسلام، به‌عنوان آخرین و کامل‌ترین دین آسمانی، آیندۀ بشر را در قالب اندیشۀ مهدویت بسیار روشن ترسیم کرده است. بر اساس آموزه‌های قرآن، حاکمیت نهایی و جهانی از آنِ صالحان و مستضعفان است و شخصی از نسل پیامبر اکرم (ص)، در رأس قوم موعود، با امدادهای الهی و مدیریتی کارآمد، امنیت، عبودیت و عدالت فراگیر جهانی را مستقر خواهد کرد. هرچند باورمندی به استخلاف قوم موعود مورد قبول همۀ فرق و مذاهب اسلامی بوده است، اما دربارۀ مصادیق، مکان و زمان، و چگونگی تحقق وعده‌های موجود در آیۀ استخلاف اختلاف‌نظر وجود دارد. مسئلۀ اصلی این پژوهش بررسی تطبیقی دیدگاه فریقین دربارۀ قوم موعود، با تأکید بر آرای فخر رازی، است. فخر رازی، همچون بسیاری از دانشمندان اهل‌سنت، معتقد است که محتوای آیه در زمان صحابه محقق شد و آیه بر خلافت و امامت امامان چهارگانه ــ ابوبکر، عمر، عثمان و علی (ع) ــ دلالت دارد و مصداق قوم موعود صحابۀ پیامبر (ص) هستند که البته، با توجه به اوضاع نابسامان سیاسی و اجتماعی زمان حضرت علی (ع)، دلالت آیه را نسبت به آن حضرت (ع) نفی می‌کند. بر اساس دلالت معانی واژگان کلیدی، سبب نزول و محتوای آیات و روایات و تاریخ قطعی فریقین، معلوم می‌شود که آیۀ استخلاف ناظر به دوران ظهور و حاکمیت حضرت مهدی (عج) است.

كتاب در شش فصل و هر فصل شامل سؤال و جوابها و مسائل مختلف است فصل اول در نور جلال حق و حقيقت هستي فصل دوم در اقسام روندگان فصل سوم در براهين وجود واجب الوجود فصل چهارم در اسرار نبوت فصل پنجم در اسرار معاد فصل ششم در تكليف موجر حكمت متعلم (معصومه فرشچي) در 6 فصل. رازي در اين رساله سخنان عارفانه دارد و گرايش او به تصوف سخت آشكار است از در اين راه از پير و « پيش رو» ناچار است، سخن مي راند. از سر وحدت سخنها دارد و در پايان مي گويد « آنچه گفتيم كه خبر دادن ممكن نيست اين سخن خود خبر دادن است ... . . پس اين سخن متناقض شود ... . . مگر آن كه زبان از كار فرو ماند و عقل از تصرف دور شود و جز آنچه عقل در انوار جلال حق خيره شود هيچ نماند ... . كه من عرف الله كل لسانه و وقف عقله » . در فصل 5 كه در اسرار معاد است، اين مساله را از فروع شناخت روان انسان و حقيقت « من » مي داند و بحث روانشناسي عرفاني دارد. رازي در فصل معاد از رساله « جوهر فرد» خويش ياد مي كند: « و ما در اين مسئله كتابي مفرد تصنيف كرديم هر كه را بايد سر اين مسئله از كتاب طلب كند » . اين رساله با نامهاي گوناگون و بيشتر ناشناس در فهارس آمده و انتساب آن به فخر رازي و يا قطب ؟ بيشتر ديده شده. «درايتي» از «قطب الدين علامه ق» چنانكه در صفحه عنوان به خامه كاتب نسخه آمده است و بعداً كسي نسبت «شيرازي» را نيز بر آن افزوده است. اما روشن نيست كه آيا وي قطب الدين شيرازي معروف (634-710ق/1237-1310م) است يا ديگري. به هر حال وي حكيم و صوفي انديشمندي است كه از ديباچه و متن نام او به دست نيامد، جز آنكه در فصل پنجم، در مسأله جوهر فرد، مي گويد: «و ما در اين مسأله كتابي مفرد تصنيف كرده ايم» . در 6 فصل: 1. بدان كه اين مطلوب [شناخت باري] از يك روي از همه مطلوبها آسان تر است و از يك روي دشوارتر؛ 2. در اقسام روندگان راه معرفت كه دو گروهند: جماعتي به حركت جنبند و جماعتي به سكون؛ 3. در براهين وجود واجب الوجود؛ 4. در اسرار نبوت؛ 5. در اسرار معاد؛ 6. در حكمت تكليف. (احمد منزوي) از علامه شيرازي چنانكه در فهرست ص ع آمده است. در چهارده رساله چاپ 1340 دانشگاه و سرگذشت فخررازي از مايل هروي و در نسخه هاي حسين چلبي و فاتح (فيلمها 420: 1-ديباچه تبصره 53) از امام رازي دانسته شده است. در شش فصل. (محمد تقي دانش پژوه) رساله اي است در خداشناسي و اصول دين مشتمل بر شش فصل بدين ترتيب. فصل اول: در آساني و دشواري راه خداشناسي. فصل دوم: در اقسام روندگان راه. فصل سيم: در براهين وجود واجب لذاته. فصل چهارم: در اسرار نبوت. فصل پنجم: در اسرار معاد. فصل ششم: در حكمت تكليف. چنانچه در آغاز نسخه آمده اين رساله به درخواست دوستي نگاشته شده است. در فهرست مركز دائرة المعارف بزرگ اسلامي1/219 نسخه اي با آغاز و انجامي مشابه نسخه موجود بعنوان مبدا و معاد گزارش شده و نام مولف قطب الدين ناميده شده است. (مرعشي، محمود؛ اصفهاني، سيدمحمد؛ صالحي، محمدعلي) آغاز كتاب: بسمله. الحمدلله حمداً يليق بعلو شأنه و باهر برهانه ... درخواست كرد دوستي كه در سر وفايي و در سر صفايي داشت ما ورقي چند در راه خدا شناختن ... انجام كتاب: ... محب در مشاهده محبوب رنج را راحت داند، پس هم در دنيا و هم در آخرت آن كس در بهشت باشد. تمت ... [سريزدي 1/76؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامي 1/219؛ كتابخانه ملك 7/122؛ مجلس شورا 22/298 و 41/193؛ فهرست دانشگاه 17/61؛ سازمان مدارك فرهنگي 36؛ چهل ستون ص 388؛ فهرستواره منزوي 6/65 «اثبات واجب= كشف الزاد و المعاد» و 9/301 «راه خدا شناختن» ]

كتاب مهمي است دربيان مناظراتي كه فخر رازي در شهرهاي ماوراء النهر (بخارا، سمرقند، خجند و بناكت) و غزنه با بزرگان اين شهرها در مسائل مختلف انجام داده و خود آنها را تحرير نموده است. او در بخارا با رضي نيشابوري، نور صابوني، نعمة الله ركن قزويني شافعي شاگرد رضي نيشابوري، امام شرف الدين مسعودي، و در غزنه با قاضي غزنوي، در طوس با امير شرف شاه، ‌و درسمرقند با فريد غيلاني، مناظره نموده است. دراثناي اين مناظرات فخر رازي ايراداتي بر كلمات غزالي و ابو حنيفه وارد نموده است. (صدرائي خوئي، علي) [فيلم دانشگاه 1/492]

در 3 مسئله. در مسائل اصول (توحيد) و برخي از فروع. رازي در پايان بخش اصول، قاعده اي براي استخراج كل احكام از قرآن ياد مي كند. (اشكوري، صادق) آغاز كتاب: الحمد لله الذي يستجيب لعظمته ... [مجلس شورا 22/303 و 41/84؛ ]

بحث از عصمت انبیاء از مباحثی است که همواره بین امامیه و اهل سنت در گستره و محدوده آن اختلاف بوده است شیعیان امامی با توجه به پذیرش عصمت تام پیامبر  شخصیت ایشان را به‌گونه‌ای ترسیم کرده‌اند، اما متکلمان و مفسران اهل سنت با اختلاف دیدگاهی که دارند، اغلب با توجه به ظاهر برخی آیات به عصمت پیامبر  در همه شئون باورمند نیستند. مقاله حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی، و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به مقایسه دیدگاه فخر رازی ـ از مفسران صاحب نظر اهل سنت در مباحث کلامی ـ و طبرسی از مفسران بزرگ امامیه ذیل آیات؛ 105 و 106 سوره نساء؛ 49 سوره مائده ؛ 43 سوره توبه؛ 52 سوره حج؛ 37 سوره احزاب؛ 2 سوره فتح می‌پردازد. طبرسی همچون اکثر امامیه قائل است پیامبر  معصوم از خطا و اشتباه هست و این عصمت قبل و بعد از نبوت وجود داشته است در حالی که فخر رازی با توجه به ظاهر آیات معتقد است عصمت برای پیامبر  تا قبل از بعثت ضرورت ندارد بلکه لزوم آن از زمان بعثت است.

ترجمه ماشینی : این پایان نامه تلاشی است برای تعریف و تحلیل موضع رازی در قبال مابعدالطبیعه ابن سینا با اشاره ویژه به مسئله وجود خداوند. کل تحلیل در چارچوب ارائه غزالی از تعارض فلسفه و دین در اسلام صورت می گیرد. پایان نامه شامل سه بخش است. بخش اول مقدمه، موضوع و گستره این اثر را تعریف می کند، انسان، بستر تاریخی رازیسم و نیز برداشت رازی از الهیات را به عنوان فلسفه جدید اسلام ارائه می کند. بخش دوم به مسئله خداباوری در اندیشه رازی می پردازد. بخش سوم ادله خداباوری رازی را ارائه می کند.

ترجمه ماشینی : این پایان نامه دیدگاه فخرالدین رازی (متوفی 606/1210) در مورد مسیحیت را بررسی می کند تا به این سؤال پاسخ دهد: پروژه فکری رازی چگونه بر بررسی مسیحیت تأثیر می گذارد؟ استفاده از اصطلاح «پروژه فکری» به مواضعی اطلاق می‌شود که متفکر مسلمان برای ساختار فهم خود از اسلام اتخاذ کرده است که شامل مباحث معرفت‌شناسی، الهیات فلسفی و هرمنوتیک است. در حالی که الرازی اثر اختصاصی در مورد مسیحیت ننوشت، نظرات او در مورد سنت مسیحی از جمله بحث‌برانگیزترین و مورد استنادترین در تاریخ تعاملات مسیحی و مسلمان است. بنابراین، مطالعه‌ای در مورد دیدگاه‌های رازی در مورد مسیحیت و چگونگی ارتباط آن با پروژه فکری گسترده‌تر او ضروری است و به سه طریق به حوزه برداشت مسلمانان از مسیحیت کمک می‌کند: اول، اولین پرداخت گسترده به دیدگاه‌های رازی درباره مسیحیت، ترسیم. در مطالعه گسترده منابع اولیه و جدیدترین بورس تحصیلی ثانویه. ثانیاً، بررسی چگونگی تأثیر درک رازی از اسلام بر بررسی مسیحیت. ثالثاً، روشن کردن گستردگی و تنوع برداشت مسلمانان از مسیحیت. این پایان نامه دیدگاه های رازی در مورد مسیحیت را با تمرکز ویژه بر چهار متن کلیدی که در دو مرحله نوشته شده است، بررسی می کند. مفاتیح الغیب (مفاتیح الغیب) و المطالب العالیه من العلم الهی (مسائل عالی) درباره کلام فلسفی اواخر دهه پنجاه او. آثار او در اواخر دهه بیست در مورد نظریه حقوقی اسلامی المحصول فی علم اوصول الفقه (پایین ترین نتیجه) و نیهایة العقول فی دیرة العصول (بیشترین دامنه عقل) در کلام فلسفی. در صورت لزوم، سایر آثار رازی در طول بحث مورد مشورت قرار خواهد گرفت. بر این اساس، این پایان نامه از پنج فصل تشکیل شده است. فصل اول مروری بر پروژه فکری رازی می‌دهد. فصل دوم بر موضع او در برابر مصلوب شدن تمرکز دارد. فصل سوم به دیدگاه های او در مورد کتاب مقدس می پردازد. فصل های چهارم و پنجم به ترتیب به تثلیث و مسیح شناسی می پردازند. فصل اول به بررسی سه جنبه از پروژه فکری رازی می‌پردازد که دیدگاه‌های او را درباره مسیحیت شکل داد: معرفت‌شناسی، الهیات فلسفی، و هرمنوتیک. در مورد اولی، دیدگاه رازی در مورد موضوع نقل گزارش (اخبار) نشان داده خواهد شد که دیدگاه او را در مورد صحت مصلوب و کتاب مقدس شکل داده است. در کلام فلسفی، دیدگاه رازی درباره صفات الهی (صفات الله) دیدگاه او را درباره تثلیث و مسیح شناسی شکل داد. در مورد هرمنوتیک، قانون کلامی معروف او، معروف به قانون کلی فی التعویل (قانون کلی تفسیر)، دیدگاه های او را در مورد بازنمایی قرآنی سنت مسیحی شکل داد. فصل دوم تا پنجم به بررسی دیدگاه‌های رازی در مورد موضوعات اصلی مسیحیت می‌پردازد. هر فصل شامل چهار بخش است. این بخش اول دیدگاه های گزارش شده از سه نسل اول اسلام را با مروری بر ادبیات ثانویه مربوطه بررسی می کند.

ترجمه ماشینی: این جلد با استفاده از گسترده‌ترین مجموعه‌ای که تاکنون از نوشته‌های منتشر شده و منتشرنشده‌اش تا به حال ارائه شده است، مطالعه‌ای جامع، عمیق و بین‌رشته‌ای درباره‌ی فلسفه اخلاقی الرازی (1149-1210)، برجسته‌ترین و تأثیرگذارترین فیلسوف قرون وسطی ارائه می‌کند. متکلم در آثار فلسفی، کلامی، اخلاقی و فقهی او تصویر پیچیده ای از یک نظریه اخلاقی چندلایه و منسجم پدیدار می شود. الرازی از اخلاق دستوری الهی کلاسیک اشعری خارج می‌شود تا هم اخلاق نتیجه‌گرایانه عمل را که به‌طور جدی با اخلاق دین‌شناختی معتزلی رقابت می‌کند و هم اخلاق کمال‌گرای منش را توسعه دهد. در چارچوب اخیر، او نظریه غایت‌شناختی بعدی خود را درباره نبوت مطرح می‌کند. این جلد شامل متن یکی از جدیدترین و جذاب‌ترین آثار الرازی به نام «ذم لذت‌های دنیا» است که برای اولین بار منتشر می‌شود که بیانگر بدبینی اخلاقی و معرفت‌شناختی آشکار است.

در این تحقیق، مباحث مربوط به ایمان و کفر از دیدگاه اشعری، ماتریدی و فخررازی مورد بررسی قرار گرفته است. با مراجعه به آثار آنان، آنچه که به دست آمده، این است که ایشان معتقدند، حقیقت ایمان، تصدیق قلبی است و عمل در ماهیت ایمان دخیل نیست؛ اینان متعلق ایمان را «ماجاءبه‌النبی» و جایگاه آن را قلب می‌دانند. هر سه قائلند که ایمان قابل افزایش و کاهش نیست. تنها مورد اختلاف آنها در بحث اتحاد اسلام و ایمان می‌باشد؛ که در این مورد ماتریدی معتقد است اسلام و ایمان یکی هستند، اما اشعری و فخررازی، اسلام را عام و ایمان را خاص می‌دانند. ایشان حقیقت کفر را تکذیب “ماجاء‌به‌النبی“ می‌دانند و حکم به تکفیر مرتکب کبیره و اهل‌ قبله نمی‌کنند. با توجه به نظریات آنها در مورد ایمان و کفر، قبول نداشتن خلفاء نیز موجب کفر نمی‌شود. نتیجه آن‌که بنابر عقاید آن‌ها به راحتی نمی‌توان کسی را محکوم به کفر کرد